ماماها اجازه انجام زایمان و ثبت مهر ندارند

استادیار بهداشت باروری گروه مامایی و بهداشت باروری دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با انتقاد از آنچه که «زیر سوال رفتن جایگاه و استقلال ماماها در طرح پزشک خانواده» خواند، ‌گفت: ضربه به هویت مامایی آنجایی وارد شد که در هر دو بخش دولتی و خصوصی، اگر زایمان توسط ماما انجام شود، اجازه ثبت شدن نام و مهر او در پرونده‌ها وجود ندارد، یا بدتر از آن اصلا اجازه انجام زایمان به ماماها داده نمی‌شود.

سیده‌ هانیه علم الهدی، با بیان اینکه در نظام سلامت، ماماها در جایگاه واقعی خود قرار ندارند، اظهار کرد: در حالی که دانش‌آموختگان مامایی برای انجام زایمان طبیعی آموزش دیده‌اند، اما  نقش او در انجام این پروسه بسیارکمرنگ و حتی می‌توان گفت بی‌رنگ شده است.

وی با اشاره به دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی سال ۱۳۹۷ که هدف آن افزایش شاخص زایمان طبیعی در برنامه ششم توسعه کشور است و نیز بند ۱۴ دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی سال ۱۳۹۷ که بر نقش ماما به عنوان بازوان حیاتی جهت دستیابی به این مهم تأکید شده، تصریح کرد: حتی با عنایت به برنامه ترویج فرزندآوری همچنین با توجه به شرح وظایف ماماها، باز هم در بسیاری از بیمارستان‌ها اهرم‌های بازدارنده‌ای وجود دارد که باعث در حاشیه قرار گرفتن ماماها شده است.

به ماما اجازه زایمان و ثبت مهر داده نمی‌شود

عضو هیئت علمی‌ دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این نکته که اگر در هر دو بخش دولتی و خصوصی، زایمان توسط ماما انجام شود اجازه ثبت شدن نام و مهر او در پرونده‌ها وجود ندارد، گفت: در نتیجه حق قانونی آنها تضییع می‌شود و یا بدتر از آن اصلا" اجازه انجام زایمان به ماماها داده نمی‌شود که این خود بزرگترین ضربه را به هویت مامایی کشور وارد می‌کند.

وی با اشاره به ارتقا شأن و جایگاه مامایی و ماما در نظام سلامت کشور، یادآور شد: اگر سیستم بهداشت و درمان کشور به دنبال کاهش آمار سزارین و ارتقاء شاخص‌های سلامت، توانمندسازی زنان جامعه، افزایش نرخ باروری و کاهش هزینه‌های سلامت است، باید از توانمندی و پتانسیل‌ ماماهایی که برای آن آموزش دیده‌اند، استفاده کنند.

علم‌الهدی اولین قدم در استفاده از توانمندی‌های دانش‌آموختگان مامایی را واگذار کردن مسئولیت انجام زایمان طبیعی  با احتساب حق و حقوق قانونی‌شان به آنان دانست و تصریح کرد: در کشورهای پیشرفته دلیل اینکه آمار مرگ و میر مادران و همچنین آمار سزارین پایین است و بالعکس شاخص سلامت مادر و کودک بالا، این است که ماما به عنوان اولین خط درمان بکار گرفته می‌شود اما جای بسی تأسف است که در کشور ما اینطور نیست.

مشکلات طرح پزشک خانواده برای جامعه مامایی

وی به طرح پزشک خانواده شهری و روستایی اشاره کرد و با انتقاد از تغییر نام ماما به مراقب سلامت، گفت: این موضوع به شدت مورد اعتراض جامعه مامایی کشور است و باعث به حاشیه رفتن هویت و نام و حتی شرح وظایف ماما می‌شود.

علم‌الهدی با بیان اینکه ماما یک شخصیت حقوقی مستقل است و همانند پزشکان لازم است قرارداد مستقل داشته باشند، تشریح کرد: چراکه در صورت خروج پزشک از طرح به هر دلیلی، ماما نیز مجبور به ترک کار خود می‌شود؛ به عبارت دیگر همکاران ما امنیت شغلی ندارند.

