ڕاهێنەر؛ سێبەرێک کە هەم فێر دەکات و هەم ئازار دەدات

ڕاهێنەر وشەیەکە کەهەم گەرمی خۆری دەخۆی دا هەیە و هەم ڕەقیی ئاسن. لە ڕووکەشدا ئەو کەسێکە کە ڕێگا نیشان  ئەدات و دیسیپلین دەدات و ئامادەکاری دەکات. بەڵام لە قووڵایی فەلسەفەی پەروەردەدا، ڕاهێنەر کەسایەتییەکی فرەلایەنەیە: هەم خوڵقێنەری داهاتوویە و هەم چاودێری ڕۆحی مرۆڤ. ڕاهێنەر نوێنەرایەتی کولتوورێک دەکات کە بە مرۆڤ دەڵێت “چۆن بێت” ​​و داوای لێدەکات لە نا ڕێکوپێک بوونی خۆیەوە مل کەچی نەزمی کۆمەڵگا بێت.

لە ڕوانگەی ئەدەبیەوە ڕاهێنەر هەمان ئەو باخەوانەیە کە بە هەرەس کردنی دارەکان هەوڵدەدات لە هەموو مرۆڤێک دارێکی ڕاست دروست بکات. بەڵام ئایا قیت و قۆز بوون هەمیشە نیشانەی گەشەکردنە؟ ڕەنگە هەندێک جار لادانی لق و پۆکان نیشانەی گەڕان بێت بەرەو ڕووناکی. ڕۆژی جیهانی راهێنەران دەرفەتێکە بۆ بیرەوەری دووبارە لەم پرسیارە: تا چەند مامۆستا دەتوانێت وانە بڵێتەوە بێ ئەوەی بەبێدەنگ ئازایی بکاتە قوربانی؟

ئەفلاتون لە فەلسەفەی پەروەردەدا مامۆستای بە حەکیم دەزانی کە ڕۆح لە سێبەرەوە بەرەو ڕووناکی دەبات. به ڵام له دونیای ئه مڕۆدا مامۆستا هەندێ جار له سێبەڕی سیستەمی خۆ پەڕوەڕدەییدا گیردەکات؛ لە نێوان نیگەرانی تاکەکەسی و خێزانو و ململانێ کێبڕکێ و هەستکردن بە خاوەندارێتی بەسەر گروپ و  سەپاندنی دەسەلات، ئەو دەبێت ڕۆحە ئاواتخوازەکان پەروەردە بکات، لە هەمان کاتدا ڕووبەڕووی نابەخشندەیی سیستەمێک دەبێتەوە کە بەهای مرۆڤ بە پێوەری ژمارە و پلە و دەسەڵات دەپێوێت.

ڕۆژی جیهانی راهێنەران تەنها ڕۆژێک نییە بۆ پیرۆزبایی. ڕۆژێکە بۆ بیرکردنەوە لەوەی ئایا کۆمەڵگا بەها بە زانین دەدات یان تەنها ئەنجامەکەی بەلاوە گرینگە؟ ئایا مامۆستا هێشتا دەرفەتی ئەوەی هەیە مرۆڤ بخۆلقینە، یان تەنها بریکاری گواستنەوەی زانیارێکان یان بیرۆکەکانی خۆیەتی؟

لە بواری ڕەخنەشدا پێویستە راهێنەر خۆی وەک خوێندکار بمێنێتەوە؛ هەموکات بۆ فێربونی ئەزموونی مرۆڤایەتی دڵئاوەڵە بێ. ئەگەر راهێنەر لە خاڵێکی زانیندا بوەستێت، وردە وردە دەبێتە بریکار نەک ئیلهامبەخش. ڕاهێنەری ڕاستەقینە پردێک لە نێوان ڕێکخستن و ئازادیدا دروست دەکات؛ بەبێ سنووردارکردن ڕێنمایی دەکات و بەبێ سەپاندن دەبێ کاریگەری ببێ.

ئەم ڕۆژە بیرهێنانەوەی بەرپرسیارێتییەکە لە دەرەوەی پۆل و تیم و گروپ. ڕاهێنەر کەسێکە کە لە بێدەنگییەکی درێژخایەندا دەست لە ڕۆحەکان دەدات و جێپەنجەیەکی نادیاری بەجێدەهێڵێت. کۆمەڵگایەک کە بەهای ڕاهێنەریک تەنها لە کاتی دەوام و مافی ماددی و زیادکردنی ژمارەکانی گروپەکەیدا بپێوێت، لە ڕاستیدا بەهای ئایندەی خۆی پشتگوێ خستووە.

