۱۲۳ کجاست؟

سلام، من ساکن روستا هستم، شوهرم دیشب یک دفعه عصبانی شد و ۲ فرزندم را زیر باد کتک گرفت، آنقدر شدت عصبانیتش زیاد بود که دندان یکی از فرزندانم را شکست!

 

به اینجا که می رسد صدایش لابلای هق هق گریه هایش پیچیده و دیگر واضح نیست، روانشناس پشت خط سعی دارد او را آرام کند، زن با کمی مکث دوباره ادامه می دهد، فرزندانم را امروز مدرسه نفرستاده ام، از صبح هم که الان ساعت ۱۰ است پخت و پزی هم برای غذای ظهرشان نکرده ام، دستم به کار نمی رود. بار اولش نیست، همیشه این اخلاق را دارد و فوری عصبانی می شود، چند ضربه به خودم هم زده و دست خودم را هم کبود کرده است.

 

روانشناس از پشت خط در حالی‌که سعی در آرامش زن دارد شماره همراه و آدرسش را می گیرد و بعد از اطمینان تماس گیرنده از اینکه به زودی تیم سیار ۱۲۳ به منزلش اعزام می شوند تلفن را قطع می کند، دوباره صدای تلفن بلند می شود، اینبار پشت خط دختری جوان است که اعلام می کند دوستش مدتی است دچار افسردگی شده و چند مرتبه از خودکشی صحبت کرده، از روانشناس می خواهد او را راهنمایی کند.

 

او هم شماره تماسش را می گیرد و به مددکاران ۱۲۳ برای مداخله گزارش می دهد، تلفن دوباره به صدا در می آید، پشت خط زنی است که اعلام می کند چند روز متوالی است همسایه شان با هم جر و بحث دارند و صدای دعوای آنها را می شنود، مدام فرزندشان را که پنج سال دارد کتک می زنند، صدای گریه بچه را همیشه می شنود، تقاضای کمک از اورژانس اجتماعی دارد، روانشناس شماره همراه و آدرس را می پرسد و بازهم به تیم سیار ۱۲۳ برای مداخله اطلاع می دهد.

 

صدای تلفن دوباره بلند می شود، پسری جوان است که اعلام می کند تازه برادرش را از دست داده، پدرش از شدت سوگ فرزندش بسیار غمگین و افسرده است و به اعضا خانواده اش چند مرتبه اعلام کرده که تحمل این داغ را ندارد و خودش را می کشد، پسر بسیار مضطرب و نگران است و تقاضای کمک دارد، روانشناس از پشت خط او را آرام و پس از گرفتن شماره و آدرس و اطلاع به تیم سیار، مداخله در بحران این خانواده را آغاز می کند.

 

تلفن دوباره زنگ می خورد، اینبار پشت خط دختری است بسیار مضطرب و نگران، با خانواده دعوایش شده و می گوید: دیگر تحمل اینجا را ندارم، فضای خانه برایم وحشتناک است، حوصله هیچکدام از اعضای خانواده ام را ندارم، دوست ندارم هیچکسی را ببینم، می خواهم از اینجا فرار کنم و در هر مکانی غیر از منزل باشم.

 

مددکار او را آرام و بازهم با گرفتن شماره تلفن و آدرس به تیم سیار ۱۲۳ اطلاع می دهد تا با مراجعه به منزل او علاوه بر آرام کردن دختر با خانواده اش نیز صحبت و بحران آنها را رفع کنند، اینها تنها چند نمونه از دهها تماس روزانه ای است که با خط تلفن ۱۲۳ اورژانس اجتماعی بهزیستی گرفته شده و مردم بحرانهای فردی و خانوادگی شان را را مددکاران و روانشناسان اورژانس در میان میگذارند، واحدی که به همت بهزیستی از دهه ۱۳۷۰ راه اندازی تا بتوانند در مواقع بحرانی یاریگر مردم باشند.