استادیار گروه بهداشت باروری دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به میزان سرانه ۱۲ درصدی که در این طرح برای ماما در نظر گرفته شده، افزود: این میزان بسیار ناعادلانه و دور از انصاف است و با استناد به نسبت تعرفه پزشکان عمومی‌ و کارشناسان مامایی، منطقی است که سهم ماما به حدود ۲۸ تا ۳۰ درصد افزایش یابد.

وی با بیان این نکته که ماما مجوز و شماره نظام دارد، بیمار را ویزیت می‌کند و می‌تواند دارو یا خدمات پاراکلینیک درخواست دهد، ‌ یادآور شد: اما متاسفانه این نسخه باید توسط پزشک مهر و امضا شود که این امر از نشانه‌های بارز به حاشیه بردن نام و جایگاه ماماست. همچنین قابل ذکر است که تحمیل وظایف خارج از شأن و شرح وظایف ماما عملا منجر به کاهش کیفیت خدمات می‌شود.

عدم همکاری بیمه با نسخ مامایی

علم‌الهدی با اشاره به اینکه همیشه سازمان‌های بیمه به بهانه ایجاد بار مالی از قراداد با ماماها طفره رفته‌اند، در حالی که در کنار آن می‌بینیم پرداخت هزینه‌های اعمال جراحی و خدمات پاراکلینیک و دندانپزشکی و... برایشان بار مالی ندارد، ‌ توضیح داد: حتی در مورد شرح وظایف نیز هر سازمان بیمه یک قسمت از آن را بصورت سلیقه‌ای حذف کرده است؛ مانند سونوگرافی، بسیاری از آزمایشات و حتی بعضی از داروها.

این پژوهشگر حوزه سلامت و مامایی کشور در ادامه با بیان اینکه سقف پذیرش نسخه مامایی برای داروها بسیار پایین است، تصریح کرد: این امر  باعث می‌شود عملا نسخ دارویی آزاد محاسبه شده و بیماران به سمت پزشکان عمومی‌و متخصصین زنان سوق داده شوند و همین امر باعث تحمیل هزینه‌های سنگین به مادران و نظام سلامت می‌شود. متاسفانه مبحث اقتصاد سلامت در  نظام سلامت ما بسیار  مغفول است.

نقش پر رنگ ماما در سیاست افزایش جمعیت

وی با اشاره به اینکه در ایران بعد از یک دوره افزایش جمعیت در دهه ۶۰، سیاست کنترل جمعیت در نظر گرفته شد و این روند سال‌ها ادامه داشت تا این که با هشدارهای کارشناسان درباره این که جمعیت رو به کهنسالی می‌رود و ازدواج و فرزندآوری کاهش داشته و ممکن است با بحران کمبود جمعیت مواجه شویم، یادآور شد: چند سال است تلاش می‌شود با سیاست‌های افزایش جمعیت، خانواده‌ها به فرزندآوری تشویق شوند، اما هدف از این سیاست‌ها ارتقای خانواده سالم و سلامت مادر و نوزاد نیز می‌باشد. در این امر ماما به عنوان فردی مسئول نقش مهمی‌در ارائه مشاوره و آموزش در زمینه باروری سالم و فرزندآوری ایفا می‌کند.

علم‌الهدی با بیان اینکه سیاست‌های تشویق جمعیت نباید منجر به افزایش حاملگی بدون برنامه، حاملگی پرخطر و بدنبال آن سقط‌های غیر قانونی وافزایش موربیدیته و مورتالیتی در مادر و نوزاد شود، گفت: لذا لازم است که ماما بعنوان فردی مسئول اقدامات لازم جهت افزایش فرزندآوری سالم و جلوگیری از بارداری پرخطر از طریق اجرای برنامه تنظیم خانواده را انجام دهد.

منبع: ایسنا