کێشەی ئابوری بەربەستێکە لەبەردەم خوێندکاران بۆ درێژەدان بە خوێندن

کەمبوونەوەی ڕێژەی وەرگرتن و ناونوسکردنی قوتابیان لە ناوچە سنووریەکانی ئێران و بەتایبەتی لە پارێزگای کوردستان ئەوە دەردەخات کە دۆخی ئێستای خوێندن باش نییە و ڕۆژانە خێزانەکان بە هۆکاری جیاجیا ناونوسکردنی منداڵەکانیان لە قوتابخانەکان بە تایبەت لە قۆناغە ناوەندییەکان ڕاگرتووە .

بەگوێرەی ئەو ئامارەی بەڕێوەبەری گشتی پەروەردەی پارێزگای کوردستان ڕایدەگەیەنێت، 281 هەزار و 535 خوێندکار لە سەرتاسەری پارێزگاکەدا ناویان تۆمارکردووە، کە 81.87 لە سەدی سەرجەم خوێندکارانی پارێزگاکە دەگرێتەوە، هەروەها نزیکەی 13 لە سەد یان زیاتر گەشبینانە، 12 لە سەدی خوێندکاران بە هۆکاری تایبەت ناویان تۆمار نەکردووە. هەر لە هەمان ئاماردا، کە لەلایەن بەڕێوەبەری گشتی پەروەردەوە ڕاگەیەندرا، زۆرترین ژمارەی خوێندکار کە لە بڕوانامەی تیۆری، تەکنیکی، پیشەیی و هاوبەشدا ناویان تۆمارکردووە، ٦٢ لە سەد بووە.

بەڵام بریکاری پەروەردەی بنەڕەتی وەزارەتی پەروەردە لە چاوپێکەوتنەکەیدا لەگەڵ میدیاکان ئەوەشی ڕاگەیاندووە کە لە قۆناغی سەرەتایی لە ساڵی خوێندنی 1402-1403 نزیکەی 216 هەزار و 243 منداڵمان هەبووە کە لە خوێندن بێبەش بوون، لەو ژمارەیەش تا ئێستا ٣١ هەزار و ٥١٨ کەس ناویان تۆمار کراوە.

ئێستا پرسیارێک دێتە ئاراوە، بۆچی ئەو خوێندکارانە وازیان لە خوێندن هێناوە و بۆچی لەم چەند ساڵەی دواییدا ڕێژەیان زیاتر دەبێت؟ لە وەڵامی ئەم پرسیارەدا پێویستە ئەوە بڵێین کە بارودۆخی ئابووری و کۆمەڵایەتی گۆڕەپانەکەی بۆ زۆرێک لە خێزانەکان بەرتەسک کردووەتەوە. وە جگە لەمەش تەحەددیاتی وەک نەبوون و کەم بوونی شوێنی پەروەردەیی، نەبوونی تەرخانکردنی کرێدت و خوێندن و ڕاهێنانی سەرتاسەری، نەبوونی ٣ هەزار هێزی مرۆیی و ماموستا لە شارەکاندا، کێشەی وەرگرتنی ئەو پارەیەی کە بەرێوبەرانی قوتابخانەکان لە دایک و باوکی خوێندکاران وەریدەگرن، گەشەسەندنی قوتابخانە ناحوکمیه‌کان و وەرگرتنی کرێی گەورە لە دایک و باوکان.و لەبەردەم ئەو کێشە ئابوورییانەی کە زۆرێک لە خێزانە کەمداهاتەکان یان مووچەی وه‌رگیره‌کان، ئەمەش بووەتە هۆکارێک کە خێزانەکانی دیکە نایانەوێت خوێندکار تۆمار بکەن.

بێگومان ئەوەی ئەمڕۆ شاهیدین، لە شەوێکدا ڕووی نەداوە؛ بەڵکو ئەو کێشانەن کە لە چەند دەیەی ڕابردوودا بەسەر سیستەمی پەروەردەیی ئێمەدا سەپێنراون و ئەمڕۆش شاهیدی لاوازی زۆرین لە بواری پەروەردە لە وڵاتدا. ئەو کێشانەی کە تەنانەت مامۆستایانیشی گرتۆتەوە به‌ر.

بۆیە ئەمڕۆ کە لە ڕۆژانی سەرەتای کردنەوەی قوتابخانەکانی وڵاتداین و حکومەتی چواردەهەمیش دەستی بە کارەکانی کردووە، پێویستە حکومەت هەنگاو بنێت بۆ ڕەخساندنی دەرفەتی یەکسان و ڕەخساندنی سەکۆیەکی گونجاو بۆ پەروەردەی هەموو خەڵک لە کۆمەڵگادا، چونکە دابینکردنی خوێندنی بێبەرامبەر یەکێکە لە ئەرکەکانی حوکمڕانی و وەک یەکێک لەو مافە گشتیانەی کە لە دەستووردا ئاماژەی پێکراوە (لە بڕگەی ٣ی مادەی سێیەمی دەستوور و لە مادەی ٣٠ی دەستووردا) بۆ پەروەردەیە لە کۆمەڵگەی ئیسلامی و بەدیهێنانی ئەم گرنگە دەتوانێت کۆمەڵگا بگەیەنێتە گەشەکردن و دینامیزمی پێویست.