| تاريخ: ۱۴۰۰ يکشنبه ۱۷ بهمن ساعت ۱۱:۲۵ | بازدید: 1173 نظرات: 0 کد مطلب: 17602 |
احیای شور زندگی اجتماعی با توسعه پیاده‌روها در شهرها
سردار صدیقی - نویسنده و پژوهشگر
پیچیــدگی تــرافیک یکی از مباحث مهم و چالش‌برانگیز برای مدیران شهری است. گاه طرح‌هایی جهت کنترل ترافیک اجرا می‌شوند، اما تنها نقش یک مُسکن موقت را دارند و بعضاً بعد از مدتی خود آن طرح‌ها نیز به مشکل دیگری تبدیل می‌شوند.
شاید تأکید بیش‌ازحد این طرح‌ها به خودرو محوری و رفع مسائل مرتبط با آن و غفلت از ساماندهی و برنامه‌ریزی برای حرکت پیاده، سبب شکست آن‌ها می‌شود. لازم به ذکر است که برخی شهرها و کلان‌شهرها آن‌قدر توسعه‌یافته‌اند که برای پیمودن برخی از مسیرها، پیاده‌روی ممکن نیست و باید از وسایل حمل‌ونقل شخصی یا عمومی استفاده کرد.
طبق گفته کارشناسان 30 دقیقه پیاده‌روی در روز روش خوبی برای بهبود یا حفظ سلامت بدن انسان است. اگر نمی‌توانید 30 دقیقه در روز پیاده‌روی کنید، به یاد داشته باشید حتی کمی پیاده‌روی هم خوب است. پیاده‌روی وقتی با همراهی افراد دیگر باشد می‌تواند به یک موقعیت اجتماعی لذت‌بخش تبدیل شود. این‌گونه پیاده‌روی‌ها قابلیت‌های خاصی در ایجاد تعاملات اجتماعی، شادابی و نشاط جامعه دارند.
پیاده راه‌ها، محل حضور همه شهروندان و مشارکت در زندگی جمعی آن‌ها است. این فضاها پذیرای گروه‌های مختلفی از شهروندان هستند و این امر در ایجاد حس تعلق‌خاطر بیشتر به شهر و حفظ امکانات و فضاهای آن مهم است. همچنین پیاده‌روی با حذف آلاینده‌های ناشی از جابجایی با ماشین، سبب افزایش کیفیت هوا و پایداری زیست‌محیطی خواهد شد. چه چیزی بهتر از اینکه با تشویق و ترغیب شهروندان به پیاده‌روی علاوه بر توجه به حفظ سلامتی از وابستگی آن‌ها به خودرو به‌ویژه خودروی شخصی کاست؛ اما برای تشویق شهروندان به پیاده‌روی ایجاد زیرساخت‌های لازم ضرورت دارد. یک شهروند زمانی تمایل پیدا می‌کند مسیری را به‌جای استفاده از خودرو به‌صورت پیاده طی کند که پیاده‌رو یا معبر به نحوی طراحی‌شده باشد که عابر مجبور نشود در هرچند دقیقه پیاده‌روی بارها مسیر خود را تغییر دهد.
توجه به حرکت پیاده در شهرسازی‌های جدید از موضوعات مهم شهری است. طبق تعریف وزارت مسکن و شهرسازی، منطقه مخصوص پیاده، منطقه‌ای است که به‌منظور برتری دادن به محیط، ورود اتومبیل‌های سواری را به آن‌ها ممنوع می‌کنند و ورود سایر وسایل نقلیه موتوری به آن تنظیم می‌شود.
توسعه و ایجاد پیاده راه‌ها، نه‌تنها سیمای کالبدی شهرها را عوض خواهد کرد، بلکه در کیفیت زندگی شهری، رفتار اجتماعی و فرهنگ مردم تغییرات نوین ایجاد می‌کند. همچنین پیاده‌روی امکان مشاهده مکان‌ها، فعالیت‌ها و احساس شور و تحرک زندگی و کشف ارزش‌ها و جاذبه‌های نهفته در محیط را ممکن می‌سازد.
تأکید بر این نکته اهمیت دارد که فضاهای شهری متعلق به شهروندان است نه اتومبیل‌ها، ساختمان‌ها و آسمان‌خراش‌ها. خیابان‌ها و معابر شهری باید با گام‌های شهروندان پیاده، طراحی و تنظیم شوند تا اینکه با سرعت تند حرکت وسایل نقلیه موتوری پیموده شوند. مدت‌زمانی را که یک فرد در کلان‌شهرها به‌ویژه تهران برای پیدا کردن جای پارک خودروی شخصی هدر می‌دهد را در طول روز محاسبه کنید تا متوجه شوید چه میزان وقت مفید افراد بیهوده هدر می‌رود. اگر افراد این زمان صرف شده جهت پیدا کردن جای پارک خودرو را صرف تعامل با شهروندان و مشاهده فضاهای شهری کنند، پیامدهای مثبت فراوانی ازجمله توسعه اقتصاد شهری به دلیل تسهیل دسترسی به مغازه‌داران را در پی خواهد داشت. اگر توسعه پیاده‌روها باهدف احیای فرهنگ زندگی در شهرها صورت گیرد، می‌تواند به نمادی تبدیل‌شده و عاملی مهم برای جذب گردشگران بیشتر باشد.
طراحی فضاهای جمعی و مسیرهای امن عابر پیاده فرصت تحرک، بازی و زندگی اجتماعی را برای کودکان فراهم می‌کند. چراکه والدین نیز می‌توانند کنترل بیشتری بر فرزندان خود داشته باشند. والدینی که دست در دست کودک خود در پیاده راهی قدم می‌زند می‌تواند ارتباط بین نسلی بیشتری ایجاد کند؛ اما متأسفانه کودکان در زندگی ماشینی امروز محدود و محصورشده‌اند.
لازم به ذکر است که تشویق و ترغیب شهروندان به پیاده‌روی سبب کاهش جولان خودروهای تک‌سرنشین در شهرها شده و حجم زیادی از ترافیک کاهش می‌یابد؛ اما باید در پیاده راه‌ها امکانات رفاهی برای استراحت، تفریح، سرگرمی و ... گنجانده شود تا بتوان افراد بیشتری را به پیاده‌روی و حضور در پیاده راه‌ها ترغیب کرد.
با توجه افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی و به طبع افزایش تعداد ماشین‌ها در آینده باید توجه ویژه‌ای به ایجاد پیاده راه‌ها داشت. شهرهایی هستند که از ابتدای ساخت به گونه طراحی‌شده‌اند که نمی‌توان طول و عرض خیابان‌ها و معابر آن‌ها را تغییر داد و افزایش جمعیت و خودروها مشکلات زیادی برای این‌گونه جوامع ایجاد خواهد کرد. توجه به آموزش شهروندان به عدم استفاده از خودروی شخصی تک‌سرنشین و تشویق آن‌ها به پیاده‌روی فاکتوری اساسی و مهم در این زمینه خواهد بود.
