| تاريخ: ۱۳۹۹ چهارشنبه ۲۶ شهريور ساعت ۱۸:۲۰ | بازدید: 2020 نظرات: 1 کد مطلب: 15230 |
آیا آب خوش از گلوی شاهزاده پایین می‌رود؟
زاگرس عبدالهی
حذف فرمانده‌ی نظامی، شاهزاده فهد بن ترکی، آخرین مورد از مجموعه تصفیه‌های انجام شده توسط ولیعهد بدبین عربستان است.
از زمان به قدرت رسیدن محمد بن سلمان در عربستان سعودی، حداقل 5 تصفیه و یک اعدام دسته جمعی را می‌توان به یاد آورد.
از این موارد می‌توان به دستگیری علمای مسلمان، بازداشت بیش از 300 تاجر و خانواده‌ی سلطنتی در ریتز کارلتون، بازداشت وکلای حقوق بشر و اعضای کمپین‌های مدافع حقوق زنان، بازداشت اعضای برجسته‌ی هیئت بیعت و 300 کارمند دولت و در آخرین موج، حذف شاهزاده فهد بن ترکی فرمانده ارشد نیروهای مشترک سعودی و پسرش در هفته گذشته اشاره کرد.
پاکسازی و تصفیه به ویژگی دائمی حکمرانی شاهزاده‌ی بدبین تبدیل شده است. او دلایل بسیاری برای بدبین شدن دارد. روزگاریست که با عموها و عموزاده‌ها از در دشمنی وارد شده است.
او هم‌زمان اشتباهات زیادی در دوران مسولیتش انجام داده است، تا آن جا که عربستان از نظر نظامی و اقتصادی ضعیف‌تر از هر زمان دیگری در تاریخ مدرنش شده و اعتبار منطقه‌ایش را از دست داده است.
جمعه گذشته عبدالرحمن السدیس، امام جماعت مسجد جامع مکه، خطبه‌ای را ایراد کرد که می‌توان آن را تا حد زیادی به عنوان مقدمه‌ای برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل تفسیر کرد. مع‌الوصف تا همین چند روز پیش بن‌سلمان به ترامپ گفته بود که تا روشن شدن مسئله‌ی فلسطین هیچ عادی‌سازی‌ای وجود نخواهد داشت.
محمد بن سلمان توجه‌ی ویژه‌ای به رقیب‌ها و سلسله مراتب جایگزینی پادشاهی که ممکن است تاج و تختش را به خطر بندازد،دارد.
دو شاخه از خاندان سعودی باعث نگرانی او شده‌اند، پسران هفت سُدَیری (هفت برادر تنی از فرزندان ملک عبدالعزیز آل سعود، پادشاه عربستان و همسر او حصه دختر احمد السدیری) و پسران شاه عبدالله فقید که 3 نفر از آن‌ها اکنون در بازداشت بسر می‌برند.
بن ترکی آخرین پسر هفت سُدَیری است که در مسائل نظامی سررشته دارد و اکنون از سمت خود کنار گذاشته شده است. برادر سلمان، شاهزاده احمد و برادرزاده اش محمد بن نایف نیز بازداشت شده‌اند.
ظاهرا این‌ها کافی نبوده است. عبیر، همسر بن ترکی و دختر شاه عبدالله فقید است. او مادر شاهزاده عبدالعزیز بن فهد بن ترکی است که وی نیز از سمت خود به عنوان معاون فرماندار منطقه‌ی الجوف برکنار شده است.
کسانی از سُدَیری‌ها تا کنون سر کار هستند؛ عبدالعزیز بن سعود بن نایف، نوه‌ی شاهزاده نایف، به عنوان وزیر کشور منصوب شده است. هرچند بر اساس برخی گزارش‌ها، چشم بن سلمان از او دور نبوده و ممکن است تصفیه شود.
پسران و نوه‌های برادر سلمان، سلطان، تا حدودی نفوذ خود را حفظ کرده‌اند. فیصل بن خالید بن سلطان و فهد بن سلطان، هنوز فرماندار باقی مانده‌اند. ریما، دختر بن بندر بن سلطان سفیر عربستان در آمریکا و برادرش خالید در لندن سفیر است.
به طور کلی خاندان سدیری همیشه همچون سایه‌ای در میدان بوده‌اند. در زمان سلطنت فهد، این گروه از خانواده در پست‌های نظامی و اطلاعاتی گماشته می‌شدند.
محمد بن سلمان دلایل دیگری برای ترس از فهد بن ترکی داشت. او سربازی حرفه‌ای و فرمانده محبوب نیروهای زمینی بود. او به فروتنی شهرت داشت. شاید یکی از دلایلی که بن سلمان کارزار جنگ یمن را را به پا کرد، به چالش کشیدن فهد بن ترکی بوده باشد.
جنگ یمن برای بیرون راندن حوثی‌ها از صنعا اندکی پس از آغاز سلطنت سلمان در ژانویه 2015 آغاز شد. بعد از گذشت 5 سال پروژه‌ی مورد علاقه‌ی شاهزاده کاری به پیش نبرده و ماهیانه 1 میلیارد دلار برایش هزینه می‌تراشد.
حوثی‌ها هنوز در صنعا مانده‌اند و هنوز قادر به شلیک موشک‌هایی هستند که می‌تواند به ریاض، مکه و مناطق وسیعی از خاک عربستان برسند.
شنیده‌ها حاکی از آن است که بن سلمان بر سر تصرف جزیره‌ی استراتژیک سقطرا و سقوط عدن توسط نیروهای وفادار به امارات دچار کشمکش شده است. بن سلمان و برادرش علی‌رغم اینکه نظرشان عوض شده ولی حاضر به قبول شکست نیستند. حضور حوثی‌ها در پایتخت و نشستن بر کرسی حکومت در یمن گواه بر این ادعاست.
پیامی که این تصفیه‌های ادامه‌دار به منطقه می‌فرستد پیام اشتباهی است. ولیعهد باید تصویری از عربستان را ارائه دهد که بیان‌گر تسلط کامل او بر اوضاع باشد. به ویژه در زمانی که عربستان تحت فشار سهامداران عمده‌ی خود، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و داماد و مشاور ویژه‌ا‌ش جارد کوشنر، برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل قرار گرفته است.
آن‌چه معلوم است محمد بن سلمان می‌خواهد از دادن نشانه‌هایی از ضعف و آشفتگی خودداری کند. اگر هرج و مرج حکمفرما شود، معامله‌ای که به تنهایی با اسرائیل انجام داده است، (او چندین بار نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو را به طور شخصی ملاقات کرده‌است) ارزش کاغذی که بر روی آن نوشته شده را نخواهد داشت؛ از آن رو که از جانب خاندان سلطنتی حمایت نخواهد شد. نتانیاهو نیز به این امر کاملا واقف است و نیک می‌داند که اگر محمد بن سلمان از گردونه خارج شود، تمام تلاش‌ها و سرمایه‌گذاری‌های اسرائیل برای درگیر کردن عربستان در رابطه با مسئله‌ی فلسطین نیز، همراه با بن سلمان برباد خواهد رفت. حال باید دید بن سلمان چه می‌کند و آیا آب خوش از گلوی شاهزاده پایین می‌رود یا خیر؟
