غار کرفتو، شگفت‌انگیزترین آپارتمان مسکونی جهان

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی هاژه، غار کرفتو در 67 کیلومتری شمال غرب شهر دیواندره استان کردستان و با فاصله تفریبی 70 کیلومتری شرق شهر سقز در نزدیکی روستای یوزش‌باش کندی واقع شده است.
غار کَرَفتو (به کردی: ئه‌شکه‌وتی که‌ره‌فتوو،Eşkewti Kereftû )، غاری است که در 67 کیلومتری شمال شهر دیواندره در استان کردستان ایران.

غار کرفتو یکی از زیباترین و منحصربفردترین آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری استان کردستان است که به عنوان تنها آپارتمان مسکونی جهان بازمانده از دوران سوم زمین شناسی است. این غاز یک غار آهکی است، طول آن حدود ۷۵۰ متر است و راه‌های فرعی متعددی از آن منشعب می‌شود؛ غار 4 طبقه دارد و حجاران هنرمند، به زیبایی فضاهایی را در مدخل‌های غار تراشیده و اتاق‌ها، راهرو و دالانهای متعددی را به وجود آورده‌اند به همین خاطر بخش‌هایی از آن دست‌کَند است و کتیبه‌ و نقش‌های مختلفی از حیوانات نیز در آن دیده می‌شود.

در معماری این غار علاوه بر ایجاد اتاق‌ها و راهروهای عبوری، سعی شده تا اتاق‌ها با هم مرتبط باشند. نورگیرهایی به سمت بیرون تعبیه شده‌اند و بر دیوارهای غار در بعضی از اتاق‌ها نقوشی به صورت تجریدی از حیوانات، انسان و گیاه حجار شده است.

با توجه به پژوهش‌های صورت گرفته، در دوران میان‌زیستی کرفتو در زیر آب بوده و در اواخر این دوره ارتفاعات آن از آب خارج شده‌است . غار کرفتو از غارهای آهکی و طبیعی است که در ادوار مختلف تغییرات و دگرگونی‌های عمده و دخل و تصرفات بسیار در آن به وجود آمده‌است. 

ستون فقرات غار قریب به 750 متر طول دارد که در این مسیر پر پیچ و خم دهانه‌ها و دالان‌های گوناگونی منشعب می‌شود و به همین دلیل تاکنون کسی قادر به شناسایی تمامی این مسیرها و تهیه نقشه کامل از آن نبوده است.

غار کرفتو در سـیـنه یک رشـتـه کـوه آهـکـی در شـمال دره‌ای عـمـیـق قـرار گـرفـته که آثار مـتعـددی از پـناه‌گاه‌ها، دخـمـه‌ها و حـفـره‌هایـی نیز در کـنار غار اصـلـی دیـده مـی‌شـود .

مـوقـعـیـت غار به گـونه‌ای است که به طـور کـلـی بادگـیـر نبوده و در زمـسـتان دامـنـه جـنـوبـی را نـمـی‌پـوشـانـد، در حـالـی که 500 مـتـر دورتـر و در جـنـوب‌خاوری، غار بادگـیـر بـوده و بـرف آن را کاملا مـی‌پـوشـانـد. به همین دلیل است که در زمـسـتان‌ها و هـنگام سـرما درون غار گـرم و در تابـسـتان به لحاظ کـوران باد غار خـنک می‌باشـد .

غار کرفتو جلوه‌گاه همزیستی انسان و طبیعت

غار کرفتو در سال ۱۳۷۹ گمانه زنی شد و با بررسی‌های باستان‌شناختی در محوطه بیرون و داخل غار آثاری از دوران‌های مختلف به دست آمد. کشف تراشه‌ای سنگی در طبقه چهارم و محوطه بیرون غار می‌تواند نشانه‌ای از استفاده انسان‌ها در دوران پیش از تاریخ از این غار باشد .

غار کرفتو بزرگترین غار باستانی ایران است که بخش هایی از آن دست کن است. این غار محصول مشترک انسان و طبیعت است و یکی از غارهای صخره‌ای دیدنی و منحصر بفرد است .

هم‌چنین نمونه سفال‌ها و اشیای به دست آمده، ادامه سکونت انسان را در طول دوران تاریخی اشکانی و ساسانی و دوران اسالمی یعنی سده‌های ششم تا هشتم هجری قمری مسجل می‌سازد .

این غار از لحاظ بافت ساختمانی بی‌نظیر است به گونه‌ای که ارتفاع دهانه ورودی غار از سر تپه به بیش از 25 متر می‌رسد که در گذشته راهی بس دشوار و مشکل برای ورود به درون آن بوده ولی در طول 10 سال گذشته و به وسیله چوب و آهن پلکان‌هایی برای ورود به آن طراحی و نصب شده است .

به دلیل ریزش‌هایی که در اثر گذشت زمان در صخره های بیرونی در پیرامون دهانه ورودی در مجموعه معماری صخره ای ایجاد شده است، تعداد اطاق‌ها و راهروهای موجود در کلیه طبقات به روشنی قابل تشخیص نیست .

بر دیواره عمودی طبقات مختلف غار آثار متعددی از گوزن مارال، سوارکار با اسب، حیواناتی ناشناس و... وجود دارد که به سختی قابل مشاهده‌اند .

در میان نقش های قابل مشاهده، نقش‌های گوزن‌های مارال که تعداد آنها در طبقه دوم به چهار مورد می‌رسد از همه قدیمی‌ترند .

یادگاری به جا مانده یونانیان در غار کرفتو 

کتیبه‌ای یونانی بر سر در یکی از اتاق‌های طبقهٔ سوم این غار وجود دارد که در آن از این غار به عنوان معبد هراکلس نام برده‌است و جمله «این خانه هراکلس است، هر کس در آن وارد شود در امان است» سر در آن حک شده است. وجود این کتیبه سبب شده تا برخی بر این عقیده باشند که احتمالا این غار مدتی به صورت موقت مورد سکونت سلوکیان قرار گرفته است . 

غار کرفتو در سال 1818 توسط سر رابرت کرپورتر بازدید و کتیبه آن خوانده شد. در سال 1838 هنری اولینسون از غار بازدید کرد و آن چه را که به وسیله کرپورتر از کتیبه خوانده شده بود، اصلاح کرد. در سال 1963، سر اورل اشتین همراه با دستیار هنری‌اش ایوب‌خان نقشه اتاق‌های حجاری شده، راهروها و دهلیزهای طبیعی را تهیه کردند که البته اکنون با توجه به این که خاکبرداری و پاک‌سازی راهروها و دهلیزها به طور کامل انجام گرفته، نقشه اشتین کامل نیست .

این غار در ارتفاعی بیش از 100 متر از سطح زمین قرار دارد که برای رسیدن به آن باید بیش از 180 پله را طی کرد. دالان طبیعی غار بیش از 600 متر است که ارتفاع سقف آن از 1 تا 12 متر متفاوت است .

غار کرفتو به سبب داشتن معماری منحصر به فرد و بی‌نظیر صخره‌ای در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شمارهٔ ثبت ۳۳۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. 

منبع: ایسنا