۱۴۰۳/۹/۴ ۶:۶
| تاريخ: ۱۳۹۷ شنبه ۲۰ بهمن ساعت ۱۰:۴ | بازدید: 2469 نظرات: 2 کد مطلب: 10622 |
تکالیف نوروزی و جایگاه آن در یادگیری
کیوان جمشیدی (کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی)
از دیرباز وجود یا عدم وجود تکالیف درسی دانش آموزان در ایام نوروز از مباحث مورد مناقشه کارشناسان آموزشی، معلمان و اولیا بوده است.
عده ای معتقدند وجود این تکالیف هیچ بار علمی و آموزشی برای دانش آموز نداشته و برخی نیز عدم وجود تکالیف عید نوروز را برای دانش آموزان خلا و شکافی میان یادگیری قبلی و بعدی دانش آموز قلمداد می کنند. در این راستا اخیرا کارشناسان مربوطه دم از تکالیف مهارتی یا مهارت محور زده اند و معتقدند این تکالیف در پاسخ به هر دو طیف مذکور است.
پیروان دسته سوم معتقدند ارائه تکالیف باید صرفاً در قالب خاطره نویسی، شرح حال و داستان نویسی باشد (که این دیدگاه هم خود نیازمند بحث دقیق کارشناسانه است).
نگاهی به تاریخچه پیک های نوروزی (پیک بهاری یا پیک شادی) در دهه ۶۰ و ۷۰ نشانگر این امر است که در ابتدا تهیه و توزیع آن به صورت سراسری (متمرکز) بوده و کم کم مسئولیت تهیه و انتشار آن به استان ها سپرده شد (حد فاصل بین تمرکز و عدم تمرکز). و پس از آن منطقه ای و مدرسه ای (عدم تمرکز) شد و نهایتا با صدور ابلاغیه وزیر آموزش و پرورش برای نوروز ۹۶ حذف و به جای آن از داستان، شرح حال و خاطره نویسی استفاده شد (متمرکز!!!).
در زیر به بررسی دیدگاه موافقان و مخالفان ارائه تکالیف نوروزی می پردازیم.
موافقان ارائه این گونه تکالیف معتقدند؛ تعطیلی تقریبا ۲۰ روزه باعث فاصله گرفتن دانش آموز از درس و مدرسه می شود و افت تحصیلی به همراه دارد. حتی یک هفته پس از آن نیز دانش اموزان نیاز به ریکاوری ذهنی و روانی دارند.
آن ها معتقدند یادگیری بدون فشار و مستمر بهتر از وقفه یا قطع آن است. در راستای غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان و رفع کاستی های آموزشی و پرورشی و قطع نشدن ارتباط دانش آموز با فعالیت های یاددهی _ یادگیری اگر این تکالیف هدفمند و متناسب با اهداف آموزش وپرورش تدوین شوند مفید و ارزشمند خواهد بود. اگر این تکالیف متناسب با مهارت های زندگی، تفکر خلاق در قالب مفاهیم بومی _ محلی، نقاشی، چیستان و یا ترکیبی و با تاکید بر مفاهیم اجتماعی، آموزشی و پرورشی انجام گیرد مفید و لذت بخش خواهد بود.
پیروان این دیدگاه معتقدند اگر مدارس و معلمان در توزیع و انتشار این تکالیف فعال و استقلال عمل داشته باشند جدا از بحث عدم تمرکز، خود را در ارائه و توزیع مفاهیم آموزشی سهیم و شریک می دانند.
اما مخالفان این دیدگاه که به نظر می رسد دیدگاه آنها به دیدگاه گروه سوم نزدیکتر باشد، معتقدند در بسیاری از موارد این تکالیف توسط اولیا انجام می گیرد نه دانش آموز.
آنها بر این باورند ترس و استرس ناشی از اتمام تکالیف نوروزی باعث ایجاد دغدغه برای دانش آموز شده و لذت تعطیلی نوروز را به کامشان تلخ می کند. حجم بالای تکالیف و تراکم مطالب غیر مفید کمکی به یادگیری نمی کند. و در بسیاری از موارد این گونه تکالیف متناسب با توانمندی و استعدادهای دانش آموز نیست. لازم است دانش آموزان در اوقات فراغت در کنار خانواده بوده و از تعطیلات لذت ببرند.
نگارنده در این مقال هیچ گونه جهت گیری با رویکرد مترقی اولوالباب وزارت آموزش و پرورش در حذف تکالیف نوروزی ندارد. اما لازم است در کنار تصمیم خوب تغییر ماهیت تکالیف نوروزی، راهکاری نیز برای تقویت آنچه که دانش آموز طی شش ماه گذشته تحصیلی کسب کرده اندیشیده شود. وجود تکالیف هدفدار، کاربردی و متناسب با ایام مذکور نه تنها مفید و سودمند است، بلکه بسیاری از معایب مطرح شده در بالا را هم ندارد.
