کامیاران یکی از شهرهای استان کوردستان و مرکز شهرستان کامیاران است که در جنوب استان كوردستان در فاصله ۶۵ كیلومترى سنندج واقع شده است. این شهرستان با مساحت 1852 كیلومتر مربع حدود 6/7% از مساحت استان كوردستان را شامل می شود. ارتفاع شهرستان كامیاران از سطح دریا 1464 متر می باشد . از تعداد جمعیت 105 هزار و 895 نفری شهرستان 5/47% یعنی 50 هزار و 303 نفر در شهرهای كامیاران و موچش و تعداد 5/52% یعنی 55 هزار و 592 نفر در روستاها ساكن می باشند .
ویژگیهای عمومی، فرهنگی، مردم شناختی مردم این شهرستان نیز مانند سایر نواحی کوردستان ایران است. مردم آن دیار با توجه به منطقه جغرافیایی مختلف به سه گویش "سورانی"، "هورامی" و "کلهری" زبان کوردی صحبت می کنند.کامیاران در فصول بهار و پاییز آب و هوای دلپذیری دارد، اما زمستان‌های این شهر نسبتاً سرد و تابستان‌ها نیز گرم می باشد. این شهرستان دارای 130 بنای تاریخی است که 74 اثر آن به ثبت ملی رسیده است. همچنین این شهرستان دارای 30 منطقه نمونه گردشگری و 4 روستای هدف گردشگری می‌باشد؛ که زیباترین آن روستایی به نام پلنگان "پاڵنگان" است و به آثار طبیعی و همچنین معماری خانه‌های مردمانش مشهور است. همین پتانسیل‌های سبب شده‌است که کامیاران بیشترین درصد بازدید گردشگر در استان کوردستان، بە ویژه در بخش گردشگری روستایی قرار گیرد.
تعدادی از جاذبه های گردشگری کامیاران
چشمه کواز
اين چشمه در 50 كيلومتری شمال غربی كامياران و در 10 كيلومتری شمال غربي روستای پلنگان "پاڵنگان" در دامنه كوه واقع شده است . آب اين چشمه طعم گوگرد مانند دارد و در محل جوشش آن از زمين، رنگ آب شيری است و خود نشان دهنده وجود مواد آهني و گوگردی در آب می باشد. آب اين چشمه در استخر كوچكی جمع می شود و از آن برای نوشيدن و نيز درمان بيماريهای مجاری تنفسی، روماتيسمی و بيماری های جلدی استفاده مي شود.
زیارتگاه عکاشه
زیارتگاه حضرت عکاشه، آرامگاه یکی از اصحاب پیامبر اسلام (ص) به نام معین‌الدین روحانی معروف به حضرت عکاشه می‌باشد که در فاصله 45 کیلومتری شمال غرب کامیاران و بر سر راه جاده آسفالته کامیاران به مریوان در نزدیکی روستای کاشتر قراردارد. این زیارتگاه از جایگاهخاصی نزدمردم کوردستان داراست. اهالی منطقه معتقدند که حضرت عکاشه از سوریه به این محل آمده است.
روستای پالنگان ماسوله ای بر قامت کوه های کوردستان
پالنگان روستایی از توابع بخش مرکزی کامیاران می باشد. این روستا دارای قدمتی پیش از اسلام با چشمه‌های پرآب است و دره زیبای تنگیور در فاصلە 800 متری آن قرار دارد، پالنگان در ابتدای هورامان کوردستان قرار دارد و دارای خانه‌هایی با ساختار پلکانی می‌باشد. این روستا در طول تاریخ حیات خود چندین بار ویران گشته است و بار دیگر بنا شده است. پالنگان تا قبل از زمان هەڵۆخان اردلان مرکز حکومت اردلان بوده است. نظر غالب اکثر مورخان بر مسقط الراس بودن پالنگان برای حکومت اردلان است و از زمان پیدایش این امارت تا زمان انتقال مرکز حکومتشان به قلعه حسن‌آباد سنندج در حدود سال 1600 میلادی (حدود سال 980 شمسی و 1010 قمری) بمدت بیش از 400 سال مقر حکومت کداخدامنشی اردلان بوده است.