ڕاهێنەر سەرەتای هەر ڕێبازێکە کە مرۆڤ لە تاریکی جەهلەوە بۆ ڕووناکی مانا دەیگرێتە بەر؛ و ڕەنگە باشترین پێرۆزبایی بۆی، گەڕاندنەوەی پەیوەندی نێوان پەروەردە و مرۆڤایەتی بێت.

بە ڵام:

هەندێک لە ئێمە بەساڵاچوو یان خانەنشینین، لەبری ئەوەی تەسلیمی دووبارەبوونەوەی ژیانی ڕۆژانە و دابەزینی ئومێد ، بەدوای پەناگەیەکی هێمن بۆ خۆشبەختی، بۆ پێکەوەبوون، بۆ هەناسەدان لە هەوای تەندروستی و هاوڕێیەتیدا دەگەڕێین. پارکی شار (باغی مکاییل) بووەتە ماڵی دووەممان؛ کە وەرزش بیانوویەکە بۆ مانەوە، نەک تەنها بۆ ئەوەی لە ژیاندا بین.

بەڵام لەم فەزای سادەدا، نەبوونی بەڕێوەبردنێکی یەکگرتوو، پەرشوبڵاوی گروپەکان، کێبڕکێی مناڵانەی ڕاهێنەران  و پێکهێنانی "کۆکۆکراسی"(مربی سالاری) هەندێک جار ئارامی لە دڵەکانەوە وەردەگرێت. لەو شوێنانەی کە ڕاهێنەر دەبێ خزمەتکاری تەندروستی و دۆستایەتی و ئومێد بێت، هەندێک بۆ زاڵبوون و هەستکردن بە خاوەندارێتی و وەدی هاتنی کۆمپیلێکسەکانی دەرونی سوود لەم پێگەیە وەردەگرن؛ و ئەنجامەکەی هەڵوەشاندنەوەی ڕۆحی بەکۆمەڵە.

بۆ زۆرێک لە ئێمە وەرزش کێبڕکێ نییە، بەڵکو چارەسەرە؛ چارەسەرێکە دژی پیربوون و تەنیایی و لەبیرچوونەوە. ڕۆژی جیهانی ڕاهێنەران تەنها ڕۆژێک نییە بۆ سوپاس لیکردنیان، بەڵکو بیرهێنانەوەی بەرپرسیارێتییەکی کۆمەڵایەتیشە: ڕاهێنەر پارێزەری هیوان بۆ کەسانێک کە سەرەڕای ئازاری جەستەیی و بژێوی و دەروونی، هێشتا زەردەخەنەی بەربەیانیان لەبیر نەکردووە.

ئەگەر ڕاهێنەران نەتوانن متمانە دروست بکەن، ئەوا جوڵەی ناو خەڵک دەکوژێتەوە. ئەگەر ژینگەیەکی وەرزشی بگۆڕێت بۆ مەیدانی دەسەڵات و ململانە و دابڕان، جەستە و ڕۆحی گەنج و پیر پێکەوە ماندوو دەبن. چەند جوان دەبوو ئەگەر لە ڕۆژێکی وادا ڕاهێنەر و بەڕێوەبەرانی وەرزیشی شار لەبری ڕکابەری ناشیرین بیریان لە یەکڕیزی و ئاشتی بکردایەتەوە؛ بۆ ئەوەی وەرزش جارێکی تر ببێتە سەرچاوەی ژیان.

ئەم فەزا گشتییە بچووکانە ڕەنگە دوا قەڵای هیوا بن؛ کە لە بەرامبەر سەردەمی دڕندەی لەبیرچوونەوەدا، مرۆڤەکان هێشتا بەدەست ومشتاق لەگەڵ دۆستان دەڵێن: من لە ژیاندام. ڕاهێنەران دەبێت پارێزەری ئەو بیرۆکە پاراوە بن.

با فەلسەفەی ڕاهێنەرایەتی بە ئەزموونی ژیاوی باوەڕمەندان لە ژیانی ڕۆژانەدا ببەستینەوە؛ ئەم تێبینییە بەبۆنەی ڕۆژی جیهانیی ڕاهێنەرەوە هەم ڕەخنە بێت، هەم هیوا، هەم ڕێزلێنانێک بێت بۆ هەموو ئەوانەی کە هێشتا "بزووتنەوە" بە فەزیلەت دەزانن، بۆ ئەوەی لە ناوەڕاستی قەیرانەکانی هیوا و ئازارەکانی ژیان و سەختی بژێوی، پەنا بۆ ئاشتی و پێکەوەژیان و هاوسۆزی و حیکمەت ببەین.