وت‌ووێژی تایبه‌تی هاژه لەگەڵ هونه‌رمه‌ندی بواری شانۆ، ته‌له‌ویزیۆن و سینەما "ناسر باباییان"

ناسر باباییان لەدایکبووی ساڵی 1330ی هەتاوی له شاری مەهاباده، کارگێڕی خانه‌نشین کراوی ئیدارەی ئاوه، له ساڵی 1353ی هەتاوییه‌وە کاری شانۆی دەست پێکردووە و له ساڵی 1369 چۆته دەنگ‌وڕەنگی ناوەندی مەهاباد. له بواری شانۆ، سینەما، تەلەویزیۆن و دوبڵاژ کاری لێ بڵاو بۆته‌وە. دوایین کاری شانۆیی "لەک لەکەکان" ساڵی 95ی هەتاوی چۆته سەر سەحنه و "دایان" وەک دوایین بەرهه‌می سینەمایی ئه‌و بە ئه‌ژمار دێت که ڕۆڵی که‌سی یه‌که‌می تێدا گێڕاوە. باباییان به هونه‌رمه‌ندێکی هێدی و ئارام ناسراوە و له زۆربه‌ی کارە هونه‌رییه‌کانیدا ڕۆڵی کەسایه‌تی موسبه‌تی هه‌یه.

وەک کارنامەی هونەری ئه‌و بەڕێزه دەتوانین له چەند بەشدا ئاماژه به کاره هونەرییەکانی بکەین:

به‌رهه‌مه شانۆییه‌کان: عروسکهای کوکی، سیاوش برباد، رستم و سهراب، باغ آلبالو، شیخ صنعان، تلنگر سلیم، هیاهوی نیمه شب، گوهر پنهان، سهراب و ساز والی، سەیدەوان، ساعت 5 شد بابا، کیش و دیش، لک لک ها

تەلەویزیۆن و سینەما: درامای تعقیب سری (10 بەش)، کوک، ئاڵوەتان، بر فراز مهر، بادبادکها، کانی، خورشید، دایان

دەنگ‌وڕەنگی ناوەندی مەهاباد: وەزێک بۆ هەمووان (13 بەش)، ڕێژنه‌ی ڕەحمه‌ن، دڵ و دیمه‌ن، گۆچانی پیری، بەرنامەی ڕۆژانی هەینی و خاوخێزان، شاهۆنامە، تله تیاتری کیش و دیش و...

هاوکاری ئه‌نجومه‌نی سینەمای جەوان: دەورگێڕان له کارەکانی بيڕیزان هەژار نوورانی، شیلان سەعدی، گوڵچین دنیادیده و حسێن عەزیزی

هاژه وەک ڕێزلێنان له ته‌مه‌نێک چالاکی و کاری هونه‌ری به‌ڕێز ناسر باباییان وت‌ووێژێکی له‌گه‌ڵ پێک هێناوە که سرنجتان بۆ ئه‌م گفتوگۆیه ڕادەکێشین.

هاژه ـ وێڕای به‌خێرهاتنتان، سوپاس که دەرفەتی ئه‌م وت‌ووێژەتان بۆ ئێمه خوڵقاند، وەک یه‌که‌م پرسیار چۆن دەستان به کاری هونه‌ری کرد و له چ ڕێگه‌یه‌که‌وە هاتنه نێو ئه‌م گۆڕەپانه؟

زۆر سپاس بۆ ئێوە‌ی بەڕێز، له سەرەتاوە ئه‌وە نه‌بوو که بڵێم ئه‌نگیزەیه‌کی تایبه‌تم بۆ هونه‌ر هەبوو بەڵام هەر کەسم دەدیت کاری هونەری دەکات خۆم له جیات ئه‌و دادەنا و دەمکووت بڵێی منیش بتوانم، ئه‌و فورسەتە ساڵی 53ی هەتاوی پێک هات، ئه‌و کاتیش هێندێک کارناس له تارانه‌وە دەهاتن بۆ فێرکاری له فەرهه‌نگ و هونەری کاتی، لەو بەڕێزانه دەتوانم ئاماژه به بەڕێزان هورمۆز هیدایه‌ت، قاسم پورشکیبا و ئاته‌ش تەقی پوور بکه‌م، به هاتنی ئه‌و کەسانه گوڕانکارییه‌کی بەرچاو له شانۆی مەهاباد پێک هات و منیش سەرەتا وەک هونه‌رجوو دەستم بەکار کرد.

