الکاظمی در تهران به دنبال چیست؟

 نخست‌وزیر عراق امروز یکشنبه در صدر هیات بلندپایه سیاسی و اقتصادی برای دیدار با مقامات ایران وارد تهران شد. این سومین سفر مصطفی الکاظمی به ایران از زمان نخست‌وزیری در سال ۲۰۲۰ است. مصطفی الکاظمی پیش از این شهریور پارسال در راس هیاتی سیاسی و اقتصادی راهی تهران شد و با مقامات کشورمان دیدار کرد. به نوشته سایت میدل ایست نیوز، سفر از پیش اعلام نشده نخست‌‌وزیر عراق به تهران پس از دیدار با مقامات سعودی در ریاض انجام می‌شود.

• دستورکار الکاظمی در تهران

پیش‌بینی می‌شود مسائل مربوط به مذاکرات ایران و عربستان سعودی، روابط تجاری و بازرگانی، پیگیری پرونده ترور سردار سلیمانی و همکاری‌های اقتصادی- سیاسی مثل تکمیل کریدور ترانزیتی میان سوریه، عراق، ایران و لبنان از جمله مسائلی باشد که در دستور کار گفت‌وگوهای مقامات تهران و بغداد قرار می‌گیرد. در همین ارتباط، شبکه المیادین اعلام کرد که نخست‌وزیر عراق به عربستان و ایران سفر خواهد کرد و محور این سفرها گفت‌وگوهای تهران-ریاض با میزبانی بغداد است. به گزارش «ایسنا»، شبکه لبنانی المیادین به نقل از منابع خود اعلام کرد که سفر نخست‌وزیر عراق به این دو کشور در چارچوب مذاکراتی است که مسوولان دو کشور ایران و عربستان در بغداد برگزار کردند. این منابع گفته‌اند که الکاظمی در سفرهای پیش رو به پرونده‌های مهمی از جمله روابط دیپلماتیک تهران و ریاض خواهد پرداخت.

پیش‌تر نخست‌وزیر عراق با اشاره به پیشرفت مذاکرات تهران و ریاض در بغداد، گفته بود که عراق نقش مهمی در نزدیک‌سازی دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی داشته است. مصطفی الکاظمی سه‌‌‌شنبه ۱۷ خرداد گفت: «مذاکرات ایران و عربستان که در بغداد برگزار شد، به مراحل پیشرفته‌‌‌ای رسیده است.» در همین ارتباط، فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان اوایل خرداد جاری گفت که عربستان سعودی در جریان مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران، تا حدی پیشرفت داشته است، ولی این مساله کافی نیست. وزیر خارجه سعودی در عین حال، در راستای تمایل ریاض برای برقراری روابط با تهران، گفت که دست این کشور برای دوستی با جمهوری اسلامی ایران دراز است. در همین ارتباط، وزارت امور خارجه عراق، بیست و دوم اردیبهشت ماه گذشته اعلام کرد که «فؤادحسین» وزیر خارجه این کشور و همتای سعودی او در مغرب با یکدیگر درباره گفت‌‌‌و‌‌‌گوهای تهران و ریاض رایزنی کرده‌‌‌اند. فؤاد حسین در این دیدار تاکید کرد که بغداد تمام تلاش خود را به کار خواهد بست و از روابط خود به منظور ایجاد فرصتی مناسب برای توافق میان تهران و ریاض بهره خواهد گرفت.

ایران و عربستان بعد از قطع روابط دیپلماتیک دو کشور در دی ماه ۱۳۹۴، از فروردین ۱۴۰۰ گفت‌‌‌وگوهایی را در سطح امنیتی آغاز کرده‌‌‌اند که چهار دور آن در سال گذشته برگزار شد؛ گفت‌‌‌وگویی که چارچوب آن به گفته فؤاد حسین وزیر خارجه عراق بین دستگاه‌های امنیتی دو کشور بوده است. دور پنجم این گفت‌‌‌و‌‌‌گوها اوایل اردیبهشت‌‌‌ماه ۱۴۰۱ در بغداد برگزار شد. سوم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱، خبرگزاری روسی «اسپوتنیک» از برگزاری دور پنجم گفت‌‌‌وگوها بین ایران و عربستان در روز پنج‌شنبه اول اردیبهشت ۱۴۰۱ در بغداد و در فضایی بسیار مثبت خبر داد و اعلام کرد که دو هیات بیشتر روی پرونده‌‌‌های منطقه و همچنین پرونده روابط دوجانبه و امنیت منطقه خلیج فارس صحبت کرده‌‌‌اند. وزیر خارجه عراق هم که پیش‌تر اعلام کرده بود دولتش همه توان و روابط خود را برای ایجاد فرصت مناسب به منظور حصول تفاهم بین ایران و عربستان به کار خواهد بست، چهارم اردیبهشت ماه در اظهاراتی اعلام کرد که این مذاکرات مثبت بوده و از برگزاری دور جدید مذاکرات بین دو طرف در بغداد خبر داد.

