چگونگی و مراحل ساخت تلسکوپ فضایی جیمزوب

تاریخچه ساخت تلسکوپ فضایی جیمزوب

ایده‌ی توسعه تلسکوپ جایگزین هابل، بین سال‌های 1989 تا 1994 مطرح شد. اسم اولیه این پروژه NEXUS بود، که در آن زمان نوآورانه حساب می‌شد.

در اواسط دهه‌ی 90 میلادی، سازمان فضایی آمریکا اعلام کرد روی پروژه‌ای سرمایه‌گذاری می‌کند که در سریع‌ترین زمان با کم‌ترین هزینه انجام شود. نتیجه‌ی این تصمیم، تلسکوپ مفهومی NGST بود که در مدار لاگرانژی 2 به دور خورشید می‌چرخید و فقط 500 میلیون دلار هزینه داشت.

در سال 1999، ناسا مسئولیت ساخت نسخه اولیه‌ی تلسکوپ مفهومی‌اش را بر عهده شرکت Lockheed Martin  و TRW  گذاشت. در سال2002، تلسکوپ مفهومی ساخته شد و TRW  قبول کرد که در ازای دریافت مبلغ 8/824 میلیون دلار، تلسکوپ NGST را که الان به اسم جیمزوب می‌شناسیم، کامل بسازد وتا سال 2010 تحویل ناسا بدهد. اواخر سال 2002، Northrop Grumman، شرکت TRW را خرید و پروژه جیمزوب را هم به این شرکت هوافضا واگذار کرد.

با توجه به سابقه درخشان Grumman، وظیفه‌ی ساخت قطعات اصلی از جمله باس ماهواره‌ای و سپر خورشیدی و بعضی از قطعات ریز جیمزوب به این شرکت واگذار شد. وظیفه‌ی ساخت قطعات اپتیکی (OTE) تلسکوپ بر عهده شرکت Ball Aerospace بود.

OTE از یک آینه‌ی اصلی به قطر 5/6 متر (شامل مجموعه‌ای 18 عددی از آینه‌های شش ضلعی)، آینه دوم دایره‌ای 74 سانتی‌متری، آینه سوم هدایت کننده و ساختارهای نوری تلسکوپ تشکیل شده است. طراحی و ساخت برج محافظ تلسکوپ هم به Grumman واگذار شد.

DTA وظیفه‌ی محافظت از سپر خورشیدی و باس ماهواره‌ای موقع پرتاب به مدار را برعهده دارد و ساختار تلسکوپ را تا حد امکان کوچیک می‌کند تا در موشک جا شود.  

ناسا در سال 2005 اعلام کرد که تغییراتی به لحاظ فنی در برنامه ایجاد شده و پرتاب تلسکوپ با 22 ماه تاخیر انجام می‌شود و تاریخ پرتاب از سال 2011 به 2013 موکول شد.

درسال 2006، ناسا برآورد کرد که هزینه ساخت و پشتیبانی از تلسکوپ جیمزوب در طول چرخه‌ی حیات، حدود 5/4 میلیارد دلار است. از این مقدار، 5/3 میلیارد دلار صرف طراحی، تولید، پرتاب و قرارگیری در مدار و یک میلیارد دلار هزینه‌ی پشتیبانی از تلسکوپ در طول ده‌ها سال ماموریت شد.

آژانس فضایی اروپا اعلام کرد که 300 میلیون دلار از این بودجه را تامین و هزینه‌ی پرتاب را هم قبول می‌کند. آژانس فضایی کانادا هم تامین 39 میلیون دلار از این بودجه را بر عهده گرفت.

تا سال 2011، تلسکوپ تمام آزمایش‌ها و بررسی‌ها را با موفقیت پشت سر گذاشت و وارد مرحله‌ی نهایی طراحی ساختار و طراحی بدنه شد. متاسفانه اوضاع به خوبی پیش نمی‌رفت و ناسا متوجه شد که هزینه‌ی ساخت تلسکوپ تقریبا دو برابر بیشتر از آن چیزی بود که 2006 برآورد کرده بودند.

تا سال 2011، تاریخ پرتاب تلسکوپ 10 بار تغییر کرد که هر دفعه به دلایل فنی و مالی بود. ناسا سال 2011 اعلام کرد که تا سال 2018 امکان پرتاب تلسکوپ وجود ندارد و به دلیل هزینه‌ی فوق سنگین پروژه، باید آزمایش‌های بیشتری صورت بگیرد تا امکان خطا تقریبا صفر شود. سال 2017، ناسا تاریخ پرتاب را به 2019 موکول کرد؛ چون بعضی ابزارها نیاز به آزمایش‌های بیشتر داشتن و شبیه‌سازی قرارگیری تلسکوپ در موشک هم باید به طور دقیق انجام می‌شد.

با این، حال مشکلات تمام نشدنی بود. در 27 مارس 2018، اعلام شد که به دلیل مشکلات مربوط به سامانه‌ی پیشرانه و سپر خورشیدی، تلسکوپ دست‌کم تا قبلی‌از مه 2020 پرتاب نمی‌شود. مدتی بعد، ناسا تاریخ پرتاب دقیق جیمزوب را 30 مارس 2021 یعنی 10 فروردین 1400 اعلام کرد. دوباره در اوایل سال 2020، به دلیل مشکلات ناشی از کرونا و چالش‌های فنی، پرتاب به 31 اکتبر 2021 یعنی 9 آبان 1400 موکول شد.

مشکلات مختلف یکی از بعد دیگری ظاهر می‌شدن و تاریخ پرتاب مرتب به تعویق می‌افتاد تا اینکه بعداز تقریبا 25 سال، سرانجام در 4 دی 1400 این تلسکوپ به فضا ارسال شد.