مخدر «زامبی» تهدیدی نوظهور؛ فوت مصرف‌کنندگان بعد از اوردوز

اوایل مهرماه، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با استناد به اطلاعیه‌ کاخ سفید از افزایش ۱۶ برابری شیوع مصرف زامبی و همچنین افزایش ۱۵ برابری تعداد فوتی‌های ناشی از مصرف این ماده خبر داد؛ این در حالیست که مدیرکل دفتر تحقیقات این ستاد می‌گوید اگر مصرف‌کننده «زایلازین» یا زامبی، بیشتر از مقدار تحمل بدنش این ماده را مصرف و اوردوز کند، برایش هیچ دارویی وجود ندارد و به عبارتی بعد از آن، فرد فوت می‌کند.

تهمینه باهری با بیان اینکه یکی از وظایف دفتر تحقیقات و پژوهش ستاد مبارزه با مواد مخدر، پایش وضعیت مواد مخدر جدید و عوارض آن، پیش از ورود به کشور است، اظهار می‌کند: براساس آخرین گزارشات صورت گرفته، ماده‌ای تحت عنوان زایلازین یا زامبی به عنوان بحران آمریکا مطرح شده است؛ با توجه به افزایش تهدیدات و آسیب‌های نگران‌کننده این ماده، دفتر سیاست ملی کنترل مواد مخدر کاخ سفید در آوریل ۲۰۲۳ طی بیانیه‌ای رسماً زایلازین را به عنوان تهدیدی نوظهور برای آمریکا اعلام کرده است. این نامگذاری پس از بررسی دقیق تأثیر زایلازین بر بحران مواد اوپیوئیدی، از جمله نقش فزاینده آن در مرگ و میر ناشی از بیش‌مصرفی (اوردوز) در تمام مناطق آمریکا صورت گرفت.

وی می‌افزاید: دفتر سیاست ملی کنترل مواد مخدر کاخ سفید در این بیانیه اعلام کرده است: «ایالات متحده امروز با خطرناک‌ترین عرضه مواد مخدر در تاریخ این کشور مواجه است. این کشور اکنون با چالش شدید زایلازین مواجه بوده، به ویژه هنگامی که این ماده با فنتانیل ترکیب شود. نیاز فوری به تعیین منبع زایلازین و چگونگی کاهش عرضه غیرقانونی، توسعه آزمایش مبتنی بر شواهد و پروتکل‎های پاسخ به بیش‌مصرفی و تعیین نحوه درمان افرادی که به ترکیب خطرناک فنتانیل و زایلازین وابسته شده‌اند، وجود دارد.»

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه نام خیابانی زایلازین در آمریکا، «ترانک»، «ترانک دوپ» و «مواد مخدر زامبی» است، در معرفی این ماده، اینطور توضیح می‌دهد: زایلازین یا همان زامبی، ماده بیهوشی است که در دامپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و این درحالیست که این ماده چه به صورت خالص و چه به صورت ترکیبی با موادی همچون فنتالین مورد سوءمصرف قرار گرفته است.

مخدر «زامبی» تهدیدی نوظهور؛ فوت مصرف‌کنندگان بعد از اوردوز

وی ادامه می‌دهد: هنگامی که زایلازین با اوپیوئیدها ترکیب شود، می‌تواند اثرات هم‌افزایی داشته باشد و خطر بیش‌مصرفی و مرگ را افزایش دهد. زایلازین به صورت خوراکی، استنشاقی، تدخین، انفیه یا تزریق زیرجلدی به صورت عضلانی یا تزریق داخل وریدی سوءمصرف می‌شود.

باهری علائم و نشانه‌های رایج مصرف این ماده را سستی سیستم اعصاب مرکزی (مانند آرامبخشی، بی‌توجهی، از دست دادن هوشیاری)، افسردگی تنفسی، برادی کاردی (افت ضربان قلب)، افت فشار خون و گاهی فشارخون گذرا و هایپرگلایسمی (قند خون بالا) عنوان کرده و می گوید: زایلازین همچنین می‌تواند باعث انقباض عروق محیطی شود که منجر به پرفیوژن بافت ضعیف، زخم پوستی و نکروز (بافت مردگی) و درنهایت منجر به عوارض سلولیت، آبسه و عفونت استخوان و مغز استخوان می‌شود.

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر خاطرنشان می‌کند: در صورت استنشاق، تدخین یا تزریق این ماده، ممکن است نکروز در محل تزریق یا سایر نقاط بدن رخ دهد، استفاده مکرر خطر نکروز بافتی را نیز افزایش می‌دهد. از آنجایی که زایلازین سبب وابستگی شدید در افراد می‌شود و زخم‌های پوستی دردناک هستند، افراد ممکن است این ماده را به طور مداوم در محل زخم تزریق کنند تا دردشان را کاهش دهند.

وی با اشاره به علائم ظاهری مصرف ماده زامبی، تصریح می‌کند: زایلازین رفتارهای زامبی مانندی را در مصرف‌کنندگان ایجاد کرده و مصرف‌کنندگان عوارضی از جمله تورم دست‌ها، زخم‌های دست و پا، نکروز (بافت مردگی)، عدم تعادل و عدم هوشیاری را تجربه می‌کنند.

باهری در پاسخ به سوالی درخصوص وضعیت مصرف زایلازین در کشور نیز بیان می‌کند: تاکنون موردی از کشفیات زایلازین در ایران گزارش نشده است. با اینحال در دوره‌های آموزشی نیروهای مقابله‌ای مورد توجه بوده و هشدارهای لازم داده می‌شود.