از سال 1375 که موضوع بحث برانگیز زباله و پسماندهای بیمارستانی در کشور مطرح شد تا تدوین قوانین و دستورالعمل های اجرایی آن نزدیک به 22 سال گذشته است ولی هنوز متاسفانه شاهد هستیم که در اجرای قوانین و دستورالعمل های اجرایی با مشکلاتی مواجه هستیم و جا دارد که مسئولین به دید عمیق تری به این معضل نگاهی تازه داشته باشند که اگر زمان را از دست دهیم شاید دیگر خیلی دیر باشد.
در زندگی روزمرة بشر، ضایعات مختلفی تولید می شود که می توان آن را به دو دستة کلی پسماند و پساب تقسیم کرد. در این تقسیم بندی، هر نوع مادة جامد، گاز و مایعی (به غیر از فاضلاب) را که به طور مستقیم یا غیر مستقیم از فعالیت انسان حاصل شده و از نظر تولید کننده، زائد تلقی می شود، جزو گروه پسماندها، محسوب می گردد و فاضلاب های تولیدی نیز، در دسته پساب ها، قرار می گیرند. پسماندها را می توان بر حسب منابع تولید کنندة آن، به انواع مختلف طبقه بندی بندی نمود. پسماند های عادی، پسماند های پزشکی( بیمارستانی)، پسماندهای کشاورزی، پسماند های صنعتی و پسماندهای ویژه. در این بین، پسماند های پزشکی(بیمارستانی)، هم چون پسماندهای صنعتی و پسماندهای ویژه دارای بیشترین ضریب خطر برای محیط زیست بوده و نقش بسزایی در تهدید نمودن سلامت شهروندان یک شهر دارد. ميزان توليد پسماند در يك بيمارستان به وسعت مركز، تعداد تخت بيمارستان، ميزان پذيرش بيمار، استفاده از وسايل و تجهيزات يكبار مصرف و سطح خدمات ارایه شده بستگي دارد. لذا ميزان توليد پسماند بيمارستاني در ايران از 5/1 تا 3 كيلوگرم به ازاي هر تخت برآورد گرديده است كه :
1- حدود 75 الي 90 درصد را پسماندهاي شبه خانگي يا معمولي تشكيل مي دهد.
2- حدود 10 الي 25 درصد را پسماندهاي خطرناك بيمارستاني تشكيل مي دهد كه 15درصد آن را پسماندهاي عفوني و آسيب شناختي، 1 درصد پسماندهاي برنده و نوك تيز، 3 درصد پسماندهاي شيميايي و دارويي و كمتر از 1 درصد پسماندهاي ژنوتوكسيك (پسماندهاي پرتو زا و سايتوتوكسيك) مي باشد.
ضوابط و روش های مدیریت اجرایی مناسب پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته از طرف بیمارستان ها به عنوان متولیان امر بهداشت و سلامت جامعه، بسیار مهم و حیاتی است. بر طبق گزارش های رسیده از سمن های محیط زیستی و گروه های مردم نهاد مهاباد، متاسفانه شاهد بی تدبیری در انتخاب محل ساخت سایت بی خطرسازی پسماندهای عفونی در محل نامناسب در حد فاصل دو مکان عمومی در داخل محوطه بیمارستان (داخل پارکینگ عمومی و در مجاورت سردخانه) از سوی مسئولین مربوطه هستیم. بر طبق ماده 1، بند الف و ب، آیین‌نامه مدیریت زباله‌ها و پسماندهای بیمارستانی،حفظ سلامت عمومی شهروندان و محیط‌زیست در مقابل اثرات نامطلوب پسماندهای پزشکی و اطمینان از مدیریت اجرایی مناسب و ضابطه مند پسماندهای پزشکی از مسئولیت خطیر این نهاد در انتخاب مکان مناسب و دور از دسترس عمومی مردم است.بر طبق ماده 19 این آیین‌نامه، بسته‌بندی پسماند پزشکی ویژه باید به‌گونه‌ای صورت پذیرد که امکان هیچ‌گونه نشت و سوراخ و پاره شدن را نداشته باشد که متاسفانه در اطراف این محل به فور این موارد مشاهده شده است. ماده 23 این آیین‌نامه، متذکر می شود که از کیسه‌های پلاستیکی جهت جمع‌آوری و نگهداری پسماندهای تیز و برنده استفاده نشود. هم چنین بر طبقماده 27، معایعات، محصولات خونی و سیالات بدن نباید در کیسه‌های پلاستیکی ریخته و حمل شوند مگر آنکه در ظروف یا کیسه‌های مخصوص باشند. این مکان مستعد انتقال بیماری های عفونی به سایر نقاط از طرق گوناگون می باشد. بر طبق بازدیدهای انجام شده در این زمینه، رفت وآمد بیشمار مردم در این محوطه به واسطه پارک ماشین در پارکینگ عمومی یا تحویل اجساد فوت شدگان در سردخانه می تواند از مهم ترین روش های انتقال بیماری های عفونی و عوامل بیماری زا مانند ویروس ها، باکتری ها، قارچ ها، تک‌یاختگان یا انگل ها از طرق گوناگون مانند کفش ها، البسه، دست زدن بچه ها به موارد عفونی در این محل، انتقال از طریق چهارپایان ولگرد مانند سگ ها و گربه ها باشد. لذا از مسئولین محترم بیمارستان مهاباد و متولیان امر بهداشت و درمان خواهشمندیم که در اسرع وقت مهم ترین اقدام ممکن در این زمینه را که شامل کشیدن دیواری حایل دور این محوطه می باشد، انجام داده و در پویا بودن و سالم بودن محیط زیست و کمک به سلامت شهروندان مهابادی نقش بزرگی را ایفا نمایند.
