اهمیت نقش کوردها در انتخابات ترکیه/ به پایان اردوغان نزدیک می‌شویم؟

 

کارشناس مسائل ترکیه: احتمال کنار کشیدن محرم اینجه به نفع قلیچدار اوغلو در انتخابات ترکیه وجود دارد

یک پژوهشگر مسائل ترکیه معتقد است که انتخابات امسال در ترکیه سخت‌ترین انتخابات قرن این کشور است و با تحلیل سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری ترکیه گفت: احتمال انصراف اینجه به نفع اوغلو وجود دارد.

 

سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری و بیست و هشتمین انتخابات پارلمانی ترکیه قرار است ۲۴ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ در این کشور برگزار شود.

 

این دوره از انتخابات در ترکیه از حساسیت خاصی برخوردار است و چهار نامزد برای رقابت انتخاباتی ۱۴ ماه می حضور خواهند داشت. اما در میان این چهار نامزد به نظر می‌رسد که ائتلاف بزرگ «جمهور» به نامزدی رجب طیب اردوغان و ائتلاف «ملت» به نامزدی کمال قلیچدار اوغلو به طور جدی‌تر با یکدیگر به رقابت بپردازند. این دو نامزد به همراه «سینان اوغان» از «ائتلاف آتا» و «محرم اینجه» از «حزب مملکت» چهار نامزد انتخاباتی در ترکیه هستند.

 

موافقت مردم ترکیه با سیاست‌های اردوغان در این انتخابات مشخص می‌شود

 

احمد کاظمی کارشناس مسائل ترکیه و قفقاز درباره سیزدهیمن انتخابات ریاست جمهوری ترکیه گفت: سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات پارلمانی ترکیه از نظر تأثیری که روی موضوعات داخلی و سیاست خارجی و منطقه‌ای این کشور می‌گذارد، مهم ارزیابی می‌شود. برخی از کارشناسان این انتخابات را «انتخابات قرن جمهوری ترکیه» نام‌گذاری کرده‌اند. به نوعی این انتخابات، یک همه پرسی و رفراندوم درخصوص موافقت یا عدم موافقت مردم ترکیه با سیاست‌های حزب عدالت و توسعه قلمداد می‌شود؛ به این سبب که این حزب از سال ۲۰۰۲ تاکنون در ترکیه حکومت دارد.

 

دو ائتلاف مهم «جمهور» و «ملت» در آستانه انتخابات

 

وی افزود: حزب حاکم عدالت و توسعه با تشکیل «ائتلاف جمهور» که متشکل از «حزب عدالت و توسعه»، «حزب حرکت ملی ترکیه» همراه با سه حزب کوچک‌تر دیگر تلاش می‌کنند تا در انتخابات پیروز شوند. مخالفان حزب عدالت و توسعه هم دست به ائتلاف انتخاباتی زده‌اند که در طول تاریخ جمهوری ترکیه بی‌سابقه است. ائتلاف مخالفان «ملت» نام دارد که از شش حزب مطرح در ترکیه تشکیل شده است. این ۶ حزب، شامل حزب «جمهوری خواه خلق» به رهبری «کمال قلیچدار اوغلو» حزب «خوب» به رهبری «مارال آکشنر» که به نوعی ادامه ادامه دهنده راه «خانم تانسو چیللر» رهبر حزب «راه راست» حزب «سعادت» و حزب «آینده» به رهبری «احمد داوود اوغلو» که در گذشته یکی از هم‌پیمانان آقای اردوغان بود و مانند آقای «عبدالله گل» و «بالنت آرینس» رئیس اسبق پارلمان ترکیه مسیر خود را از حزب «عدالت و توسعه» جدا کرد و با همراهی حزب «ترقی و پیشرفت» این ائتلاف را تشکیل می‌دهند. تشکیل این ائتلاف انتخابات پیش رو را بسیار حساس کرده است.

