اضطراب کودکانه چیست؟

 

اختلالات اضطرابی شایع‌ترین مشکلات دوران کودکی است و بسیاری اوقات علائم این اختلال با فرآیند رشد طبیعی کودک اشتباه گرفته شده و مانع تشخیص و مداخلات به موقع می‌شود.

 

یکی از شایعترین اختلالات دوران کودکی اختلالات اضطرابی است که در سنین پایین و به دلایل مختلف در بچه‌ها ظهور و بروز پیدا می کند و روان‌شناسان معتقدند این اختلال در برخی از کودکان با گذشت زمان ماندگار خواهد بود.

 

اختلال اضطراب در کودکان به دلایل مختلف از جمله ناسازگاری والدین با همدیگر در منزل، سخت‌گیری و کنترل بیش از حد کودکان توسط والدین و توجه بیش از حد به کودکان و عدم استقلال آنان ایجاد می شود که اگر مورد توجه قرار نگیرد تا سن بزرگسالی هم ادامه می یابد.

 

وقتی والدین در دوران کودکی به وجود این اختلال در فرزندان خود پی نبرند و به دوران نوجوانی و بزرگسالی برسد، زندگی آنان را در زمینه های مختلف تحصیلی، روابط شغلی و اجتماعی و حتی ازدواج با مشکل مواجه می‌کند؛ بنابراین برای بهبود این اختلال باید از همان دوران کودکی اقدام شود.

 

اضطراب جدایی شایعترین نوع اضطراب

 

یک روان شناس کودک در این رابطه می گوید: اضطراب دوران کودکی بر اثر رابطه و تعامل (بخصوص با مادر) بوجود می‌آید، وقتی کودکان به این حس امنیت و استدلال که " دنیای جایگاه امنی است" نرسند و به دنیا اعتماد نکنند، بنابراین دچار چالشی می شوند و چون برایشان غیرقابل پیش بینی است، مضطرب می شوند و بیشترین علایم آن هم به شکل اضطراب و جدایی خود را نشان می دهد.

 

اضطراب کودکانه

 

هوشنگ مهدویان افزود: وقتی کودک با اختلال "اضطراب جدایی" مواجه می شود، زمانی که قرار است از والدین جدا شده و پا به محیطی دیگر غیر از منزل از جمله مهد کودک، باشگاه ورزشی یا هرجای دیگر، بگذارد، وابستگی‌اش بیشتر می شود و این وابستگی هم والدین و هم کودک را عاصی می کند و این مساله به این معنی است که مادر نتوانسته بچه را به این استدلال که "دنیای جایگاه امنی است" برساند.

 

وی اضافه کرد: گاهی اختلال اضطراب می تواند مبناهای ژنتیکی هم داشته باشد اما برای این مساله خیلی نمی توان روی مسائل بیولوژیکی و ژنتیکی تاکید کرد؛ چرا که اضطراب از جو رابطه بوجود می آید، بنابراین اگر قرار باشد آن را کنترل کنیم باید از جو رابطه اقدام کنیم.

 

مداخلات والد محور

 

این روان‌شناس کودک ادامه داد: برای کاهش و یا بهبود این اختلال ما به عنوان روان شناس و مشاور،مداخلات والدین محور انجام می دهیم، یعنی والدین را به این توجیه می رسانیم که اضطرابی که خلق شده، در ارتباط شما با این کودک بوجود آمده است؛ به این معنا والدینی که نتوانسته اند به موقع نیازهای فرزندش را پیگیری و یا برآورده کنند، جو مضطربی در وی ایجاد کرده اند.

 

وی افزود: ما با برگزاری جلسات مختلف با والدین، رگه‌های والدگری آنان را در آورده و در واقع به دنبال علل ایجاد اختلال اضطراب در کودک می گردیم چرا که بیشترین اضطراب دوران کودکی ترس از دست دادن پدر و مادر است و باید والدین حس امنیت را در فرزندان خود ایجاد کنند.

 

والد مضطرب و کنترل گر

 

مهدویان در جواب این سوال که آیا تک فرزندی در ایجاد این اضطراب تاثیر دارد یا نه؟ که اظهار کرد: جواب این سوال خیلی پیچیده است چون والدین تک فرزند اگر بخواهند فرزندشان را خیلی به سمت پیشرفت سوق دهند و به معنی دیگر کنترل گر باشند و در تمام مسائل بیش حساسیتی داشته باشد می تواند اضطراب زا بوده و کودک را دچار این اختلال کند.

 

وی اضافه کرد: والدین مضطربی که از آینده فرزند می ترسند، با بیش حمایتی باعث می شوند کودک نتواند خود را پیدا کند و مدام در فکر پیشرفت جدید و نفر اول شدن باشد، بنابراین مدام استرس و اضطراب دارد و همین امر باعث می شود آنگونه که باید نتواند پیش برود.

 

اضطراب کودکانه

 

مدیر مرکز مشاوره رشد اندیشه و رفتار در سنندج ادامه داد: از جنبه دیگر نیز گاهی بچه ای که با بدنیا آمدن خواهر یا برادر مواجه شده است، چون قبلا والدین فقط متعلق به خودش بوده‌اند و بعضی حمایت‌هایی که قبل از تولد فرزند دوم داشت را الان ندارد یک حس حسادت و نگرانی در وی شکل می گیرد و منجر به اضطراب می شود.

 

وی یادآور شد: والدین رشد یافته، حتی اگر یک فرزند هم داشته باشند اما کنترل‌گر نباشند، نمی توانند اضطراب زا باشند، بنابراین تک فرزندی حداقل در جامعه ما گزینه بدی نیست.

 

این روان شناس کودک افزود: پژوهش‌های قبلی به ما می گوید که کلا تیپ اضطرابی در میان دختران وجود دارد اما اخیرا این اختلال بیشتر در میان پسران نمود پیدا کرده و دلیل آن هم هیجان طلبی پسران است.

 

اضطراب حذف نمی شود

 

وی در ادامه اظهار کرد: اضطراب جزوی از سازماندهی روانی ما است و هیچوقت از بین نمی رود اما می تواند بهبود پیدا کند؛ آن هم بصورت نُرم، نظام یافته و انضباط ذهنی مدیریت کردن که این مدیریت بیشتر آموزش والدین محور است.

 

مهدویان اضافه کرد: زوج درمانی که حل شود، اضطراب کودک از بین خواهد رفت چون برخی از والدین با هم سازگاری ندارند و کودک هم در فضای مضطربی قرار گرفته و به این استدلال رسیده است که" دنیا جایگاه امنی نیست".