هاژه ـ کەواتا ئه‌و زەوقی هونه‌رییه‌تان چۆن کەشف بوو؟

من له کرماشان بووم له وێ هاوڕێیه‌که‌م هەبوو خەڵکی مەلایر هەمیشە ئه‌وم دەدیت کاری دەکرد و من چاوم به کارەکانی دەکەوت، خۆم له جیات ئه‌و دادەنا، که هاتمه‌وە مەهاباد لەگەڵ ڕەفیقێکم دەچووین بۆ تەمرینی سێ تار، من له کلاسی موسیقی بووم له تەبەقه‌ی سەروو، دیتم له خوارێ دەنگ دێ، هێندێک خەریکن تەمرین دەکه‌ن، چوومه خوار و دیتم ئه‌و شته‌ی چەند ساڵه له بیر و مێشکی من دایه خەریکه دەیبینم، ئاغای هورموز هیدایه‌ت لەگەڵ کاک مەناف و کاک سولەیمان ئیران پەنا و کاک ڕەحیم نەغەده کار دەکەن. چوومه کلاسی ئه‌و بەڕێزه که شت گه‌لێکی تازەی دەکووتەوە، دوو مانگیش دەوەرەی کلاسی ئاغای حاجی عەسکەریم تێپەڕاند و هه‌روەها ئاغای پوورشەکیبا که هە‌‌ر ئه‌ویش بوو یه‌که‌م جار دەعوەتی کردم بۆ سەر سەحنه.

هاژه ـ یه‌که‌م کارتان هەر ساڵی 53 دەست پێکرد؟

نا، ساڵی 54 خوالێخۆشبوو قاسم پوورشەکیبا یه‌که‌مین کاری به ناوی "عروسکهای کوکی" دەست پێکرد که هه‌ر ئه‌و کاره ئه‌نگیزەیه‌کی باشی به من دا، وابوو که یه‌که‌م کارم چوو بۆ فێستیواڵی ناوچەیی، له‌‌ویش هەڵبژێردرا بۆ سەراسەری. دوای بەڕێز پوورشەکیبا ئاغای تەقی پوور دەورووبەری ساڵی 57 هات گوڕانکارییه‌کی زۆری له بواری شانۆی مەهاباددا بەدی هێنا ئه‌وەش بە هۆی ئه‌وە بوو چوون زۆرتر له مەهاباد ماوە، ئه‌و سەردەمی کاری موناسبەتی زۆر باو بوو، بۆ وێنه به بۆنەی رۆژی فێردەوسی، سیاوش برباد، رۆستەم سۆهراب و... کار کرا. وەک ئاگادارن ساڵی 57 گۆڕانکارییەک له ئێران بەدی هات، فێرکارەکان ڕۆیشتنه‌وە، ماویه‌ک هه‌ر ئاوا تێپەڕ بوو که چ بکه‌ین چ نه‌که‌ین ئیمه‌ش پێویستیمان به فێرکاری هەبوو، چاومان له سەر یه‌ک دانا، 10 ساڵ تێپەڕ بوو و ساڵ بوو به 69ی هەتاوی.

هاژه ـ وابزانم هەر ئه‌و ساڵەش ئه‌نجومه‌نی شانۆی مەهاباد دامەزرا.

