چرا گوجه گران شد؟

قیمت گوجه فرنگی در سال ۱۴۰۱ اولین شوک اقتصادی را به بازار وارد کرده است. اخبار غیررسمی می‌گویند قیمت گوجه فرنگی در برخی نقاط کشور به ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان رسیده، اما اغلب مردم در ساعات گذشته خبری را دست به‌دست می‌کنند که تیتر آن درباره قیمت ۲۵ هزار تومان گوجه فرنگی است. اگر شما آن را دیده باشید، احتمال دارد لب پایین‌تان را گاز گرفته و به نشانه تاسف سری تکان دهید. دسته‌ای از کاربران شبکه‌های اجتماعی برخلاف شما با وضعیت قیمت گوجه فرنگی در بازار شوخی کرده‌اند و با کنایه نوشته‌اند قیمت گوجه فرنگی به دلار رسید.

موضوع افزایش قیمت گوجه فرنگی و رقابت آن با سیب‌زمینی و گاهی هم پیاز، برای بیشتر ایرانی‌ها که خرید روزانه خانه را شخصا انجام می‌دهند، اصلا و ابدا موضوع تازه‌ای نیست، اما این بار، هم میزان افزایش قیمتو هم زمان وقوع آن باعش شده بیشتر از قبل مورد توجه قرار بگیرد.

علت گرانی گوجه فرنگی در اولین روز‌های سال ۱۴۰۱

گرانی گوجه فرنگی در مرحله تولید دچار مشکل نشده است. حداقل بررسی اخبار و آمارها این مسئله را تایید می‌کند، اما رییس اتحادیه بارفروشان سرنخ‌هایی ارائه داده است: در شرایط عادی حدود دو تا سه هزار تن گوجه فرنگی وارد میدان میوه و تره‌بار می‌شد، اما در دو روز گذشته این حجم به ۵۰ تن کاهش پیدا کرده. همین کمبود باعث شده قیمت گوجه فرنگی در میدان اصلی میوه‌و‌تره‌بار به کیلویی ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان برسد. مصطفی دارایی‌نژاد در گفتگو با خبرگزاری ایلنا، افزایش قیمت گوجه فرنگی را غیرمنطقی دانسته و می‌گوید محصول گوجه فرنگی میناب آماده است و حتی در مرحله توزیع قرار دارد؛ سپس انگشت اتهام خود را به سمت اولین مقصر احتمالی می‌گیرد: کامیون‌داران حاضر به حمل بار نیستند. پس از اینکه ۱۷ درصد به تعرفه کامیون‌داران اضافه شده و از این‌رو بسیاری از آن‌ها تمایلی برای بار زدن محصولات کشاورزی ندارد. از سوی دیگر عده‌ای که هویت‌شان مشخص نیست با پرتاب سنگ به کامیون‌داران، اجازه فعالیت را از آن‌ها گرفته‌اند. در نتیجه این اتفاق روز گذشته میزان بار ورودی گوجه فرنگی به تهران به ۱۰ کامیون رسید که این حجم از بار تنها می‌تواند نیاز نصف یک سالن در میدان میوه و تره‌بار را تامین کند».

به‌گفته دارایی‌نژاد کامیون‌داران پیش از این هم باعث افزایش قیمت هندوانه شده بودند: بعد از تعلل کامیون‌داران از بارگیری هندوانه، قیمت آن در میدان از کیلویی پنج هزار تومان به کیلویی ۹ هزار تومان رسید، همچنین قیمت سبزی خوردن از کیلویی هشت هزار تومان به کیلویی ۱۱ هزار تومان رسید. او درباره فرمول فعلی قیمت‌گذاری گوجه فرنگی می‌گوید: قیمت گوجه فرنگی سر مزرعه کیلویی ۱۷ هزار تومان است؛ با این نرخ قیمت ۱۰ تن گوجه ۱۷۰ میلیون تومان می‌شود که این نرخ برای گوجه منطقی نیست. ضمن اینکه این گوجه تا به تهران برسد نرخ آن کیلویی ۲۰ هزار تومان می‌شود و خریداران در واحد‌های صنفی باید گوجه فرنگی را کیلویی ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان خریداری کنند.

گرانی گوجه فرنگی سراسری است؟

گرانی گوجه‌فرنگی تنها به میدان تره‌بار تهران محدود نمی‌شود. سایت‌های خبری در سه روز گذشته گزارش‌هایی از سه‌شهر بزرگ کشور منتشر کرده‌اند که موضوع آن‌ها به مسئله گرانی گوجه فرنگی اختصاص دارد. ۱۶ فروردین خبرگزاری ایسنا از قول رئیس اتحادیه صنف میوه و سبزی‌فروش شهرستان اصفهان نوشته به دلیل اعتصاب کامیون‌داران، قیمت گوجه در سطح عرضه به ۱۸ هزار تومان افزایش پیدا کرده در حالی‌که پیش از این اتفاق، قیمت گوجه در بازار بین شش تا ۹ هزار تومان بود. نوروزعلی اسماعیلی پیشنهاد داده دولت برای مدیریت شرایط، کامیون‌های دولتی همچون ارتش را برای جابجایی بار محصولات کشاورزی تا بهبود شرایط به کار بگیرد.

رئیس اتحادیه میادین میوه‌و‌تره‌بار اراک نقش کامیون‌داران در گرانی گوجه‌فرنگی را تکرار می‌کند. با این تفاوت که به‌گفته حسین درجاتی ایجاد امکان صادرات گوجه فرنگی را هم در رشد قیمت آن بی‌تاثیر ندانسته: قیمت گوجه‌فرنگی در مرز پرویزخان به حدود ۱۵ هزار تومان می‌رسد به همین جهت فروشندگان در شهرستان‌ها نیز قیمت را افزایش داده‌اند. شاید کمی گیج‌گننده به‌نظر برسد، اما در همان روز انتشار این گفتگو، خبر دیگری روی خروجی خبرگزاری ایسنا قرار گرفته که از ممنوعیت صادرات برخی محصولات ایرانی به کشور عمان حکایت دارد. هندوانه، خیار، بادمجان، گل کلم، کلم، کاهو، کدو سبز، فلفل و گوجه فرنگی ۹ محصول ایرانی هستند که ورود آن‌ها به عمان از ابتدای سال جدید ممنوع بوده است، اما ظاهرا به‌گفته رئیس اتحادیه میادین میوه‌و‌تره‌بار اراک، در مرز پرویزخان گوجه ایرانی هنوز طرفداران خود را حفظ کرده است. گذرگاه مرزی پرویزخان یا مرز پرویزخان یکی از گذرگاه‌های مرزی غربی ایران با کشور عراق است که در شهرستان قصرشیرین استان کرمانشاه واقع شده و ارتباط ایران با اقلیم کوردستان عراق را فراهم می‌کند.

گرانی گوجه‌فرنگی در همدان هم گزارش شده است. رضا البرزی، رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار همدان در شانزدهمین روز سال جدید به ایسنا گفته پس از ورود ۱۱۰ تن گوجه فرنگی به میادین بار شهر همدان، قیمت گوجه فرنگی در سطح میادین به ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان رسیده و خرده‌فروشان سطح شهر هم باید برای فروش گوجه فرنگی نهایتا ۲۵ درصد سود روی همین قیمت اعمال کنند.