امروزه اعتیاد به مواد مخدر به معضل اساسی در سطح جوامع تبدیل شده است، طوریکه هم کشورهای جهان اول و پیشرفته و هم کشورهای جهان سوم با عواقب مختلف و ناگوار اقتصادی، اجتماعی، روانی و ... آن روبرو می باشند.
بر اساس آمار ارائه شده در گزارش سازمان ملل(2014) از مواد مخدر، چیزی حدود 260 میلیون نفر در دنیا درگیر مواد مخدر هستند. این در حالی است که در گزارش سال قبل این سازمان همزمان با اعلام کاهش کشت و مصرف تریاک، هروئین و کوکائین در سال های اخیر از افزایش تولید و مصرف مواد روانگردان در میان معتادان جهان خبر داده شده است.
تولید مواد اعتیاد آور از دسته مخدرها(تریاک و هروئین) در چند سال اخیر حدود 23 درصد کاهش داشته است و در مقابل مصرف مواد روانگردی و محرک به شدت افزایش داشته یافته است. این مواد که اغلب به صورت آزمایشگاهی و با فرمول بندی شیمیایی تهیه می شوند در دهه گذشته به عنوان الگوی جدیدی از اعتیاد در نقاط مختلف جهان معرفی شده اند.
کشور ایران نیز با توجه به وضعیت خاص جغرافیایی و همجواری با کشورهای افغانستان و پاکستان در شرق کشور یکی به عنوان اصلی ترین مکان کشت مواد مخدر سنتی از جمله تریاک در منطقه و دیگری به عنوان اصلی ترین مسیر ترانزیت این مواد به داخل کشور سبب شده است که بالقوه با تهدیدی اساسی از طرف قاچاقچیان این مواد روبه رو و به عنوان یک بازار مناسب برای بازارگانی نگریسته شود.
از طرف دیگر در چند سال اخیر مسیر غرب کشور نیز به عنوان محل ترانزیت مواد مخدر صنعتی مورد استفاده قاچاقچیان و سوداگران این مواد مطرح و همین امر خسارت های جبران ناپذیر اجتماعی، اقتصادی و روانی هنگفتی به بدنه جامعه و مردم وارد کرده است.
در این میان متاسفانه آمار واقعی افراد مبتلا به اعتیاد به صورت بسیار متناقض از سوی برخی از مسئولین اعلام می گردد و مابین 1.5 میلیون تا بیش از 8 میلیون نفر متغیر است. اما آنچه واقعی و جای هیچ تناقضی ندارد، اثرات مخرب آن بر روی جامعه، خانواده ها و جوانان است که به صورت قطعی و یقینی باید گفت که میلیون ها نفر در کشور به صورت مستقیم و غیر مستقیم با اثرات این معضل خانمان سوز مواجه هستند.
در سال های اخیر مصرف و توزیع مواد مخدر از جمله شیشه و مواد تحریک کننده و قرص های روانگردان مانند آمفتامین و ترامادول که مواد کاملاً شیمیایی هستند، در سطح جامعه به شدت افزایش یافته و بر اساس نتایج آزمایشات معلوم شده که اعتیاد به این مواد(آمفتامین، ترامادول و شیشه) بسیار خطرناک تر از اعتیاد به هروئین و تریاک است و تبعات بسیار وحشتناک و هولناکی را برای استفاده کنندگان در بر خواهد داشت.
باید گفت که افزایش بی رویه آمار معتادان در چند سال اخیر به تهدیدی اساسی برای جامعه تبدیل شده است. طوریکه روزی نیست خانواده ایی را به سوی تباهی سوق ندهد و اثرات و تبعات ناگوار استفاده از این مواد و قرص ها گریبانشان را نگیرد! از افزایش فحشا گرفته تا فروش نوزدان تازه متولد شده و کودکان کار همه و همه به صورت مستقیم و غیر مستقیم به امر اعتیاد بر می گردد. البته خود اعتیاد نیز معلول فقر و مشکلات اقتصادی، اجتماعی حاکم بر جامعه است.
