شرایط و نحوه بهره­ مندی بانوان شاغل از «قانون کاهش ساعات کار بانوان شاغل دارای شرایط خاص»

علی رحمانی

پژوهشگر حوزه حقوق کار و تأمین اجتماعی

v    مقدمه

مجلس شورای اسلامی «قانون کاهش ساعات کار بانوان شاغل دارای شرایط خاص » را در مورخ 02/06/1395 تصویب و رئیس جمهور آن را در مورخ 05/07/1395 جهت اجراء ابلاغ نمود. دایره شمولیت این قانون برای بانوان اعم از رسمی، پیمانی و قراردادی است که موظف به ۴۴ ساعت کار در هفته هستند.  بر اساس این قانون ساعت کار این دسته از بانوان به ۳۶ ساعت در هفته با دریافت حقوق و مزایای کامل 44 ساعت کاهش می­یابد.

v    مشمولین این قانون

-         بانوان شاغل در دسگاه­های اجرایی ماده 222 قانون برنامه پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 15/10/1389 که مصادیق آن کلیه دستگاه­هایی اجرایی ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری (از جمله؛ وزارتخانه­ها، مؤسسات دولتي، مؤسسات يا نهادهاي عمومي غيردولتي، شركت­هاي دوليت و كليه دستگاه هايي كه شمول قانون بر آنها مستلزم ذكر و يا تصريح نام است از قبيل شركت ملي نفت ايران، سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران، بانك مركزي، بانكها و بيمه‌هاي دولتي، دستگاه اجرايي ناميده مي شوند) می­باشد.

-         کلیه بانون شاغل در بخش غیردولتی مشمول قوانین کار و تأمین اجتماعی.

v    شرایط برخورداری بانوان شاغل جهت استفاده از کاهش ساعات اداری

-         خود دارای معلولیت شدید باشند.

-         فرزند آنان کمتر از ۶ سال تمام باشد.

-         دارای همسر یا فرزند معلول شدید باشند.

-         خود مبتلا به بیماری صعب العلاج ‌باشند.

-         دارای همسر یا فرزند مبتلا به بیماری صعب العلاج ‌باشند.

-         خود سرپرست خانوار باشند.

v    نحوه تایید صلاحیت و برخوداری بانوان حسب نوع شمولیت

-         گواهی تأیید میزان و شدت معلولیت خود، همسر و یا فرزند توسط سازمان بهزیستی کشور.

-         گواهی تأیید داشتن فرزند کمتر از 6 سال حسب ارائه شناسنامه معتبر.

-         گواهی تأیید مبتلا بودن خود، همسر یا فرزند به بیماری صعب العلاج توسط کمیسیون پزشکی موضوع ماده 91 قانون تامین اجتماعی (برای مشمولین قانون کار و تامین اجتماعی) یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (برای سایر مشمولان دستگاه­های اجرایی).

-         گواهی تأیید سرپرست بودن خانوار بانوان شاغل توسط دادگستری.

v    الزامات اجرائی

-         بانوان شاغل متقاضی با ارائه درخواست کتبی و مدارک مثبته (به مدیریت امور/ اداره کل/ مدیریت شعب/ شعب مستقل و یا ادارات محل اشتغال ) می­توانند از تقلیل ساعت کار موضوع این قانون استفاده نمایند.

-         بانوان شاغلی که از مزایای تقلیل ساعتی سایر قوانین و مقررات جاری (نظیر قانون خدمت نیمه وقت بانوان یا قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی) استفاده می­کنند تا زمان بهره­مندی از این مقررات، از شمول این قانون مستثنی بوده و صرفاً امکان استفاده از یک قانون امکان پذیر است. (در حقیقت حق انتخاب یکی از انواع کاهش ساعت کار را دارند.)

-         زمان شروع و خاتمه کار در اجرای این قانون با توافق مشمولان و مسؤولان مربوط آنان تعیین می شود.

-         کارفرمایان بخش غیردولتی از اعمال تخفیف پلکانی و یا تأمین بخشی از حق بیمه سهم کارفرما برخوردار می شوند.

-         به منظور تأمین امنیت شغلی مشمولان این قانون در دوران استفاده از مزایای آن، دستگاههای اجرائی و کارفرمایان بخش غیردولتی مشمول این قانون نمی­توانند به صرف استفاده بانوان از مزایای کاهش ساعات کار، آنان را اخراج کنند یا محل خدمت جغرافیایی آنها را تغییر دهند. هرگونه اخراج، جابه‌جایی و استخدام جایگزین آنان ممنوع است.

-         اعمال احکام این قانون، برای آن دسته از کارکنانی که پیش از تصویب این قانون در بخش غیردولتی به کارگرفته شده اند منوط به تأمین نظر کارفرما توسط دولت است.

-         مشمولین این قانون تا زمان پایدار بودن اعتبار گواهی یا مستندات قانونی مربوطه از کاهش ساعات کار برخوردار خواهند شد.

v    نحوه پرداخت

-         پرداخت حقوق ومزایای بانوان شاغل مشمول این قانون مطابق احکام کارگزینی مربوطه همانند سایر کارکنان (و کارگران) تمام وقت (44 ساعت در هفته) خواهد بود.

مستندات

-         قانون کاهش ساعات کار بانوان شاغل دارای شرایط خاص (02/06/1395)

-         قانون نحوه اجرای قانون مربوط به خدمت نیمه وقت بانوان (10/09/1362)

-         قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی (22/12/1374)

-         ضابطه اجرایی نحوه اجرای قانون کاهش ساعات کار بانوان شاغل دارای شرایط خاص سازمان تامین اجتماعی (28/12/1395)