 

 

تأکید مخالفان اردوغان بر روی اصلاح سیاست‌های اقتصادی

 

این کارشناس مسائل ترکیه با اشاره به برنامه‌های انتخاباتی هر کدام از این دو ائتلاف، گفت: هرکدام از طرفین تلاش می‌کنند با سردادن شعارهایی رأی مردم را به دست آورند. شعارهایی که حزب «عدالت و توسعه» و در کل «ائتلاف جمهور» مطرح می‌کند بیشتر معطوف به موضوعات داخلی مانند اقتصاد و رفاه است. اما شعارهایی که «ائتلاف شش‌گانه» یا «ائتلاف ملت» مطرح می‌کنند، علاوه بر وعده‌های اقتصادی، شامل، اصلاح در سیاست‌های خارجی ترکیه به ویژه در بعد منطقه‌ای است. تقریباً تمام سیاست‌های منطقه‌ای ترکیه چه سیاست‌هایی که این کشور در طول یک دهه اخیر یعنی؛ از سال ۲۰۱۱ در غرب آسیا و خاورمیانه از جمله در سوریه و عراق دنبال کرده و چه سیاست‌هایی که در قفقاز در قالب «دالان تورانی ناتو» و علیه یونان و اتحادیه اروپا و بحث قبرس داشته به شدت از سمت مخالفان مورد انتقاد گرفته است. تمرکز رقبا، بر روی این بخش از سیاست‌های حزب «عدالت و توسعه» و انتقادهای جدی در این بخش، نشان از افکار عمومی ترکیه نسبت به این سیاست‌ها دارد. در نتیجه احزاب مخالف تلاش می‌کنند، علاوه بر موضوعات داخلی و اقتصادی با تکیه بر سیاست خارجی و منطقه‌ای اردوغان، آرای مردم را به سمت خود هدایت کنند.

 

شرایط برای حزب عدالت و توسعه دشوار است

 

کاظمی از دید ناظران بی‌طرف شرایط ترکیه را در این برهه برای حزب عدالت و توسعه دشوار ارزیابی کرد و با یادآوردی سیاست‌های این حزب در سال ۲۰۰۲، گفت: باوجود اینکه حزب «عدالت و توسعه» یک دوره طلایی را برای اقتصاد ترکیه در دهه نخست حکمرانی خود یعنی؛ از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۱ به ارمغان آورد و توانست این کشور را جزو ۱۶ اقتصاد برتر جهان کند، اما با درگیر شدن در پرونده‌های منطقه‌ای ترکیه از این دوران فاصله گرفت. بعد از روی کار آمدن اردوغان، احمد داوود اغلو در سیاستی با عنوان «عمق استراتژیک» موضوع «تنش صفر با همسایگان» را مطرح کرد که اکنون خبری از این سیاست نیست. همچنین آمارهای رسمی تورم ۷۰ درصدی را نشان می‌دهد که این تورم در آمارهای غیر رسمی تا بیش از صد درصد ذکر شده است. همچنین کاهش ۷۵ درصدی ارزش پول ملی ترکیه یعنی؛ لیر ترکیه در برابر دلار و البته تبعاتی که کرونا و زلزله مهیب ترکیه بر این روند گذاشت، سبب شده است تا شرایط از نظر اقتصادی خیلی به نفع حزب عدالت و توسعه پیش نرود.

 

 

اهمیت رأی کوردها و علوی‌ها در انتخابات

 

وی با اشاره به حمایت کردها از رقیب اصلی اردوغان یعنی، کمال قلیچدار اوغلو، عنوان کرد: رأی کردها و علوی‌ها که جمعیت قابل توجهی در ترکیه دارند، در این انتخابات دارای اهمیت است. کوردها در دهه نخست حکمرانی حزب عدالت و توسعه به دلیل شعار این حزب درباره گشایش موضوعات مربوط به کوردها در ترکیه و ایجاد اصلاحات و امتیازات برای آنان به سمت حزب عدالت و توسعه گرایش داشتند. اما چرخش مواضع کوردها ناشی از فشارهایی است که دولت بر حزب دموکراتیک خلق یعنی بر حزب کردها وارد کرده و فعالیت سیاسی این حزب را ممنوع اعلام کرده است. در نتیجه رهبران «حزب دموکراتیک خلق» آشکارا اعلام کردند که از کمال قلیچدار اوغلو و ائتلاف مخالفان یعنی «ائتلاف ملت» در مقابل اردوغان حمایت می‌کنند. از سوی دیگر علوی‌ها دولت عدالت و توسعه را متهم به فرقه‌گرایی می‌کنند. برخی از رفتارهای حزب عدالت و توسعه از جمله نام‌گذاری پل سوم استانبول به نام پل «سلطان سلیم عثمانی» که کشتار علوی‌های ترکیه را در کارنامه خودش دارد و به رسمیت نشناختن مراکز دینی علوی‌ها یعنی؛ «جمع‌خانه‌ها» باوجود وعده‌های آقای اردوغان، سبب شده است تا آن‌ها به سمت احزاب مخالف گرایش پیدا کنند.

