دلبستگی طولانی‌مدت پوتین به اوکراین

 

 

رهبر روسیه بارها گفته است که در زمان فروپاشی امپراتوری اتحاد جماهیر شوروی به اندازه هموطنان خود رنج برده و اخیرا نیز ادعا کرده است که هنگام بازگشت به وطن خود برای جبران شرایط سخت اقتصادی و تامین معیشت خانواده، راننده تاکسی شده است.

برای بسیاری از روس‌ها، سال‌های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در تضاد کامل با پیروزی و رفاه غرب با تحقیر و فقر همراه بود. پوتین در سال 2018 مدعی شد که پایان اتحاد جماهیر شوروی «بزرگترین فاجعه ژئوپلیتیک قرن بیستم» بود و به‌طرز نگران‌کننده‌ای نشان داد که این واقعه‌ای در تاریخ روسیه است که او مایل است آن را عوض کند.

هویت ملی و سرزمینی روسیه که تا حدی از نگرش نظام امپریالیستی تزاری سرچشمه می‌گیرد، همواره بازتاب این ایدئولوژی قدیمی است که هسته اصلی امپراتوری روسیه نه از یک بلکه از سه روسیه تشکیل شده است: روسیه کوچک (اوکراین)، روسیه سفید (بلاروس) و روسیه بزرگ (خود روسیه). 

 

لفاظی های پوتین در هفته های اخیر شدیدتر شد، بین 150 تا 200 هزار سرباز روسی در امتداد مرزهای اوکراین گماشته شدند و تلاش دیپلماتیک گسترده‌ای با هدف جلوگیری از تهاجم آغاز شد.

پوتین در یک سخنرانی در 21 فوریه بدون هیچ اساسی اوکراین را به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای متهم کرد و دولت این کشور را یک رژیم «نئونازی» خواند که مسئولیت هرگونه خونریزی  را بر عهده دارد. او استقلال دو منطقه جدایی‌طلب را به رسمیت شناخت و اجازه فرستادن «صلح‌بان» به استان‌های شورشی را صادر کرد.

پوتین روز پنجشنبه طی یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد «تصمیم عملیات نظامی را در اوکراین گرفته‌ام» و به زودی صدای انفجار در سراسر اوکراین شنیده شد که محکومیت سریع بین‌المللی را به دنبال داشت. او این عملیات را با متهم کردن دولت کیف به ناظر بودن بر «نسل کشی» در شرق کشور توجیه کرد.

ناظران می گویند که احساس پوتین برای انتقام گیری از اوکراین زمانی عمیق تر شد که دامنه حضور ناتو و اتحادیه اروپا به کشورهای تحت سلطه مسکو گسترش یافت. برای رهبر قدیمی روسیه، هرگونه تلاش برای وارد کردن اوکراین به اتحادهای غربی نشان دهنده یک خط قرمز است. پوتین ماموریت تاریخی خود را بنابر متوقف ساختن این پیشروی، در منطقه‌ای که معتقد است باید منطقه نفوذ روسیه باشد، قرار داده است.

 

به گفته ناظران سیاسی در چشم انداز پوتین، اگر مقامات اکنون این مشکل امنیتی را حل نکنند، پس از 10 تا 15 سال آینده اوکراین در ناتو خواهد بود. هنگامی که در سال 2014 انقلاب شد و مردم اوکراین تمایل‌شان را به غرب نشان دادند، مسکو شبه جزیره کریمه اوکراین را ضمیمه خاک خودش کرد و جدایی‌طلبان طرفدار روسیه در شرق این کشور سلاح به دست گرفتند. یک درگیری تمام عیار رخ داد و 140 هزار نفر جانشان را از دست دادند.

برای رئیس کرملین، روسیه باید با قوی بودن و حتی تهدیدآمیز بودن پاسخ دهد. تسلیم شدن در ذات مامور سابق کاگ‌پ و یک جودوکار نیست. پوتین که در یک خانواده کارگری سن پترزبورگ متولد شد، در سال 2015 گفت: «اگر چاره‌ای به جز دعوا نیست اول باید شما ضربه اول را بزنید». ورا گورویچ یکی از معلمان او گفته که وقتی پوتین 14 ساله پای یکی از همکلاسی‌هایش را شکست، رئیس‌جمهور آینده گفت که برخی «فقط زور را می‌‌فهمند».

او بارها ایده هویت متمایز و دولت اوکراین را زیر سوال برده است. پوتین مدعی است که دو انقلاب اوکراین (در سال‌های 2005 و 2014 )که نخبگان طرفدار روسیه را بیرون راندند، نتیجه توطئه غرب بود. به گزارش رسانه های روسی و آمریکایی، در سال 2008، پوتین به همتای آمریکایی خود جورج دبلیو بوش گفت که «اوکراین حتی یک کشور هم نیست». در جریان کنفرانس خبری پایان سال خود در دسامبر، پوتین بار دیگر با بیان اینکه اوکراین توسط ولادیمیر لنین، بنیانگذار اتحاد جماهیر شوروی، «خلق» شده است، انتقاد کرد.

 

ماه‌ها قبل، در مقاله‌ای طولانی به نام «درباره وحدت تاریخی روس‌ها و اوکراینی‌ها»، پوتین گفت که تصمیم‌های کیف برگرفته از یک توطئه «ضد روسیه» غربی است. او در این مقاله، روس‌ها و اوکراینی‌ها را یک مردم – یک کل واحد خواند و نوشت: «حق حاکمیت اوکراین تنها با مشارکت روسیه ممکن است» و اذعان کرد که کاملا روشن است هنگامی که مرزهای داخلی اتحاد جماهیر شوروی در دوران شوروی تنظیم و مجددا کشیده می‌شد، از روسیه دزدی شد. او نوشت که این تغییر‌ات مرز‌ی کمونیستی اراضی تاریخی روسیه را از آن جدا کرد.

کرملین سال‌ها این خط خود را، که غرب از ضعف روسیه پس از فروپاشی شوروی برای اردو زدن در نزدیکی خود استفاده کرده، تکرار کرده است.