پس‌لرزه‌های کرونا بر روابط انسانی

همه‌گیری بیماری کرونا در دنیا سلامت جسم و روان بسیاری افراد را در همه جوامع تحت تاثیر قرار داده است. همچنین به نوعی روابط فردی، خانوادگی و اجتماعی نیز با مشکلات زیادی مواجه شده است. 

اما این تاثیرگذاری با توجه به شرایط و میزان توانایی‌های هر فرد متفاوت است و مهم‌ترین موضوع این است که ببینیم چگونه می‌توان آسیب‌های  احتمالی آن را در حال‌حاضر و در آینده تا حد ممکن کاهش داد؟

کمرنگ شدن روابط

به گزارش هاژه به نقل از میگنا، دکتر امیرحسین جلالی ندوشن، روان‌پزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در مورد بروز مشکلات در روابط افراد در دوران کرونا  و پس از آن می‌گوید: «شیوع بیماری کرونا هم مانند هر موضوع دیگری در اوایل شیوع بیماری متفاوت بود. چون محدودیت زیادی ایجاد کرد. چون باعث شده بود وجود هر شخص، تهدیدی برای شخص دیگر باشد. این موضوع بسیار مهمی است. البته در حال‌حاضر آن وجه کرونا که مردم از بودن در کنار همدیگر می‌ترسیدند، کمرنگ  شده است. ولی تاثیرات آن تا حدودی پا بر جاست. چون بسیاری از روابط تضعیف شده است. این موضوع بیشتر شامل روابطی می‌شوند که قبلا از روی عادت به آنها توجه می شده؛ بنابراین شرایط بیماری  کرونا توانسته بر آنها تاثیر بگذارد.»

به طور کلی می‌توان گفت در اتمسفر و فضایی که این بیماری  ایجاد کرد، فاصله گرفتن و دوری از همدیگر تشویق شد. پوشاندن صورت با ماسک نیز  از جمله موضوعات دیگری است  که در کنار دیگر عوامل  باعث می‌شود ادراک افراد از همدیگر ادراکی خطرناک و تهدیدآمیز باشد. به این ترتیب همه این موارد می‌توانند بر روابط افراد تاثیر گذار باشند.

احساس تنهایی

به گفته این روان‌پزشک، کرونا باعث شد بسیاری افراد از جمله سالمندان تنهاتر شوند. با توجه به اینکه آنها  امکان کمتری برای بیرون رفتن از خانه داشتند و همچنین  اطرافیان هم کمتر به دیدار آنها می‌رفتند؛ این احساس بیشتر از گروه های سنی دیگر، آنها را آزار داد.

 البته در حال‌حاضر که ترس این بیماری تاحدود زیادی  از بین رفته و افراد با زدن واکسن آرامش بیشتری حاصل کرده‌اند؛ اما همان چند ماهی که سالمندان در انزوای محض بودند تاثیر خود را به ویژه بر روان آنها گذاشت و دوری از فرزندان و نوه‌ها نیز باعث از بین رفتن وجه اجتماعی ارتباط شد که وجه بسیار مهمی است.

وجه اجتماعی ارتباط

به گفته این روان‌پزشک، وجه اجتماعی ارتباطات در دوران کرونا با مشکلات زیادی مواجه شد. ما به غیر از روابط عاطفی و خانوادگی؛ وجه اجتماعی هم در روابط خود داریم که یکی از مهم‌ترین آنها در مدارس و دانشگاه‌ها نمود پیدا می‌کند. چون افراد در این مقاطع در سنینی هستند که به طرق مختلف نیاز به برقراری روابط اجتماعی دارند. آنها باید بیاموزند چطور می‌توان سازگاری بیشتری با محیط برقرار کرد. ضمن اینکه باید بتوانند به نیازهای دیگر خود در برقراری ارتباط با دیگران پاسخ مناسب بدهند.