ڕاسته ئه‌و ساڵه ئه‌نجومه‌نی شانۆی مەهابادمان پێک هێنا، به یارمه‌تی سەید مەسعوود قادری موکری، سەید قادر موکری و یه‌که‌م کارمان به ناوی "تلنگر سلیم" له لایه‌ن ئه‌و ناوەندەوە دەست پێکرد که نووسراوەی "سەید مەجید زارع کار" بوو و دەرهێنەر کاک "سەید مەسعوود قادری موکری" بوو، یه‌که‌م هەنگاویشمان بۆ فرۆشتنی بڵیت هەڵێناوە، بەختەوەرانه بۆ ماوەی 10 ڕۆژ زۆر باش پێشوازی لێکرا، دوابەدوای ئه‌و "هەڵای نێوەشەو"مان کار کرد که ئه‌و کارەش هەر لەگەڵ بەڕێز سەید قادر موکری بوو. کاک مەناف ئێران پەنا که من دەورووبەری ساڵی 52 کاری "چشم در برابر چشم" لێ دیتبوو، ساڵی 70 هاتەوە نێو جەرگه‌ی کار، چوون ئه‌زموونی له ئێمه زیاتر بوو و زۆرتری کار کردبوو هاتنی ئه‌و شوێندانه‌ر بوو. ئامانجی سەرەکیشمان ئەوە بوو ناوی مەهاباد له فێستیواڵەکانی پارێزگا و سەراسەری بگه‌یه‌نینه ئاستێکی باش، کارەکان هەر هات و پەرەی گرت و کەسانێکی دیکه‌ش هاتنه مەیدان وەک کاک شەهرام میکائیلی که کارێکی به نێوی "کیش و دیش" هاته سەر سەحنه.

بەختەوەرانه ئێستا ئه‌نجومه‌نی نمایشی مەهاباد زۆر چالاکه، کاک بەختیار پەنجەیی وەک بەرپرسی ئه‌و ناوەنده پرس و ڕاوێژی لەگەڵ هەموومان هه‌یه و کارەکان باش دەڕۆنه پێش، کاک ئومید خاکپووریش وەک کەسێکی چالاک دەتوانم بڵێم زۆر باش کار دەکا و حەولێکی زۆریان داوە بۆ ئه‌‌نجومه‌نی شانۆی مەهاباد.

هاژه ـ ئێوە ساڵانێک له دەنگ‌وڕەنگی ناوەندی مەهاباد کارتان کردووە، له زنجیره دراما و میان پەرده و... بۆچی پێشتر یان ساڵانی ڕابردوو خەڵک زۆریان چێژ لەو فیلم و دراما و میان پەردانه وەردەگرت و ئێستا وانییه؟

ئاماژەتان به خاڵیکی زۆر باش کرد، ئه‌و سەردەم کار زۆر دەکرا و هه‌ر ئه‌و کارانه ئه‌گه‌ر ئێستاش بڵاو بکرێنه‌وە خەڵک چێژیان لێ دەبەن، بڕوا دەکه‌ن 6 ساڵه یه‌ک جار چوومه‌ته دەنگ‌وڕەنگی مەهاباد؟ بۆ؟ کار نییه، مه‌تن و نووسەر نییه، له هەمووی گرینگترین مەسئه‌له‌ی بوودجەیه، ئه‌و بوودجەیه نییه تا کار بچێته پێش، هەزینەکانیش چوونه‌ته سەر. من خۆم چاوەڕوانی ماددیم زۆر نییه چونکه تەنیا له بەر دڵی خۆم کار ناکەم بەڵکوو له بەر دڵی خەڵک کار دەکەم، سەردەمێک که کاری من بڵاو دەبۆوه بەیانی دەهاتمه دەر خەڵک دەست خۆشیان لێدەکردم بۆ من یه‌کجار زۆر بوو. ئه‌و سەردەمی ئێمه قانع بوو، سەبارەت به ئێستاش قەزاوەت ناکەم چوون زۆر ئاگادار نیم و هات‌وچۆ ناکەم.

هاژه ـ سەبارەت به دوایین کاری شانۆییان که ساڵی پێش هاته سەر سەحنه بۆمان بدوێن.