 

• حضور عراق در نشست ریاض

سفر مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق به تهران در حالی انجام می‌شود که قرار است او کمتر از یک ماه دیگر در نشست ریاض که همزمان با سفر جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا به اسرائیل و عربستان انجام می‌شود، شرکت کند. بایدن تور خاورمیانه‌‌‌ای خود را در ماه ژوئیه آتی طی روزهای ۱۳ تا ۱۶ ماه ژوئن آغاز خواهد کرد که پس از سفر به رژیم صهیونیستی، با سران کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس به علاوه اردن، مصر و عراق در جده نشستی برگزار خواهد کرد. مخالفت علنی هیات هماهنگی گروه‌‌‌های شیعی، با مشارکت عراق در نشست سران کشورهای عربی و آمریکا در ریاض، «مصطفی الکاظمی»، نخست‌‌‌وزیر این کشور را در موقعیت دشواری قرار داده است. با وجود اینکه کارشناسان سیاسی و اقتصادی معتقدند حضور عراق در این نشست ضروری است زیرا در آن، درباره آینده منطقه و پرونده‌‌‌های اقتصادی رایزنی خواهد شد، اما برخی گروه‌‌‌های موجود در هیات هماهنگی تهدید به فعال‌‌‌سازی پرونده اختیارات محدود دولت پیشبرد امور کرده‌‌‌اند، چرا که به احتمال زیاد در نشست ریاض، پرونده‌‌‌های سیاسی علیه ایران مطرح خواهد شد. در همین خصوص نماینده ائتلاف دوله القانون عراق تصریح کرد که نخست‌‌‌وزیر دولت پیشبرد امور این کشور، در صورت شرکت در نشست ریاض برای عادی‌‌‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی، به اتهام خیانت در پارلمان استیضاح خواهد شد.

پارلمان عراق، ۲۶ مه گذشته، پیش‌‌‌نویس قانون «ممنوعیت عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی» را به رای گذاشت و نمایندگان حاضر در این نشست به اتفاق آرا به این قانون تحت عنوان «قانون جرم‌‌‌انگاری عادی‌‌‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی» رای دادند. قانونی که مهم‌ترین بندهای آن، جرم‌انگاری هرگونه همکاری سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فنی، فرهنگی، ورزشی و علمی با رژیم صهیونیستی تحت هر عنوانی است. «ند پرایس» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به این قانون در بیانیه‌‌‌ای گفت: آمریکا نگرانی عمیق خود را از تصویب قانون جرم‌‌‌انگاری عاد‌‌‌ی‌‌‌سازی روابط با اسرائیل توسط پارلمان عراق ابراز می‌کند.

 

• پرداخت بدهی‌‌‌های معوقه گازی

همزمان با سفر مصطفی الکاظمی به تهران، سخنگوی وزارت برق عراق اعلام کرد که این کشور تمام بدهی‌های گازی خود را به ایران پرداخت کرده است. احمد موسی، سخنگوی وزارت برق عراق در اظهاراتی گفت: میزان تولید انرژی در عراق اکنون تقریبا روزانه ۲۰‌هزار مگاوات است و این میزان همچنان نیازهای عراق را برآورده نمی‌کند و ما همچنان منتظر افزایش واردات گاز برای افزایش تولید هستیم.

وی تاکید کرد: عراق تمام مبلغ بدهی‌های معوقه را به ایران پرداخت کرد و به طرف ایرانی اعلام کردیم که ما روزانه به ۵۰ الی ۵۵‌میلیون مترمکعب گاز نیاز داریم اما میزان رسیده به ما اکنون ۴۰‌میلیون مترمکعب است و به محض اینکه واردات گاز افزایش یابد، وارد مدار نیروگاه‌‌‌های تولید برق خواهد شد و تولید ما بالا خواهد رفت. بر اساس این گزارش، علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت اخیرا در صفحه شخصی خود در توییتر اعلام کرده بود: کل دریافتی از صادرات گاز به عراق و ترکیه در سال ۹۹ مجموعا یک میلیارد دلار بود که با کار جهادی وزارت نفت دولت سیزدهم نه‌‌‌تنها درآمد صادرات گاز به عراق به‌‌‌روز وصول می‌شود، بلکه فقط در یک فقره بدهی قدیمی ۶/ ۱میلیارد دلاری هم وصول شد. علی بهادری جهرمی در ادامه نوشت ‌این اتفاق از برکات منتظر تصمیم دیگران نماندن و دیپلماسی فعال انرژی است.