پاییز و درێژەی وشکەساڵی

بەداخەوە، بە دڵێکی پڕ لە ژان و چاوێک پڕ لە نیگەرانییەوە، دەڕوانینە پایزی ئەمساڵ. نزیکەی دوو مانگ لە وەرزی خەزان تێپەڕیوە، ئەو وەرزەی کە سروشت خۆی بۆ خەوێکی زستانە ئامادە دەکات و بە بارانی بەپیت، خاک دەشواتەوە و ژیانێکی نوێ دەبەخشێت، بەڵام ئەمساڵ وێنەیەکی جیاوازمان بینیوە. تەنیا یەکجار، بارانێکی کەم، ئەوەندە کەم کە تەنانەت نەیویست قسە لەگەڵ زەویی تینوو بکات، باریوە. ئەمەش دڵەڕاوکەیەکی گەورەی خستووەتە دڵمان، بە تایبەتی ئێمەی خەڵکی مهاباد و دەورووبەری، کە ژیانمان بە شێوەیەکی زۆر قووڵ بە سروشت و بارانەوە بەندە.

لە مەهاباد، هەر کاتێک قسە لەسەر پاییز دەکرێت، یەکسەر وێنەی باران و هەور و گەڵا ڕەنگاوڕەنگەکان دێتە پێش چاو. وێنەی جاددە و کۆڵانەکان کە بە گەڵای زەرد و سوور داپۆشراون، بەیانیانێکی سارد کە دوای بارانێکی بەپیت، بۆنی خۆڵی تەڕ هەڵدەکێشرێت و هەست بە ژیانێکی نوێ دەکەین. بەڵام ئەمساڵ، وشەکان وشکن، وێنەکان ماتن و دڵەکان پڕن لە پرسیار.

ئەم کەمبارانییە کاریگەرییەکی زۆر خراپی لەسەر کەرتی کشتوکاڵ و ئاژەڵداری داناوە. جووتیارانی ناوچەکە، کە ساڵانە چاویان لە بارانی پاییز بوو بۆ زەوییەکانیان، ئێستا بە چاوەڕوانییەکی بێ ئومێدییەوە دەڕواننە ئاسمان. زەوییەکان وشکن و

هەروەها ئاژەڵداریش تووشی زیانێکی گەورە بووە. لەوەڕگاکان وشک بوون و گیا کەم بووەتەوە. ئاژەڵدارەکان ناچارن  خۆراک بە نرخێکی زۆر بکڕن، ئەمەش بارێکی قورسە لەسەر شانیان. شیر و بەرهەمەکانی دیکەی ئاژەڵ کەم بوونەتەوە و نرخەکانیش بەرز بوونەتەوە، ئەمەش کێشەیەکی نوێ بۆ خەڵک دروست دەکات. لەوانەیە زۆرێک ناچار ببن ئاژەڵەکانیان بفرۆشن، کە ئەمەش سەرچاوەی داهات و ژیانیانە.

تەنیا خەڵک نییە کە هەست بەم وشکەساڵییە دەکات، بەڵکو سروشتیش بە قووڵی ئازاری پێگەیشتووە. دارستانەکان، کە ساڵانە پاییزیان بە ڕەنگاوڕەنگیی گەڵاکانیان دەڕازاندەوە، ئێستا گەڵاکانیان زووتر زەرد بوون و هەڵوەرین. ئاوی ڕووبار و جۆگەلەکان  وشک بوون. دەریاچەی ورمێ، کە ساڵانێکە خۆی لەگەڵ وشکەساڵی دەجەنگێت، ئەم کەمبارانییە ئومێدی کەمبوونەوەی وشکبوونەکەی زۆر لاواز دەکات. ژیانی ئاژەڵە کێوییەکان و باڵندەکان کە پشت بە سەرچاوەی ئاو دەبەستن، لە مەترسیدایە.

بێگومان، گۆڕانی کەشوهەوا هۆکاری سەرەکی ئەم دۆخەیە. گەرمبوونی زەوی، پیسبوونی ژینگە، کەمبوونەوەی دارستانەکان و بەکارهێنانی نادروستی سەرچاوەکانی ئاو، هەموویان ڕۆڵیان لەم قەیرانەدا هەیە. لەسەر ئاستی جیهانی، دەبێت هەوڵێکی زیاتر بدرێت بۆ کەمکردنەوەی گەرمبوونی زەوی و پاراستنی ژینگە.

لەسەر ئاستی ناوچەیی، ئێمەش دەتوانین هەندێک هەنگاو بنێین.دەبێت بە شێوەیەکی ژیرانەتر ئاو بەکاربهێنین. کەمکردنەوەی بەفیڕۆدانی ئاو لە ماڵەوە و لە کشتوکاڵدا، دەتوانێت یارمەتیدەر بێت.  هاندانی جووتیاران بۆ بەکارهێنانی سیستەمی ئاودێری مۆدێرن و کەمکردنەوەی بەکارهێنانی ئاو.

سەرەڕای هەموو ئەم نیگەرانییانە، هێشتا دڵمان پڕە لە ئومێد. مرۆڤ هەمیشە لەگەڵ سروشتدا ژیاوە و خۆی گونجاندووە. ئێمە هیوادارین کە باران بەپیت ببارێتەوە و ئەم وشکەساڵییە کۆتایی بێت. هیوادارین سروشت جارێکی تر ببوژێتەوە و ژیانێکی نوێ دەست پێ بکات.