کبد و بیماری‌های مربوط به کبد را بهتر بشناسیم

کبد چیست؟

همه انسان ها یک عضو بسیار مهم و حساس دارند که به نام کبد یا جگر آن را میشناسند ، اما متاسفانه به اهمیت آن و نحوه عملکرد و کارکرد های آن و همچنین انواع بیماری های این عضو حیاتی بدن انسان ها آگاه نیستند. جـِـگَر یا کَبـِد بزرگترین غده بدن است که در فعالیت‌های سوخت ‌و ساز بدن مانند گوارش نقش دارد.

آشنایی با این عضو مهم در بدن کمک می کند تا بهتر بتوانیم با آن زندگی کنیم. اگر کبد از کار بیافتد، عملا حیات انسان به خطر خواهد افتاد. در نتیجه باید تلاش کنیم کبد را سالم نگه داریم و به بیماری های کبدی مثل کبد چرب، سیروز کبدی، سرطان کبد، یرقان و... مبتلا نشویم.

کبد یکی از ارگان‌های حیاتی بدن است که نقش بسیار مهمی در تنظیم متابولیسم و تصفیه مواد مضر و اضافی موجود در خون به عهده دارد.

کبد (Liver) یک اندام بزرگ در بدن جانوران مهره‌دار به شمار می‌آید که در ناحیه فوقانی حفره شکمی، زیر دیافراگم قرار گرفته است. از آنجا که بیشتر ترکیبات جذب شده توسط روده از کبد عبور می‌کنند، این عضو به عنوان مرکز کنترل بدن عمل می‌کند که فرآیند‌های متابولیکی مختلفی را در خود ادغام می‌کند و همچنین دریافت و ارسال مولکول‌های سوختی (مانند کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها) مورد استفاده در متابولیسم انرژی را در بدن تنظیم می‌کند.

بیماری‌های کبد

بیمار‌ی‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم کبد را تحت تأثیر قرار دهند. برخی از این بیماری‌ها قابل درمانند و برای برخی دیگر هنوز راهکار قطعی درمان شناسایی نشده است. در ادامه به بیماری‌های رایج کبدی می‌پردازیم :

هپاتیت خود ایمنی

 در این بیماری سیستم ایمنی بدن به بافت سالم کبد حمله کرده و آن را تخریب می‌کند. بیماری هپاتیت خود ایمنی منجر به سیروز کبدی و سایر آسیب‌ها به بافت کبد می‌شود.

آترزی یا انسداد صفراوی

 در این بیماری، مجاری صفراوی خارج کبدی در کودک (نوزاد) مسدود می‌شود. این بیماری می‌تواند سبب ایجاد اسکار و آسیب به بافت کبد می‌شود. خوشبختانه این بیماری کاملاً قابل درمان است.

سیروز کبدی

 سیروز کبدی حالتی است که در آن بافت‌های اسکار یا زخم کبدی جایگزین بافت‌های سالم می‌شوند. این بیماری در نتیجه عواملی مانند مصرف بیش از حد مشروبات الکلی، هپاتیت مزمن و اختلالات نادر ژنتیکی از جمله بیماری ویلسون ایجاد می‌شود.

هموکروماتوز کبدی

  این بیماری در نتیجه انباشت بیش از حد آهن خون در کبد ایجاد می‌شود. مقادیر زیاد آهن در خون سبب آسیب به کبد می‌شود.

هپاتیت A

 این بیماری یک بیماری ویروسی است که در کشورهای در حال توسعه که آب آشامیدنی سالم ندارند بیشتر رخ می‌دهد. این بیماری منجر به زردی و یرقان می‌شود اما اغلب افراد مبتلا به این بیماری بدون عوارض بلند مدت و آسیب جدی به بافت کبد درمان می‌شوند.

هپاتیت B

 این بیماری سبب عفونت ویروسی کوتاه مدت و یا بلند مدت می‌شود و در اغلب مواد در نتیجه تماس جنسی منتقل می‌شود. هر چند ممکن است هپاتیت بی مانند ایدز از طریق سرنگ یا خون آلوده نیز منتقل شود. این بیماری می‌تواند سبب ایجاد عوارض جدی از جمله از کار افتادگی کبد و یا سرطان شود. خوشبختانه، اغلب افراد در دوران نوجوانی ، واکسن هپاتیت بی را دریافت کرده‌اند.

هپاتیت C

 این بیماری نیز همانند هپاتیت B از طریق انتقال خون آلوده و تماس جنسی منتقل می‌شود و می‌تواند سبب ایجاد سیروز کبدی، از کار افتادگی کبد و همچنین سرطان کبد شود.

بیماری کبد چرب غیر الکلی

  یک سری عوامل وجود دارند که سبب تجمع بیش از حد چربی در بافت کبد می‌شوند. چربی اضافه می‌تواند سبب آسیب به کبد شده و سبب ایجاد التهاب آن شود. بیماری کبد چرب در مراحل پیشرفته می‌تواند سبب فیبروز و آسیب به بافت کبد شود. افراد چاق و بیمارانی که دیابت نوع دو دارند، بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب قرار دارند.

از علائم بیماری‌ها و عارضه‌های کبدی می‌توان به خستگی، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، درد مفاصل، درد شکمی، خون دماغ شدن، زردی رنگ پوست و کاهش میل جنسی اشاره کرد.