حدود 20 چشمه ی جوشان در دره تنگی ور و در فاصله 700 تا 800 متری جنوب شرقی پالنگان وجود دارند که آب زلال خود را از قلب زمین در رودخانه ی تنگی ور جاری می سازند. در میانه ی راه آبشارهای دیدنی به چشم می خورند که بر زیبایی منطقه می افزایند. این رودخانه بعد از پشت سر گذاشتن روستا در حدود 300 متری غرب پالنگان به رودخانه پرآب سیروان می ریزد. امسال جشن نوروز در 3 اسفندماه در آنجا برگزار می گردد.
قلعه پالنگان و جاذبه های تاریخی
قلعه پالنگان که در بالای کوه و در کنار روستا قرار دارد تاریخ را برای بازدیدکنندگان به تصویر می کشد. درست است که پژوهش های زیادی در مورد این قلعه صورت نگرفته است اما آنچه صحیح به نظر می رسد حکایت از آبادانی قلعه تا قرن دهم هجری قمری دارد. همچنین اسناد تاریخی، تخریب قلعه به دستور شاه صفی در سال 1046 را تایید می کنند اما در مورد بنیانگذار و سازنده ی آن اتفاق نظری وجود ندارد. این قلعه در800 متری جنوب شرقی پالنگان قرار دارد و آثار اتاق ها، آتشکده و پل های قدیمی هنوز هم در آن دیده می شوند. بقایای مساجد، منازل قدیمی و گورستان تاریخی نیز حرف هایی برای گفتن دارند و علاقه مندان را به سوی خود جلب می کنند
سنگ نبشته هورامان
سنگ نبشته هورامان یا کتیبه تنگی ور، نقش برجسته‌ای متعلق به تمدن آشور است که به همراه یک کتیبه به خط میخی بین روستاهای تنگی ور و یوزیدر، در شهرستان کامیاران استان کردستان بر فراز کوه زینانه حجاری شده است.کتیبه باستانی تنگی وراین اثر در تاریخ 25 اسفند 1380 با شمارهٔ ثبت 5117 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
منطقه حفاظت شده کوسالان و شاهو
منطقه حفاظت شده کوسالان و شاهو در بخش شمالي هورامان در موازات شاهو و دالاني است ارتفاع كوسالان در حدود ارتفاع دالاني مي باشد در حقيقت اين سه كوه مثلثي را تشكيل مي دهند كه كوسالان ضلع شمالي ، شاهو ضلع جنوبي و دالاني ضلع جنوب غربي آن را مي سازد. این زیستگاه مهم با مساحت 57000 هکتار در شهرستان کامیاران سروآباد و مریوان واقع گردیده است. كوه شاهو مهمترين و معروفترين كوه منطقه هورامان مي‌باشد ارتفاع متوسط آن از سطح دريا حدود 3400 متر مي باشد. شاهو در شرق ناحيه هورامان قرار گرفته و طول و عرض آن به ترتيب حدود 75 كيلومتر (از لب رودخانه سيروان در نزديكيهاي روستاي داريان تا شهر روانسر) و 15 كيلومتر ( از شهر پاوه تادره ژاوه رود ) مي باشد. اين كوه داراي قل معروفي چون زوالي (در نزديكي شهر پاوه) و نور (در نزديكيهاي روستاي داريان) است. شاهو دارای هوارگاه های (ييلاق) متعدد، كه با صفا ترين و معروترين آنها پياز دول ميشياو و گاول هستند، مي باشد. تنوع گياهي شاهو فوق العاده زياد است و حدود 30نوع گل و گياه در ارتفاعات مختلف آن رويش دارند. برخي از اين گياهان تعليغي. تعدادي خوراكي برخي معطر و بعضي سمي وتعدادي نيز دارای خواص درماني هستند. تنوع جانوري شاهو نيز قابل توجه است.
