تلاش ها برای استقلال کوردستان وارد مرحله جدیدی می شود

تحلیلی به قلم "آیشان تارور" منتشر شده در نشریه واشنگتن پست 

ترجمه: ھەژار رحیمی

برای بسیاری از کوردهای عراق، زمان انتظار به پایان رسیده است. مسعود بارزانی، رییس دولت منطقه ای کوردستان در شمال عراق، در اوائل ماه جاری گفت که یک رفراندوم مستقل درباره استقلال در ۲۵ سپتامبر برگزار خواهد شد.

برای بارزانی و متحدانش، این نقطه اوج مبارزه سیاسی چند دهه اخیر است اما برای دولت مرکزی در بغداد، این اقدام ناخوشایندی است که می تواند شرایط شکننده فعلی را بیش از پیش تضعیف کند و برای همسایگان عراق و ایالات متحده، تنها به سردرگمی ژئوپلیتیک در بخشی از دنیا می انجامد که با درگیری های خشن همراه است.

اما رهبری در اربیل، پایتخت کوردها عراق، متقاعد شده است که استقلال آنها باید به رسمیت شناخته شوند. به یان سامی عبدالرحمان، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در ایالات متحده، در دیدار با گروهی از روزنامه نگاران در واشنگتن، گذشته تاریخی کوردستان را عامل چالش فعلی برای استقلال این منطقه ذکر کرده است.

وی گفت: جنگ فعلی در سوریه، طغیان تنش های سنی و شیعه و مبارزه منطقه ای علیه داعش باعث خواهند شد که خاورمیانه را تغییراتی در بر بگیرد. او اشاره کرد که پس از جنگ جهانی اول، در میان تحولات سیاسی و تجدید نقشه خاورمیانه، کوردها بی خانمان شدند. این تغییرات در حدود ۱۰۰ سال پیش اتفاق افتاده است و همواره کوردها از مبارزین بوده اند ولی ما دیگر نمی خواهیم صرفا نظاره گر باشیم.

بیش از ۴۰ میلیون کوردی که در ترکیه، عراق، ایران و سوریه زندگی می کنند فقط در عراق، آرزوهای خود را از دولت به وسیله قدرت سیاسی حقیقی و همچنین حمایت های بین المللی طلب می کنند. ایالات متحده و دیگر قدرت های غربی ارتباطات طولانی مدت با دولت کوردستان داشته اند چرا که واحدهای "پیشمرگه" آن، متحدان حیاتی در جنگ زمینی علیه داعش بوده اند.

 

عبدالرحمان سریعا هشدار داد که رفراندم هیچ تاثیری بر وضعیت جنبش استقلال کورد در جای دیگر علی الخصوص ترکیه ندارد.

رهبری کورد در عراق پس از حمله ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده در سال ۲۰۰۳، مسئله وابستگی بیشتر کوردستان را تحمل نکرد. آنها در سال ۲۰۰۵ قانون اساسی جدید عراق را امضا کردند که اعلام کرد عراق یک جمهوری فدرال دموکراتیک است که در آن جوامع قومی و مذهبی مخالف در حکومت با هم برابر خواهند بود. با این وجود، حتی پس از آنکه "استقلال" برنده رفراندوم شد اربیل قصد ندارد بلافاصله اعلام استقلال کند ولی در عوض، آنها می خواهند وارد مذاکرات با بغداد با یک مجوز انتخاباتی شوند.

عبدالرحمان گفت: "هدف نهایی این است که یک توافقنامه مذاکره با دولت عراق داشته باشیم."

۱ ژوئن، پیشمرگه های کوردستان در یک نقطه دفاعی در نزدیکی شنگال عراق قرار دارند. (عکس از: آلکیز کنستانتینیدیس / رویترز(

اما العبادی، نخست وزیر عراق زیاد مایل به برگزاری رفراندوم نیست. وی مدعی است که در این مقطع زمانی رای دادن اشتباه است. چرا که تلاش برای اعمال همه پرسی در مناطق مورد اختلاف مانند شهر کرکوک غیرقانونی است و البته در این مسیر او تنها نیست. دومین حزب بزرگ سیاسی در کوردستان عراق تا کنون با رفراندوم مخالفت کرده است، موضعی که بخشی از بحران سیاسی داخلی در منطقه کوردستان است.

متحدان معمولی کوردها هم هیجان زده نیستند. اتحادیه اروپا در برابر اربیل هشدار داد که اقدامات یک جانبه را انجام ندهد، در حالی که سازمان ملل خود را از انجام هر نقش در همه پرسی جدا کرده است. وزارت امور خارجه عراق گفت که از یک "عراق متحد، فدرال، پایدار و دموکراتیک" حمایت کرد و هشدار داد که رفراندوم دولت را از اولویت اصلی مبارزه با داعش منحرف خواهد کرد.

عبدالرحمان گفت: البته ما امیدوار هستیم که پاسخ های مثبت بیشتری داشته باشیم. او مدعی است الگوی استقلال کوردستان جز در داخل عراق، هیچ مرز دیگری را تغییر نمی دهد هر چند ممکن است این گفته زیاد قابل استناد نبوده و تغییر مرزها به امری اجتناب ناپذیر تبدیل شود.

عبدالرحمان می گوید: یک کشور مستقل در همسایگی بغداد یک مقصد جدید برای برای ناتو و یک ستون ثبات در یک زمین ناپایدار است در غیر این صورت سیستم فعلی به خودکامگی و ظلم و ستم گرایی خود ادامه می دهد.