جدال کمباین و میش مرغ در دشت‌های بوکان

میش مرغ، بزرگترین پرنده پروازی در کشور لانه خود را روی زمین درست می کند که متاسفانه زمان جوجه آوری آنها با برداشت محصول در مزارع همزمان می شود؛ از این رو لانه هایشان زیر تیغ کمباین ها تخریب و جوجه هایشان تلف می شوند.

میش ‌مرغ پرنده‌ای از خانواده هوبره‌ایان است که در دشت‌های وسیع بی‌درخت، زمین‌های استپی و کشتزارهای پهناور و علفزارهای بوکان در آذربایجان غربی زندگی می کند. این پرنده بومی ایران است که با طول بدنی حدود یک متر و وزنی بیش از 15 کیلو شباهت زیادی به بوقلمون دارد.

در چند سال اخیر جمعیت این گونه ارزشمند بسیار کاهش یافته طوری که گفته می شود شاید فقط حدود 30 میش مرغ باقیمانده باشد که تخریب زیستگاه، شکار و مشکلات ژنتیکی برخی از عوامل کاهش جمعیت آنها است. کارشناسان معتقدند چون زیستگاه این پرنده در بوکان بسته است، از این رو دچار نوعی مشکل ژنتیکی یا همخونی شده اند که این مساله موجب کاهش مقاومت طبیعی پرندگان و در نتیجه تلفات آنها می شود.

البته با توجه به اهمیت حفاظت از این گونه ارزشمند، سازمان حفاظت محیط زیست برنامه عمل حفاظت از میش مرغ را تهیه، تصویب و ابلاغ کرده است.

محمد علی یکتا نیک کارشناس حیات وحش و عضو کمپین پرواز گفت: میش مرغ پرنده بومی ایران است و یک جمعیت بسیار محدودی در زیستگاه بوکان در آذربایجان غربی زیست می کند، البته آمار دقیقی از تعداد این پرنده در دست نیست، می گویند حدود 30 میش مرغ در کشور باقی مانده است.

وی افزود: بیشتر زیستگاه زادآوری آنها به زیر کشت رفته و زمانی که فصل جوجه آوری آنها است و جوجه ها از تخم بیرون آمده اند و باید بزرگ شوند، کمباین ها با هدف برداشت محصول وارد مزارع شده لانه آنها را تخریب کرده و جوجه ها را از بین می برند.

یکتا نیک اظهارداشت: میش مرغ بزرگترین پرنده غیر گوشتخوار ایران است که جثه بسیار بزرگی دارد، برای همین روی زمین لانه می سازد و طی چند سال اخیر زیستگاه های آنها به علت توسعه مزارع به گندمزار و یونجه زار تبدیل شده اند. این نحوه لانه سازی تهدیدی برای حیات این پرنده شده است که اگر به همین روال پیش رود، شاید تا پنج سال دیگر اثری از میش مرغ در کشور باقی نماند.

یکتا نیک تاکید کرد: پرنده ها نقش های متفاوتی در اکوسیستم دارند، دهها چرخه ناشناخته دارند که هنوز علم انسان به آن نرسیده، از این رو بودن آنها بسیار ارزشمند است.

 

وی گفت: با توجه به اینکه میش مرغ هزاران سال بلکه میلیون ها سال در این منطقه به تکامل رسیده که اگر از بین برود، ممکن است یک حلقه بزرگ از زنجیره غذایی در آن منطقه باز شود و اکوسیستم آنجا به مرور دستخوش تغییرات برگشت ناپذیر شود.

یکتا نیک اظهارداشت: ایران کشوری است که شروع گهواره تمدن یا همان هلال حاصلخیز از آنجا شروع می شود، این هلال حاصلخیز جایی بوده که تمدن ها شکل گرفته و برای اولین بار کشاورزی به وجود آمده است و چون منطقه حاصلخیزی با غنای طبیعی بالا بوده، به همین نسبت جمعیت گونه های جانوری زیادی هم دارد پس باید با تدبیر از این گونه های ارزشمند حفاظت کنیم.

وی درباره عامل تهدید میش مرغ گفت: میش مرغ در دشت زندگی می کند که بیشتر این مناطق به زیر کشت گندم، یونجه و جو رفته است که متاسفانه زمان برداشت محصول با زمان جوجه آوری آنها همزمان می شود که این مساله جمعیت آنها را تهدید می کند، از سوی دیگر شکار نیز عامل تهدید است.

این کارشناس حیات وحش افزود: این پرنده نادر در سال دو تخم می گذارد و همین امر نیز یکی دیگر از مهمترین عوامل تهدید حیات آن به شمار می رود، زیرا معمولا یک جوجه بزرگ می شود. البته اگر آنهم در زیر تیغ کمباین ها تلف نشود، زنده ماندن جوجه ها به عوامل مختلف دیگری مانند غنی بودن زیستگاه، درستی عرصه تغذیه آنها و تجربه والدین نیز بستگی دارد زیرا معمولا پرنده های جوان در بزرگ کردن جوجه ها کم تجربه تر هستند اما پرنده های مسن و مولد با تجربه تر هستند و می توانند تمام تخم ها را به جوجه تبدیل کنند و به سنی برسانند که مستقل شوند.