لەلەکەکان دوایین کاری شانۆیی من بوو که تێیدا ڕۆڵم گێڕا و ساڵی 95 هاته سەر سەحنه، دەرهێنه‌ری ئه‌و کاره کاک سیروان خزرپوور بوو و ڕەوایه‌تی "عەزیزی شەنگال" هەر ئه‌و منداڵه ته‌مه‌ن 4 ساڵانه‌یه بوو که به هۆی ڕاودوونانی خەڵک له لایه‌ن داعش له چیای شەنگال ون بوو و دواتریش که دۆزراوە چاوەکانی کوێر ببوو و گیانی له دەست دا، له‌و کارەدا دوو ئامانجم هه‌بوو، یه‌ک دوای 6 ساڵ گەڕانەوە بۆ کار، دوو پەیمانی کوڕم بازیگه‌ره و هەمیشه ئارەزووم بوو له کن ئه‌و و لەگەڵ ئه‌و ڕۆڵ بگێڕم، له‌و کارەدا به ئارەزووەکەم گه‌یشتم و لەگەڵ پەیمان به یه‌که‌وە چووینه سەر سەحنه.

ئیحساسێکی خۆشم هەبوو، ئه‌و ئیحساسەم له تەماشاچیاندا دەدیت. هەر بۆیه هەستم به‌وە کرد کارەکە باش بووە. چوون تەماشاچی بۆ من زۆر گرینگە و ڕەخنه‌ی ئه‌وان بۆ من جێیگای تێڕامانه و هەستی خۆم لەواندا دەبینم، ئه‌گه‌ر ئه‌وان کارەکەی منیان پێ جوان بوو ئه‌منیش خۆشحاڵ دەبم.

هاژه ـ چۆن بوو پەیمان بوو به بازیگه‌ر، بۆخۆی حەزی لێبوو یان ئێوە ڕێگاتان بۆ کردەوە؟

یه‌که‌م جار که شەش ساڵی تەمەن بوو خۆم دەستیم گرت، ئاغای ناسری سینا لە تارانەوە گەڕابۆوە مەهاباد، کارێکی عەرووسەکی بوو، دیتم ئیستعدادی هەیه کارەکانی دەدیت خۆی حەزی لێ بوو و کاری دەکرد، چەند ساڵ خەڵاتی ئه‌کته‌ری باسی پێ بەخشراوە، چەند کارم که لێ دیت پێم خۆش بوو کاری لەگەڵ بکه‌م و ئه‌و شته ڕووی دا.

هاژه ـ له بواری سینەماش چاوەڕوانی سورپرایزێکی گەورەین له ئێوە، له هەواڵدەرییه‌کانی سەراسەری ئه‌و کاره زۆری باس لێکرا.

دوایین کاری سینەمایی من بوو به ناوی "دایان"، کارێکی موسته‌نەد سینەماییه که دەرهێنەرەکه‌ی بەڕێز بێهرووز نوورانی پوورە. ئه‌و کارە بڵینده سەبارەت به ئاوارەکانی کورد و تورکی سووریایه و هیوادارم کارێکی باش بێته دەر و تەواوی ئه‌زموونی خۆم لەسەر دانا و لەگه‌ڵ کەسێک کارم کرد که دەیزانی سینەما و موستەنەد چییه. 53 رۆژ له خرابترین بارودۆخی مانگەکانی بەفرانبار و ڕێبەندان و ڕەشەممه‌ی 95 له باکووری ئێران له پەنا شاخی دەماوەند بەو سەرمایه کارمان کرد، زۆرم چێژ لەو کارە برد، هیوادارم ئه‌و کارە وەک کارنامەیه‌کی کۆتایی بۆ کاری من سەرکه‌وتوو بێ.

هاژه ـ که‌نگێ چاوەڕوانی دایان بین؟

کارێکی جەشنوارەییه، ئه‌وەندەی خەبەرم هەیه مانگی سەرماوەز سینما حەقیقەت بڵاوی دەکاته‌وە.

