اسرائیل و ترکیه آشتی می‌کنند

ترکیه و اسرائیل امروز چهارشنبه اعلام کردند که پس از چهار سال از فراخواندن سفرای خود در دو کشور، دوباره آن‌ها را اعزام خواهند کرد؛ که نقطه عطفی در روابط دو کشور پس از سرگیری روابط در چند ماه گذشته به شمار می‌رود.

تعطیلی سفارت دو کشور در سال 2018 به دلیل کشتار 60 فلسطینی توسط نیروهای اسرائیلی در جریان تظاهرات در مرز غزه در اعتراض به باز شدن سفارت آمریکا در بیت المقدس صورت گرفت.

یائیر لاپید، نخست وزیر اسرائیل امروز چهارشنبه با رجب طیب اردوغان گفتگوی تلفنی کرد. وی پس از این تماس گفت که تصمیم گرفته شد روابط به طور کامل عادی سازی شده و سفرای دو طرف کارشان را از سر بگیرند. لاپید گفت: ازسرگیری روابط میان ترکیه و اسرائیل نقش مهمی در ثبات منطقه‌ای خواهد داشت و یک نوید اقتصادی بسیار مهم خواهد بود.

سفر اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهور اسرائیل به ترکیه در ماه مارس و به دنبال آن دیدارهای وزیران خارجه هر دو کشور، به گرم شدن روابط پس از بیش از یک دهه تنش کمک کرده است.

 

سه ماه بعد نیز یائیر لاپید، نخست وزیر اسرائیل به ترکیه رفت و او در ماه ژوئیه برای اولین بار با اردوغان گفتگو کرد.

مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، بازگرداندن سفرا را یکی از گام های عادی سازی روابط دانست.

به گفته مقامات رسمی اسرائیل و ترکیه در حال نزدیک شدن به توافق‌هایی هستند که امکان بازگشت هواپیماهای اسرائیلی به فرودگاه‌های ترکیه را پس از سال‌ها ممنوعیت فراهم خواهند کرد.

ترکیه از حدود ۱۵ سال قبل به دلیل تنش‌ها و اختلاف‌نظرها با اسرائیل بر سر شروط امنیتی پیچیده این رژیم درباره امنیت پروازهای اسرائیل از ترکیه به مقصد تل‌آویو، ورود هواپیماهای اسرائیلی به فرودگاه‌هایش را ممنوع کرده بود.

عادی سازی روابط دو کشور در حالی صورت می‌گیرد که از دو سال گذشته اسرائیل تحت توافق‌نامه‌ای موسوم به ابراهیم و پادرمیانی دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین ایالات متحده توانسته روابطش را با بحرین، امارات متحده عربی و مراکش عادی سازی کند.

 

ترکیه در وضعیت اقتصادی نابه‌سامانی به سر می‌برد. اردوغان به امید جذب منابع مالی خارجی که به شدت مورد نیاز است، به دنبال ترمیم روابط تیره با قدرت های خاورمیانه است. ترکیه تاکنون توانسته روابطش را با مصر، امارات متحده عربی، اسرائیل و عربستان سعودی از سر بگیرد. البته بهبود روابط با با قاهره تاکنون پیشرفت کمی داشته است، اما مقامات رسمی گفته اند که کار عادی سازی با ریاض و ابوظبی به خوبی پیش می رود.

پیشتر اردوغان در جمع طرفداران خود گفته بود که «ترکیه قوی ترین دوره خود را از لحاظ سیاسی، نظامی و دیپلماتیک پشت سر می گذارد». مخالفان رئیس جمهور ترکیه او را متهم می‌کنند که سیاست‌های دیپلماتیک او به منظور کسب آرا در انتخابات آتی ترکیه صورت می‌گیرد و می‌گویند پیشرفت در سطح بین‌المللی با تصویر تیره اقتصادی در داخل تضاد دارد، تورم به 79 درصد افزایش یافته و لیر به پایین‌ترین حد خود رسیده است.

مخالفان، سیاست‌های اقتصادی غیرمتعارف اردوغان، از جمله کاهش نرخ بهره با وجود تورم بالا و برکناری سه رئیس بانک مرکزی از سال 2019، که این کشور را دچار کسری بودجه بزرگ و متکی به تامین مالی خارجی کرده است، مقصر می‌دانند.

اردوغان توپراک، نماینده مجلس از حزب اصلی اپوزیسیون CHP و مشاور ارشد کمال کیلیچداراوغلو، رهبر این حزب می‌گوید: «دولت از سیاست خارجی به عنوان ماده ای برای سرپوش گذاشتن بر فاجعه اقتصادی که کشور را به این وضعیت کشانده استفاده می کند و داستان های «پیروزی دیپلماتیک» را در داخل تعریف می کند.

توپراک می‌گوید که حتی در جبهه دیپلماسی، اردوغان امتیازاتی می دهد که «به عزت کشور ما آسیب می رساند و آن را به سمت ضعف می کشاند».