دو سال از قتل خاشقچی گذشت

جمعه گذشته، دو سال از قتل روزنامه‌نگار سعودی، جمال خاشقچی گذشت. او داخل کنسولگری عربستان در ترکیه به قتل رسیده بود.

ستون‌نویس 59 ساله‌ی واشنگن‌پست، 2 اکتبر 2018، پس از اینکه برای دریافت مدارکی مربوط به ازدواج خود وارد ساختمان کنسولگری عربستان شد در آن‌جا به قتل رسید.

جسد تکه‌تکه شده‌ی او هیچ‌وقت پیدا نشد.

دولت عربستان پس از هفته‌ها انکار، این حادثه را «اقدامی سرخود» دانست.

به گفته‌ی فعالان و گروه‌های مدافع حقوق بشر، قتل از قبل برنامه‌ریزی شده‌ی خاشخچی،به دستور محمد بن سلمان، ولیعد سعودی صورت گرفته است. اتهامی که تاکنون ریاض آن را انکار کرده است.

سازمان سیا نیز در تحقیقاتی که در این زمینه انجام داده بود اذعان کرد که ولیعهد دستور قتل را داده است.

 

سپتامبر گذشته، دادستان عربستان حکم نهایی هشت متهمی که در پرونده خاشقچی محاکمه شدند، اعلام کرد. پنج نفر از متهمان به 20 سال، یک نفر به 10 سال و دو نفر دیگر به 7 سال زندان محکوم شدند.

مقامات سعودی هویت متهمان را فاش نکردند که این ادعا را که محاکمه صرفا نمادین و برای سرپوش ماجرا بوده است، تقویت می‌کند.

همچنین این دادگاه هیچ توضیحی درباره‌ی نحوه‌ی قتل، آمران و بقایای جسد این روزنامه‌نگار منتقد نداده است.

اَگنِس کالامار گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد اعدام‌های فراقانونی گفته که حکم دادگاه عربستان در باره‌ی این پرونده هیچ اعتباری ندارد.

در همین حال، جولای گذشته، ترکیه اولین دادگاه را برای 20 تبعه‌ی سعودی که متهم به قتل خاشقچی شده‌اند، برگزار کرد.

متهمان اصلی در این دادگاه، دو دستیار ارشد سابق محمد بن سلمان هستند.

بر اساس کیفر خواست این دادگاه، احمد العسیری، معاون سابق اطلاعات عربستان سعودی متهم به تشکیل تیم و برنامه‌ریزی برای قتل روزنامه‌نگار منتقد این کشور شده است.

سعود القحطانی، مشاور حقوقی ملک عبدالله و مشاور سابق رسانه‌ای محمد‌بن‌سلمان، متهم به هدایت و تحریک تیم ضربت برای قتل خاشقچی شده است. گفته می‌شود که او شاهد قتل خاشقجی به صورت زنده از طریق اسکایپ بوده‌است.

مظنونان دیگر عمدتا افسران سعودی هستند که گفته می‌شود در عملیات ترور شرکت داشته‌اند. دادستان‌ ترکیه برای مظنونان دستور بازداشت صادر کرده است.

دادستان ترکیه در دادگاه گفته که قتل خاشقچی از قبل برنامه‌ریزی شده است. نقشه این بوده که اگر خاشقچی نخواست که به عربستان برگردد او را به قتل برسانند.

هرچند این گفته با اظهارات مقامات عربستان است که مدعی هستند از ابتدا به ساکن طرحی برای کشتن خاشقچی وجود نداشته است، در مغایرت است.

از سویی دیگر و در جایی دیگر، دادگاهی در واشنگتن حکم احضار محمد‌بن‌سلمان را به همراه تعدادی از کارمندان سعودی صادر کرده است.

ظاهرا احضار شاهزاده در رابطه با پرونده‌ی افسر پیشین سازمان اطلاعات عربستان، سعد الجبری بوده است. گفته شده الجبری از سوی ماموران اطلاعات سعودی تحت تقیب است.

 

سعد الجبری مأمور عالی‌رتبه اطلاعاتی پیشین عربستان که از معاونان شاهزاده محمد بن نایف بود.

او در درخواستی که چند وقت پیش در دادگاه فدرال آمریکا تنظیم شده است، گفته بن سلمان در 2018 تیمی را برای کشتن وی به کانادا (جایی که او در تبعید است) گسیل کرده است ولی این دسیسه توسط مقامات کانادایی خنثی شده است.

خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه گفته الجبری مدارک حساسی در اختیار دارد و بن‌سلمان از افشا شدن آن‌ها نگران است.

اخیرا روزنامه‌ی واشنگتن‌پست جایی که خاشقچی در آن مشغول به کار بود مقاله‌ای از او چاپ کرده است.

ویراستار این روزنامه می‌گوید که آخرین مقاله جمال خاشقجی را در حین سفر او به ترکیه دریافت کرده است.

خاشقچی در این مقاله به فقدان آزادی بیان در جهان عرب و پیامدهای آن برای مردم اشاره کرده است.

او همچنین با اشاره به بازداشت صالح الشیحی، یکی از روزنامه‌نگاران سعودی به دلیل انتقاداتش از دولت بن‌سلمان تصریح کرده که جامعه مدنی عربستان به جهت استیلای گفتمان رسمی، فلج شده و کوچک‌ترین اعتراضی به بازداشت روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی نمی‌کند.

از زمان به قدرت رسیدن محمد بن سلمان در عربستان سعودی، دولت او همواره مورد انتقاد مقامات و فعالان حقوق بشر بوده است.

سازمان دیده‌بان حقوق بشر، عربستان سعودی را متهم کرده که هزاران نفر را بدون محاکمه سال‌ها در زندان نگه داشته است.