هاژه ـ ڕۆڵی سەرەکی ئێوە بەردەوام موسبه‌ت بووه و وەک باوکێکی به ئه‌زموون و باش خەریکه دەورووبه‌ر نسیحه‌ت دەکەن و ئامۆژگاری دەبه‌خشن، بۆ ڕۆڵی مه‌نفی هیچ حەولێکتان داوە؟

یه‌ک دوو جار خۆم تاقی کردۆتەوە که ئایا دەتوانم له ڕۆڵی مه‌نفیدا خۆ دەربخەم، به‌داخەوە نه کارەکە سەرکەوتوو بووە نه خۆم خۆشیم لێهاتووه، دەورووبەریشم خێرا ناڕەزایه‌تییان دەربڕیوە که ناسر تۆ ئه‌وە نی، ئه‌من به تایبه‌ت له دوایین کارمدا بەو ئاکامه گه‌یشتم مه‌سئه‌له چییه، دەرهێنه‌ر تەشخیس دەدا، ئه‌و ڕۆڵانه‌ی ته‌ک بۆعدین وەک من، لەوانه‌یه له ڕۆڵی جیاوازدا خۆ نیشان بدەن بەڵام قالب هەمان قالبه، ئاغای نوورانی پوور بۆ فیلمی دایان سێ جەلسە‌ی سێ سەعاتی قسەی لەگەڵ من کرد و پاشان به ئاکام گەیشت کاری لەگەڵ بکه‌م، دەرهێنه‌ر له به منی کوت 30 کاندیدای ئه‌و ڕۆڵه‌م هەبووە بەڵام تۆم هەڵبژاردووە و شەخسیه‌تی داستانی من زیندووه و من له تۆیدا دەبینم. لەو ماوەیه‌دا زۆر شتم ته‌جروبه کرد وەک سەختی، سەرما، تەنانەت ئاسنگه‌ری، تینی ئاوری ئاسنگه‌ریم لەمس کرد، ئه‌و بارودخه سەخته بۆ من ڕوویدا.

هاژه ـ کاک ناسر چ له کارەکانتاندا و چ له هەڵسوکه‌وت کردنتاندا ئه‌وەندەی ئاگادارم زۆر هێدی و هێمنن. لە ماڵه‌ و هەمیشه هەر ئاوان؟

(به پێکه‌نینه‌وە) نابێ له خۆم بپرسی، بەڵام له ژیانی ناوماڵ و دەرەوە مرۆڤێکی ئارامم. له‌و ئارام بوونه‌شم لەوانه‌یه هێندێک ڕەنج ببەن که بۆ قسەیه‌ک و ئیعترازێک ناکەی، بۆ وا ئارام و لەسەرەخۆی.

هاژه ـ گرفتەکانی سەخت ئەفزاری چەنده شوێنی له سەر پێشوازی خەڵک بۆ سینەما و شانۆ داناوە؟

من 23 ساڵم ته‌مه‌ن بووه دەستم به کاری هونەری کردووە، لەو کاته‌وە دەڵێم ساڵۆنم نییه، بەڵام ئه‌گه‌ر ئه‌نگیزەت هەبوو دەتوانی کار بکەی، ئه‌و شتانه پێوستن زۆریش چوون ساڵۆنەکان تایبه‌تی نیین و بۆ هەموو کۆڕ و کۆبوونه‌وە و بۆنه‌یه‌ک به کاریان دێنن، بەڵام لەو لاشەوە ساڵۆنی دەرەجه یه‌کت هەبێ کاری تێدا نه‌کرێ هەر به کار نایه، گرفتی سەخت ئه‌فزاری هه‌یه، هەر بەرپرسێکیش هاتووە پێمان ڕاگه‌یاندووە، ئێمه ناتوانین ڕاوەستین به‌و ئیمکاناته جارێ دەبێ کار بکرێ. هیوادارم گرفته‌کان چارەسەر بکرێن و ئیمکاناتیش دەسته‌به‌ر بن.