در سطح مناطق کوردنشین نیز تعداد افراد معتاد و استفاده کننده بخصوص جوانان از این قرص ها به شدت در حال افزایش است که شرایط نامناسب اقتصادی حاکم بر جامعه و فقر و بیکاری از علل اصلی افزایش مصرف این مواد است. علاوه بر این استرس های وحشتناک و فشارهای عصبی وارده بر خانواده ها بخصوص سرپرست و افراد جوان باعث استفاده بی رویه از قرص های مانند ترمادول شده است.
در این میان عده ای سودجو و فرصت طلب با استفاده از این شرایط به شیوه های مختلف اقدام به تبلیغات نادرستی برای فروش این گونه مواد نموده اند و بازار پرسودی را برای خود به قیمت جان جوانان بی گناه دست و پا نموده اند، مواردی همچون بالا رفتن تمرکز افراد، افزایش میل جنسی، آرامش و ... از جمله شعارهای نادرست این سوداگران برای به دام انداختن جوانان و نوجوانان است.
همچنان که اشاره شد اعتیاد جنبه ها و انواع مختلف دارد، یکی از این جنبه ها، اعتیاد به قرص های ترامادول است که متاسفانه در چند سال اخیر در سطح کشور افزایش داشته است. این قرص ها گاهاً به صورت قاچاق و غیرقانونی وارد کشور می شوند و در برخی مکان ها به راحتی در دسترس جوان و افراد معتاد قرار می گیرند! این در حالی است که ارائه این قرص ها تنها با دستور پزشک قابل تجویز و در غیر اینصورت غیر قانونی می باشد. ترامادول دارویی ضعیفتر از مورفین و قویتر از بروفن و استامینوفن است و هیچگاه مصرف بیشتر از دو هفته آن برای بیماران تجویز و توصیه نمیشود.
مکانیسم اثر این دارو مانند همه مسکنهای مخدر است و با مصرف مقادیر بیشتر از حد مجاز مسمومیتی شبیه مواد مخدر و همچنین با مصرف طولانی مدت آن اعتیاد به این دارو بروز میکند. امروزه با مراجعه به آمارهای موجود و بررسی اعتیاد در کشور متأسفانه به این نتیجه میرسیم که داروی ترامادول که باید برای تسکین درد مصرف و تجویز میشده، هماکنون به یکی از مواد اعتیادآور و با مصرف بالا از سوی معتادان تبدیل شده که معضلات فراوانی را نیز به همراه آورده است.
در پایان باید گفت که با انکار آمار واقعی افراد مبتلا به اعتیاد در کشور از طرف مسئولین و ارائه آمارهای متناقض نمی توان بر این معضل بزرگ سرپوش گذاشت و جلوی افزایش آن را در جامعه گرفت بلکه بهتر است با افزایش زیرساخت های اقتصادی و مبارزه با فقر که به فرموده رهبر انقلاب" فساد و اعتیاد و هرزگی های گوناگون بر اثر فقر پیش می آیند" درصدد ریشه کنی و کاهش آن برآییم. همچنین می توان با افزایش زیرساخت های ورزشی و برنامه های مناسب برای آگاهی بخشی و هوشیارسازی خانواده ها، جوانان، نوجوانان، کودکان و... در سطوح مختلف اقدامات مناسبی را انجام داد.
همچنین باید تمهیداتی اساسی برای جلوگیری از دسترسی آسان جوانان، نوجوانان و معتادان به قرص های ترامادول گرفته شود و با نظارت و همکاری بیشتر دستگاه های اجرایی از جمله شبکه بهداشت و درمان، اداره صنعت، معدن و تجارت، اتاق اصناف و... افراد یا مکان های متخلف که اقدام به فروش غیرقانونی این قرص ها می نمایند، شناسایی و تحویل مراکز قضایی گردند.
یادمان باشد؛ اعتیاد بنیان خانواده ها را نابود و جامعه را به زوال خواهد کشاند...