 

واژه اورژانس معنی فوریت را در اذهان متصور می کند، یاری رساندن در کمترین و سریع ترین زمان ممکن به افراد نیازمند به کمک، اما زمانیکه اورژانس با کلمه اجتماعی آمیخته می شود اهمیت آن متبلور می شود، اورژانس اجتماعی یا فوریت اجتماعی(۱۲۳) در واقع بیانگر یاری رساندن به افراد در مشکلات و آسیب های اجتماعی جامعه در سریع ترین زمان ممکن است.

 

شاید در نگاه نخست اورژانس اجتماعی به فعالیت هایی محدود منتسب شود ولی اهمیت این مجموعه زمانی مشخص می شود که این مرکز در زمینه کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی نظیر کمک به زوجین متقاضی طلاق و افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد، زنان و دختران در معرض آسیب اجتماعی یا آسیب دیده اجتماعی، افرادی که قصد خودکشی دارند یا اقدام به خودکشی کرده، کودکان خیابانی و کار، همسران آزار دیده، کودکان آزار دیده، مبتلایان به اختلال هویت جنسی، دختران و پسران فراری از منزل و سایر افراد در همه سنین که در شرایط بحرانی ویژه قرار دارند را بر عهده دارد.

 

شاید هنوز دیدگاه مردم نیز به تاثیر گذاری مداخله اورژانس اجتماعی در کنترل و کاهش آسیبها محدود باشد و بسیاری از مردم از اقدام های موثر این مراکز بی اطلاع بوده و تنها در جریان مواردی قرار گرفته اند که از طریق رسانه ها منتشر می شوند اما مداخله و پیشگیری از کودک همسری ها، کنترل افراد خودکش و برگشت آنها از تصمیم، سازش بین زوج‌های متقاضی طلاق، حمایت از کودکان کار و فراهم کردن زمینه تحصیل آن‌ها در کنار توانمندسازی خانواده های این کودکان و حمایت از دختران آسیب دیده و زمینه بازگشت آنها به خانواده و کودک آزاری نمونه هایی از اقدامهای موثر اورژانس اجتماعی بهزیستی ایلام برای کاهش و کنترل و رفع آسیبهای اجتماعی در این استان است.

 

اقدام هایی که تنها به مداخله محدود نشده و پس از بررسی آسیب، حمایت از آسیب دیدگان و یا افراد در معرض آسیب اجتماعی نیز تا زمان بازگشت این افراد به شرایط عادی زندگی ادامه خواهد داشت.

 

در واقع اورژانس اجتماعی قصد دارد تا مداخله های روانی، اجتماعی را قبل از مداخله های قضایی و انتظامی و حتی در کنار این نوع مداخله ها جایگزین کند که این مسئله در واقع در پیشگیری از وقوع جرم نیز تاثیر بسزایی دارد.

 

اورژانس اجتماعی در استان ایلام به عنوان مامن و پناهگاهی برای آسیب دیدگان اجتماعی و یا در معرض آسیب از سال ۱۳۷۹ فعالیت خود را آغاز و تاکنون در هشت شهرستان مراکز اورژانس اجتماعی فعال شده اند.

 

نگاهی کوتاه به عملکرد این تیم ها اهمیت فعالیت مراکز اورژانس را برای همگان روشن می سازد بطوریکه با مداخله نیروهای اورژانس اجتماعی تاکنون از آسیب دیدگی شمار زیادی از مردم استان جلوگیری شده و بسیاری از افراد آسیب دیده اجتماعی نیز در مناطق مختلف استان مورد حمایت قرار گرفته و زمینه بازگشت به زندگی عادی برای آنان فراهم شده و یا در بسیاری از موارد از هم گسیختگی زندگی ها جلوگیری شده است.

 

آسیبهایی که اگرچه شنیدن روایت این ماموریت ها شاید برای افراد عادی خوشایند نباشد ولی برای مددکاران و روانشناسان اورژانس اجتماعی که یاریگر این افراد بوده و توانسته اند در کاهش آسیب دیدگی آنها موثر باشند جزو خاطرات شیرین دوران خدمت آنها محسوب می شود./ آزاده خرم