هاژه ـ جیا له بەحسی نه‌بوونی ئیمکانات چۆن توانیوتانه‌ لەگەڵ فەزای بێ مێهری له‌گه‌ڵ هونه‌رمەندان هەڵبکه‌ن؟

ئه‌و شتانه ئاسایین، بێ مێهری بەپرسان لەوانه‌یه لە ڕوانگه‌ی خۆیانەوە به هۆی لەبەرچاو گرتنی چوارچێوە‌کانی یاسایی بێ، گه‌وەرەترین گرفت بوودجەیه، چەند کەس دەتوانێ له گیرفانی خۆی مایه دانێ، بۆ ئه‌و شتانه بەرپرسان دەبێ بەراورد بکه‌ن که‌چی دەبینین ئه‌وانیش هیچیان له چەنته‌دا نییه، ئه‌گه‌ر خودیاری خەڵک نه‌بێ چەرخی ئه‌و سیستمه ناگه‌ڕی، ئه‌و خودیارییه که سپانسێره ئه‌ویش ئێستا دەستی بەتاڵه به هۆی بارودۆخی نالەباری بازاڕ. واقعیه‌ت ئه‌وە‌یه زۆر هونه‌رمه‌ند هەر به هیوای ڕۆژێکی باشتر یان گۆڕانکارییه‌کی باشتر  خەریکه خزمه‌ت دەکات ئێستاش گه‌یشتۆته کۆتایی و هەست دەکا ته‌مه‌نی به فیڕۆ چووه و هیچ پەزمەنده‌یه‌کی نییه و دیسانیش سەرباری ئه‌و وەزعه خەریکه کاری هونەری دەکا، من بیر له لاوەکان دەکەمەوە که خودایه 10 ساڵ 15 ساڵی دیکه ئه‌وان چیان لێ بەسەر دێ.

هاژه ـ فەزای هونه‌ری ڕابردوو و ئێستای مه‌هاباد چۆن هەڵدەسەنگێنن؟

فەزایه‌کی خۆش ئێستا، لاوەکان هاتوون، حزووری پێشکسوەتان لە کۆڕەکاندا پێویسته و شوێندانه‌ره. ئه‌و سەردەمی گه‌ورە و چکۆله‌یه‌ک هەبوو و نەزم و ئینزبات زیاتر بوو، ئێستا ئه‌وە کەمتره، بەڵام دیسان جێگای گله‌یی نییه و ئاساییه.

هاژه ـ له کۆتاییدا ئه‌گه‌‌ر وتە‌یه‌ک ماوه بیفەرموون

قسەی دڵم زۆره، بمهەوێ سەبارەت به کە‌م و کووڕییه‌کان قسە بکه‌م فایدەی نییه، بمهه‌وێ سەبارەت به ئه‌نگیزه قسان بکەم دەتوانم بڵێم بەخته‌وەرانه خەریکه ئه‌نگیزەی کاری هونەری له مەهاباد پەرە دەگرێ، خودا بکا ئه‌و ئه‌نگیزەیه نه‌مرێ و ئه‌وەش نیازی به پشتیوانییه، خانمەکان پتر هاتوونه جەرگه‌ی کار، پێشتر وانەبوو و زۆر کەم بوو، دایک و بابەکان دەبێ به‌و ئاکامه بگه‌ن که هونه‌ر نابێ سەرکوت بکرێ و پێویستی به سەرهەڵدانه، بەرپرسانیش دەبێ پشتیوانی هونه‌رمەندان بن، ئه‌گه‌رچی له مەهاباد بەرپرسان ئه‌وەی له دەستیان هاتووە بۆ هونەرمەندان کردوویانه بەڵام دیسان چاوەڕوانی زیاتره. له کۆتاییشدا سوپاسی خۆتان دەکەم، ئێوەش خەریکه به شێوەیه‌ک هونه‌رنمایی دەکەن و هونه‌رمەندان بانگهێشت دەکەن. هیوای بەردەوامیتان بۆ دەخوازم و سەکەوتوو بن.