کرونا همه این روابط را محدود کرد و این محدودیت؛ حتی درپسا کرونا هم تاثیرات خود را دارد؛ به گونه‌ای که از سرگیری آموزش حضوری باعث شده بعضی دانش آموزان با  اضطراب ورود به مدرسه مواجه شوند.  خوگرفتن به آموزش آنلاین و تغییر آن به آموزش حضوری؛ تهمیداتی را می‌طلبد که والدین، مربیان  و  معلمان  باید توجه لازم را به آن داشته باشند.

نیاز به همدلی

به عقیده جلالی، با توجه به محدودیت‌های ایجاد شده در دو سال گذشته به نظر می‌رسد دانش آموزان نیاز به نوعی همدلی دارند؛ همدلی بین معلمان و دانش‌آموزان موضوع بسیار مهمی در میزان موفقیت دانش آموزان است . دانش‌آموزان باید  بتوانند مسائل و مشکلات خود را به راحتی با معلمان مطرح کنند.

بهتر است مدارس برنامه‌های خاصی برای هر چه علاقه‌مند کردن دانش‌آموزان برای حضور دوباره در مدرسه داشته باشد تا فراگیری دروس و برقراری فعالیت‌های دوباره  در مدرسه داشته باشند تا بچه‌ها حضور در مدرسه را به آموزش در خانه ترجیح دهند.

شرکت بچه‌ها در برنامه‌های  ورزشی و اجتماعی  باعث می‌شود آنها به تدریج به حضور در مدرسه خو بگیرند. می‌توان گفت در حال‌حاضر اهمیت برنامه‌های جانبی و غیردرسی برای دانش آموزان کمتر از  برنامه‌های آموزشی نیست. 

البته نقش والدین و خانواده‌ها هم در بیشتر شدن انگیزه فرزندان‌شان به آموزش حضوری زیاد است. آنها می‌توانند آرامش بیشتری  در خانه ایجاد کنند تا دانش آموزان بتوانند راحت‌تر از این شرایط عبور کنند.

ترس از ابتلای دوباره

موضوع مهم دیگر، ترس افرادی است که قبلا به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند. ترس از تجربه دوباره سختی این بیماری مانع از آن می‌شود که آنها بتوانند به راحتی در اجتماع شرکت کنند. حضور دوباره آنها هم اغلب با چندین ماسک است تا مبادا دوباره به بیماری مبتلا شوند.

به علاوه اینکه در حال‌حاضر رعایت نکردن موارد پیشگیری از بیماری توسط مردم؛ به خصوص در زدن ماسک در اجتماعات و جدی نگرفتن فاصله اجتماعی هم مانع از آن می‌شود که بسیاری افراد؛ به ویژه کسانی که شرایط  سخت بیماری را تجربه کرده‌اند، نتوانند با آرامش در اجتماعات شرکت کنند.

به گفته دکتر جلالی، همه این موارد باعث فاصله گرفتن افراد و در نتیجه بروز مشکلات زیادی در روابط خواهد شد که تاثیر آن تا سال‌ها پا بر جا خواهد ماند.

غوطه‌ور شدن در ناامنی‌

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، پاندمی کرونا نه تنها بر روابط اجتماعی تاثیرات زیادی گذاشته؛ بلکه به دلایل مختلف، شرایط اقتصادی کشور را هم با مشکلات زیادی مواجه کرده است.  بیکاری و از دست دادن شغل؛ یکی از این عوامل بود که خانواده‌های زیادی را نشانه گرفته و تاثیرات آن نیز  هنوز محسوس است و می‌توان شاهد آثار مخرب آن بر فضای جامعه و احساس ناامنی آن بود.

در حال‌حاضر یکی از مشکلات جامعه، مبهم بودن شرایط است؛ اینکه چه آینده‌ای در انتظار ماست، هراس و بیم کرونا کی پایان خواهد یافت و شرایط اقتصادی چه زمان سامان خواهد گرفت؛  همه و همه از جمله موضوعاتی هستند که احساس ناامنی را ایجاد کرده که سایه آن بر روابط فردی و اجتماعی نیز به چشم خواهد خورد؛ انگار ما مدام در ناامنی‌هایی غوطه‌ور هستیم که مانع از برخوردار بودن از آرامشی که حق همه ماست.