اینستاگرام رسانه‌ای جدی یا تفننی

مارشال مک لوهان حدود ۶۰ سال قبل گفته بود "رسانه همان پیام است‌". بعبارتی نفس رسانه‌ای که ما از او استفاده می‌کنیم فارغ از محتوایی که در آن منتشر می‌شود خود واجد پیام‌های بسیاری برای مخاطب است.

مثلا حضور رسانه‌ای چون روزنامه یا اینترنت در میان یک قبیله صحرانشین آفریقایی برای ما حاوی پیام‌های مشخصی است. براین اساس رسانه‌های مختلف هر یک تاثیر و کارکرد مشخصی در میان مخاطبان خود دارند.

اینستاگرام بعنوان یک پلتفرم رسانه‌ای مبتنی بر نشر عکس و فیلم و متن اکنون بیش از هر  رسانه دیگری در حال گسترش و جذب مخاطب و حضور میان اقشار مختلف مردم در سراسر دنیاست.

بعبارتی با همین سرعت دیری نمی‌پاید که اینستاگرام به رکورد ۲ میلیارد کاربر رسیده و شانه به شانه برادر بزرگترش فیس بوک، خواهد زد.

براساس داده‌های "دیتا رپورتال ۲۰۲۲" اکنون فیس‌بوک دارای ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون کاربر و اینستاگرام نیز در رتبه دوم جهانی با یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون کاربر است.

بر همان اساس در ایرانی که نزدیک به ۷۲ درصد مردم از اینترنت استفاده می‌کنند نزدیک به ۵۵ میلیون نفر در شبکه‌های اجتماعی عضویت دارند.

براین اساس حدود ۵۱ میلیون ایرانی در واتساپ و ۴۹ میلیون در اینستاگرام و تلگرام عضویت دارند احتمالا علیرغم بحث محدود سازی در لوای طرح صیانت در مجلس، بزودی اینستاگرام رتبه اول کاربران را در کشور کسب خواهد کرد.

اما برخلاف رسانه‌هایی چون تلگرام و واتساپ به نظر می‌رسد که اینستاگرام کمتر رسانه‌ای جدی و عمیق و بیشتر مقبول کاربرانی است که وجه  دیداری و نیاز تفننی و تفریحی آنان بر بحث اطلاع‌یابی و شناخت و تحلیل چربیده است چه اینکه تحلیل واکنش کاربران به مطالب مختلف در بستر اینستاگرام مبین این واقعیت است که آنان در این فضا به دنبال مباحث معرفتی و تحلیلی و عمیق نبوده بلکه هوادار مطالب سطحی، تفریحی و بیشتر مبتنی بر عکس و فیلم کوتاه‌اند تا متن و نوشتار بسیط و علمی.

گرچه در کلیت؛ پلتفرم های رسانه‌ای موجود بر بستر فضای مجازی از جمله فیس‌بوک، واتساپ، تلگرام، وی چت و غیره نیز برخلاف رسانه‌های چاپی از همین قاعده دیداری بودن بجای خواندنی بودن تبعیت می‌کنند اما برخلاف محیط تلگرام، این امر در اینستاگرام کاملا آشکار و هویداست که مخاطبان در آنجا دنبال محتواهای فان و سطحی‌اند و نه مباحث آکادمیک و بسیط و علمی.

کمتر کسی کپشن مطالب را در اینستاگرام می‌خواند و البته در تلگرام نیز مطالب بالای سه پاراگراف مخاطبان بسیار کمتری دارد حتی اگر بسیار مهم باشد.