دو روی سکه کارتن‌خوابی در مهاباد

به گزارش هاژه، اعتياد به مواد مخدر، ناتوانی مالی و بی‌کسی در شهرها منجر به ایجاد سبک زندگی کارتن‌خوابی می‌شود.

 

«کارتن خواب» عموما به افرادی  گفته می‌شود که به دلایلی زندگی خود را بر روی کارتن در گوشه‌ای از خیابان‌ها می‌گذرانند، هرچند بسیاری از این افراد را معتادان تشکیل می‌دهند.

در کلان شهرها افرادی که کارتن خوابی را به عنوان روشی برای زندگی کردن انتخاب کرده‌اند تماما معتاد نیستند بلکه برخی از آنها را افراد بی خانمان، کارگران فصلی و.. تشکیل می‌دهند، اما در شهرهای کوچک بیشتر این جمعیت را معتادین تشکیل می‌دهند.

مواجه شدن شهروندان با این افراد علاوه بر جریحه‌دار کردن احساسات، خواسته یا ناخواسته شهروندان را به دادن وجه نقد، غذا و ... به آنها ترغیب می‌کند.

کمک کردن به افراد کارتن خواب موافق و مخالفانی دارد

این روزها فضای مجازی هم پر شده از فیلم‌هایی که افراد مرفه به کارتن‌خواب‌ها و بی‌خانمان‌ها پول و غذا می‌دهند و شبکه‌های اجتماعی نیز بصورت مستقیم و غیرمستقیم شهروندان کشورهای غربی را با هدف بالا بردن مسوولیت‌های اجتماعی به این امر تشویق می‌کنند.

کم‌کاری دستگاه‌های حمایتی در جمع‌آوری و توانمندسازی این افراد در شهرهای کوچک که جمعیت آنها کم است منجر به این شده که شهروندان با دیدن تصاویری ناراحت کننده از این شیوه زندگی، سعی در کمک به کارتن‌خواب‌ها نمایند.

شهروندان مهابادی که به مراتب احساسی‌تر از شهروندان شهرهای صنعتی جهان رفتار می‌کنند، اقدام به دادن وجه نقد، غذا، پوشاک، چادر و حتی وسایل زندگی به کارتن‌خواب‌ها می‌کنند.

اگرچه کمک کردن به افراد بی‌بضاعت نشان از همدلی و مسوولیت اجتماعی در برابر هم‌نوعان است، اما عده‌ای از کارشناسان این رفتار را در جهت رشد و ترویج این نوع سبک زندگی می‌دانند.

معتادان متجاهر و کارتن‌خوابی در مهاباد

یکی از پدیده‌هایی که در چند سال گذشته در مهاباد مشاهده شده، مهاجرت افراد معتاد از شهرهای دیگر به این شهر برای تکدی‌گری و جرایم سرقت است.

معتادین که در شهر خود در بین مردم و نیروهای انتظامی شناخته شده‌اند برای فرار از ذربین نیروهای انتظامی به شهری دیگر روی می‌آوردند که مهاباد به عنوان یک شهر گردشگرپذیر و مردمانی احساسی به مقصد اصلی آنها تبدیل می‌شود.

این افراد در عین اینکه جمعیت افراد معتاد و کارتن‌خواب مهاباد را افزایش می‌دهند، در بیشتر مواقع اقدام به تکدی‌گری می‌کنند و در کنار آن اقدام به سرقت‌های خرد از مغازه‌ها، خودروهای گردشگران و شهروندان مهابادی می‌کنند.

جمعیت افراد کارتن‌خواب در مهاباد روبه افزایش است

در سال‌های گذشته تعداد افراد کارتن‌خواب در مهاباد انگشت‌شمار بود و شهروندان افراد کارتن‌خواب را حتی با اسم می‌شناختند، اما با گذشت چند سال، تعداد آنها افزایش یافته و در بیشتر محلات شهر به‌ویژه رودخانه یرغو، رودخانه مهاباد، باغ مکائیل و حتی ساختمان‌های بلند مرتبه مرکز شهر می‌توان آنها را دید.

با بررسی میدانی صورت گرفته از برخی افراد کارتن‌خواب مهاباد می‌توان گفت که این افراد معتادین جوان سال‌های گذشته بوند که امروز به میانسالی رسیده‌اند.

