حمایت از زبان مادری، تجزیه‌طلبی نیست

در مراسم «روز جهانی زبان مادری» در دانشگاه کردستان، بر آموزش زبان مادری تاکید و گفته شد حمایت از زبان مادری، تجزیه‌طلبی نیست.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی هاژه، روز 21 فوریه از طرف یونسکو به‌عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده‌ است. نامگذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به‌منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده ‌است.

علت نامگذاری روز جهانی زبان مادری از زمانی آغاز شد که در سال ۱۹۵۲ دانشجویان دانشگاه‌های مختلف شهر داکا پایتخت امروزی کشور بنگلادش که در آن زمان پاکستان شرقی نامیده می‌شد و هنوز مستقل نشده بود، برای ملی کردن زبان بنگالی به‌عنوان دومین زبان پاکستان (در کنار زبان اردو) تظاهرات مسالمت‌آمیزی در این شهر به راه انداختند.

به‌دنبال این حرکت دانشجویان، پلیس به آن‌ها تیراندازی کرد و عده‌ای از آن‌ها را کشت. پس از استقلال بنگلادش از پاکستان و به درخواست این کشور، برای نخستین‌بار سازمان یونسکو در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ نوامبر (برابر با دوم اسفند) را روز جهانی زبان مادری نامید. از سال ۲۰۰۰ این روز در بیشتر کشورها گرامی داشته می‌شود و برنامه‌هایی در ارتباط با آن برگزار می‌شود.

به همین مناسبت به همت کانون‌های فرهنگی هنری دانشگاه کردستان مراسمی با حضور جمع زیادی از دانشجویان و استادان در این دانشگاه برگزار شد.

در آغاز این مراسم، پویا زمانی، دبیر کانون موسیقی دانشگاه کردستان با انتقاد از حضور نداشتن مسئولان دانشگاه علی‌رغم دعوت این کانون، اظهار کرد: این مراسم به‌منظور گرامی‌داشت روز جهانی زبان مادری و برای نخستین بار در دانشگاه کردستان برگزار می‌شود.

او اهمیت دادن به زبان مادری را موجب پیشرفت و توسعه جامعه دانست و افزود: زبان مجموعه‌ای از نشانه‌ها و قراردادهاست که امکان برقراری ارتباط را فراهم می‌کند و از میان رفتن زبان موجب از بین رفتن ملت صاحب آن زبان می‌شود.

در ادامه این مراسم رحیم لقمانی از شاعران استان در رابطه با اهمیت زبان مادری اظهار کرد: هر ملتی با زبان خاص خود شناخته می‌شود، بنابراین حفظ زبان موجب حفظ یک ملت خواهد شد.

او به‌کار بردن زبان مادری در مراودات روزمره، فکر کردن و خواندن و نوشتن با زبان مادری، ه‌مچنین نوشتار و قواعد زبان مادری را موجب حفظ آن دانست.

لقمانی از مدرسان زبان کُردی در استان خواست تا آموزش کُردی لاتین را از حوزه آموزشی خود حذف کنند و به‌جای آن موارد ضروری‌تر را به مخاطبان خود آموزش دهند.

او در ادامه چندشاخه بودن زبان کُردی را نشانه غنای آن زبان دانست و افزود: چندزبانی علاوه‌بر این‌که خدشه‌ای در فراگیری و حفظ زبان وارد نمی‌کند بلکه غنای بیشتر آن زبان را اثبات می‌کند.

این شاعر از تدریس نشدن زبان مادری در مقاطع ابتدایی انتقاد و خاطرنشان کرد: حفظ و ماندگاری هر ملتی صرفاٌ از طریق حفظ لباس و میراث مادی آن ممکن نخواهد بود بلکه فکر کردن، کردار و اندیشه با زبان مادری موجبات ماندگاری آن را فراهم می‌کند.

در ادامه این مراسم مسعود بیننده از استادان زبان کردی در کردستان اظهار کرد: گنجاندن زبان مادری در سیستم آموزشی به ویژه در مقاطع ابتدایی موجب انعطاف‌پذیری زبانی در برابر هرگونه آسیب برای آن زبان است.

او افزود: خواندن و تحصیل با زبان مادری از مقطع ابتدایی موجب پیشرفت علمی بیشتر و فراگیری سایر زبان‌ها خواهد بود.

این دکترای جامعه‌شناسی خاطرنشان کرد: تا زمانی که زبان مادری در چارچوب برنامه کلاسی مدارس گنجانده نشود، آن زبان توسعه نمی‌یابد و امکان فراموشی و از میان رفتن آن، نسل به نسل بیشتر می‌شود.

او با اشاره به این‌که تحصیل با زبان مادری موجب ایجاد اعتماد به نفس در افراد می‌شود، یادآور شد: شهروندی که با زبان مادری تحصیل کرده باشد، شهروندی چالاک، مسئولیت‌پذیر و آگاه خواهد بود. مسئولان باید به اهمیت این موضوع پی ببرند و برای حفظ زبان‌های مادری متنوع تلاش کنند.

بیننده صرف تلاش حاکمیت در این زمینه را ناکافی دانست و گفت: سیستم آموزشی، خانواده و رسانه نیز تأثیر بسیار زیادی بر حفظ زبان و آگاه‌سازی سایر اقشار نسبت به اهمیت آن دارند و مشکل زبان مادری و به‌ویژه مشکلاتی که امروزه زبان کُردی را درگیر کرده است، جز از طریق هماهنگی این بخش‌ها حل نمی‌شود.

در پایان این مراسم اسعد اردلان نویسنده و پژوهشگر کردستانی با اشاره به این‌که حمایت از زبان مادری، تجزیه‌طلبی تلقی نمی‌شود، تصریح کرد: ربط دادن حمایت از زبان مادری به تجزیه‌طلبی خبط بزرگی است که نشان از ناآشنایی نسبت به آینده زبان و جایگاه آن در قدرت فرهنگی و هم نسبت به منافع و امنیت ملی دارد و تجارب فراوانی در جهان وجود دارد که اثبات می‌کند نظریه آن‌ها صادق نیست.

او افزود: آموزش زبان مادری بیش از آن که مقوله‌ای وارداتی باشد یک نیاز ملی است و بیشتر مسأله کشورهای غیرغربی است و هیچ کشوری را در غرب نمی‌توان یافت که به اندازه کشورهای غیرغربی از تکثر فرهنگی برخوردار باشد.

این پژوهشگر خاطرنشان کرد: در هندوستان 1650 زبان مادری وجود دارد و در بسیاری کشورهای دیگر تعدد زبان‌ها و گویش‌ها از 10 تا 100 زبان فراتر رفته است که اگر تنوع زبانی امنیت را به خطر می‌انداخت باید به تعداد 5700 زبان مادری کنونی در جهان، کشور می‌داشتیم.

او با اشاره به شفافیت قانون اساسی درباره تدریس زبان مادری در مدرسه‌ها خاطرنشان کرد: هیچ قانونی به اندازه قانون اساسی اعتبار ندارد و اهمیت این مسأله از نظر حقوقی کاملاً مشخص است. تنها وظیفه دولت در این زمینه تدوین آئین‌نامه اجرایی و آغاز به تدارک امکانات برای آموزش زبان مادری در مدرسه‌ها است.

منبع: ایسنا