۱۴۰۴/۲/۲۸ ۲۱:۸
| تاريخ: ۳۰ خرداد ۱۴۰۳ ساعت ۱۹:۳۹ | بازدید: 702 نظرات: 0 کد مطلب: 23271 |
تاملی بر لایه های معنایی نه شرقی نه غربی
اظهارات مقامات آمریکایی مبنی بر نگرانی از مشارکت ایران و چین، به روشنی نشان دهنده دغدغه اصلی سیاست گذاران این کشور است. این نگرانی نه از سر دلسوزی برای شعار "نه شرقی و نه غربی" جمهوری اسلامی، بلکه ناشی از ناکامی سیاست های انزوای ایران است. در واقع، ایالات متحده به خوبی دریافته است که تلاش هایش برای به حاشیه راندن ایران با گسترش روابط تهران با قدرت های شرقی، به ویژه چین، با مانع جدی روبرو شده است.
رژیم صهیونیستی نیز به عنوان یکی دیگر از بازیگران منطقه ای، نگرانی عمیق خود را از تعمیق روابط راهبردی ایران با چین و روسیه ابراز داشته است. دن شوفتان، رئیس برنامه امنیت بین المللی در دانشگاه حیفا، سند راهبردی ایران و چین را تهدیدی "وجودی" برای اسرائیل توصیف کرده است. این اظهارات در روزنامه "اسرائیل هیوم" منعکس کننده هراس این رژیم از شکل گیری یک ائتلاف قدرتمند شرقی با حضور ایران است که می تواند موازنه قدرت در منطقه را به طور قابل توجهی تغییر دهد و موقعیت استراتژیک اسرائیل را به چالش بکشد.
در این میان، طرفداران سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران، با بهره گیری از قدرت رسانه ای خود، تبلیغات گسترده ای را علیه روابط راهبردی ایران با چین به راه انداخته اند. دستاویز اصلی این جریان، طرح ادعای نقص شعار "نه شرقی و نه غربی" جمهوری اسلامی است. آنها تلاش می کنند تا با القای این ایده که نزدیکی ایران به چین، اصول سیاست خارجی این کشور را زیر سوال برده است، افکار عمومی داخلی و بین المللی را علیه این روابط بسیج کنند.
نکته قابل تامل در این میان، رویکرد دوگانه همین منتقدان است. آنها در حالی که از رابطه ایران با شرق، نتیجه نقص شعار "نه شرقی و نه غربی" را می گیرند، در مورد روابط احتمالی ایران با غرب، به ویژه با کشورهایی که به سردمداری آمریکا از هیچ تلاشی برای براندازی جمهوری اسلامی فروگذار نکرده اند، سکوت اختیار می کنند. این تناقض آشکار نشان می دهد که دغدغه اصلی این منتقدان، نه حفظ یک شعار سیاست خارجی، بلکه تضعیف جایگاه منطقه ای و بین المللی ایران و جلوگیری از شکل گیری ائتلاف های استراتژیک جدید برای تهران است.
در واقع، گسترش روابط ایران با قدرت های شرقی، پاسخی هوشمندانه به سیاست های خصمانه و یکجانبه گرایانه غرب بوده است. جمهوری اسلامی ایران با تنوع بخشیدن به شرکای استراتژیک خود، تلاش می کند تا از آسیب پذیری در برابر فشارهای خارجی بکاهد و منافع ملی خود را در عرصه بین المللی به نحو موثرتری تامین کند. به نظر می رسد که این رویکرد، نه تنها موجب نگرانی دشمنان ایران شده، بلکه کارآمدی سیاست های انزوا و فشار حداکثری آنها را نیز به شدت زیر سوال برده است.