 

تلاش اردوغان برای تغییر نگرش مردم ترکیه

 

این پژوهشگر مسائل قفقاز و ترکیه با اشاره وعده‌های انتخاباتی حزب عدالت و توسعه اظهار کرد: این حزب تلاش می‌کند تا با دادن وعده‌هایی درباره بهبود وضعیت اقتصادی و جلوگیری از گسترش تورم و همچنین وعده بسیار قابل توجهی که آقای اردوغان در مراسم بهره‌برداری از گاز در دریای سیاه مطرح کرد. او اعلام کرد که گاز رایگان در اختیار شهروندان ترکیه گذاشته می‌شود که و به نظر می‌رسد، وعده مهمی برای جلب آرای مردم باشد. در واقع آقای اردوغان تلاش دارد تا در نگرش مردم ترکیه تغییر ایجاد کند. مجموعه اقداماتی که دولت در روزهای اخیر انجام داده است مانند، وارد شدن ترکیه به کلوپ کشورهای هسته‌ای، دستاوردهای ماهواره‌ای و نظامی قابل توجه است. این حزب تأکید چندانی بر روی دستاوردهای سیاست‌های منطقه‌ای ندارد.

 

اشتباه اردوغان در ائتلاف با «دولت باحچلی»

 

کاظمی بیان کرد: حزب عدالت و توسعه برای این انتخابات با حزب «حرکت ملی» آقای «دولت باحچلی» ائتلاف کرده است. این در حالی است که حزب حرکت ملی تا کنون نتوانسته است که حد نصاب برای حضور در پارلمان که ده درصد است را به دست آورد. به همین دلیل کارشناسان معقتد هستند که یکی از اشتباهات راهبردی این انتخابات ائتلاف با یک حزب ملی گرای افراطی است که یک طرفدار «پان ترکیسم» است. حزب ملی‌گرای افراطی «حرکت ملی» نه در داخل ترکیه محبوبیت دارد و نه اساسا در منطقه از محبوبیت برخوردار است. این موضوع روی جایگاه حزب عدالت و توسعه در فرایند انتخابات آینده تأثیر گذار است.

 

حزب عدالت و توسعه امیدوار به شکاف میان مخالفان

 

این تحلیل‌گر مسائل ترکیه با اشاره به تعلیق مذاکرات این کشور برای پیوستن به اتحادیه اروپا، عنوان کرد: مخالفان روی شکست‌های ترکیه در فرایند اروپاگرایی از جمله تعلیق مذاکرات ترکیه در اتحادیه اروپا سرمایه‌گذاری کرده‌اند و معتقد هستند که حزب عدالت و توسعه رویکرد سنتی ترکیه در پیوستن به این اتحادیه را با بن‌بست مواجه کرده است. در مقابل حزب عدالت و توسعه به شکاف در میان مخالفان امیدوار است. در همین راستا آقای «محرم اینجه» رهبر حزب «مملکت» از حزب جمهوری‌خواه کمال قلیچدار اوغلو جدا شده و خود را به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری معرفی کرده است. با توجه به اینکه او در مقام شهرداری آنکارا محبوبیت داشته ممکن است، روی گسست آرای مخالفان تأثیرگذار باشد.

 

احتمال انصراف «اینجه» به نفع «اوغلو»

 

وی با احتمال کنار کشیدن محرم اینجه در ساعات پایانی انتخابات به نفع کمال قلیچدار اوغلو، عنوان کرد: این احتمال وجود دارد که آقای محرم اینجه در ساعات پایانی به نفع آقای کمال اوغلو کنار بکشد. در این صورت کار برای اردوغان بسیار دشوار خواهد شد. همه مشاهدات از یک انتخابات حساس و سخت در ترکیه حکایت می‌کند. تا این لحظه اغلب نظر سنجی‌هایی که در ترکیه مطرح شده نشان می‌دهد که آقای اردوغان نسبت به آقای کمال قلیچدار اوغلو در موقعیت ضعیف‌تری قرار دارد. اما نمی‌توان نتایج انتخابات در ترکیه به صورت کامل پیش‌بینی کرد. برنامه‌هایی که هر یک از نامزدهای انتخاباتی در روزهای آینده ارائه می‌کنند، می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر روی انتخابات داشته باشد./ مشرق