افرادی که عزم ترک کردن را ندارند و خانواده نیز بدلیل سوءرفتارهایشان دیگر پذیرای آنها نیست، از طرفی بالا رفتن دوز‌ مصرف، به ناچار آنها را به زندگی کارتن‌خوابی همراه با تکدی‌گری که درآمد خوبی هم دارد، سوق داده است.

در این بین برخی هم با پهن کردن بساط در خیابان‌های اصلی سعی در تحریک احساسات شهروندان می‌کنند و کم نیستند شهروندانی که مبالغی به آنها پرداخت می‌کنند.

علاوه بر افراد معتاد، در چند ماه گذشته خوابیدن چند فرد میانسال و سالمند در ورودی ساختمان‌های پزشکان شهر سوژه کاربران فضای مجازی شده و عدم ورود مسوولان به موضوع، پدیده کارتن‌خوابی سالمندان و میانسالان بی‌کس در شهر مهاباد را روایج خواهد داد.

 

براساس آخرین آمار‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر، حدود ۱۵۶ هزار زن معتاد در کشور وجود دارد و زنان 6 درصد جامعه معتادین را تشکیل می‌دهند.

بر اساس این گزارش سن کارتن خوابی در زنان به 15 سال کاهش یافته است.

اگرچه مسوولان مهاباد از ارائه آمار دقیق و شفاف به رسانه‌ها خودداری می‌کنند اما آمارهای غیر رسمی حاکی از کاهش سن اعتیاد و افزایش شمار معتادین در این شهر است.

اعتیاد در مهاباد به روندی رو به افزایش تبدیل شده، اما آنچه وضعیت فعلی را از سال‌های گذشته جدا می‌کند افزایش خانم‌ها در بین جمعیت کارتن‌خواب شهرستان است.

پدیده زنان کارتن‌خواب که عمدتا معتاد هستند، آسیب‌های اجتماعی را بشکل فزاینده و نگران کننده‌ای افزایش خواهد داد و در این بین کم نیستند معتادانی که ضمن سوءاستفاده جنسی، از آنها برای خرده فروشی و جذب زنان و دختران دیگر برای پیوستن به پاتوقشان استفاده می‌کنند.

گزارش‌های این 2 سال اخیر که همزمان با شیوع کرونا بوده، نشان داده که آسیب‌های اجتماعی در بین زنان بشدت افزایش یافته و اگر اقدامی عاجل و عملی در این رابطه صورت نگیرد، آمار زنان کارتن‌خواب در مهاباد بسیار سریعتر از مردان افزایش خواهد یافت.

 

توانمندسازی‌ها تغییر محسوسی در وضعیت ایجاد نکرده است

هر ساله با فرا رسیدن عید نوروز طرح جمع‌آوری معتادان کارتن‌خواب و متجاهر در شهر مهاباد شروع می‌شود که آنهم با کاستی و نارسایی همراه است.

 در این طرح تنها سعی می‌شود که معتادانی که در سطح شهر جولان می‌دهند جمع آوری شوند و از طرفی با اعتبار قطره چکانی بهزیستی عملا بازپروری آنها در مراکز کمپ ترک اعتیاد با ظرفیت محدود صورت می‌گیرد.

ناگفته نماند افراد کارتن‌خواب فعلی همان جوانان معتاد سال‌های گذشته هستند در نبود سازمانی قوی و حمایتی که بتواند آنها را بازپروی کند، اکنون پا سن گذاشته و این سبک زندگی را برای خود انتخاب کرده‌اند.

ظهور پاتوق‌های کارتن‌خوابی جمعی در مهاباد

اگر در گذشته با افراد تنهایی در کنار خیابان برخورد می‌کردیم که سبک زندگی کارتن‌خوابی را انتخاب کرده بودند، این روزها شاهد شکل‌گیری پاتوق‌های معتادین کارتن‌خواب در بیشتر نقاط شهر هستیم.

در مسیرهای رودخانه یرغو در جوار پل‌ها، و لابلای درختان تعداد زیادی از معتادان که از اسکان در مرکز  DIC خودداری می‌کنند، حاشیه این رودخانه را به محل زندگی خود تبدیل کرده‌اند، جالب آنکه در جریان لایروبی این رودخانه یکی از مسائل پیش‌آمده، جلوگیری کارتن‌خواب‌ها از لایروبی رودخانه بود.

حاشیه رودخانه مهاباد و حاشیه باغ مکائیل یکی دیگر از مناطقی است که شاهد رشد قارچ‌گونه کارتن‌خواب‌ها است، به نحوی که ساختمان متروکه در جوار پارک ملت به مکانی دائمی کارتن‌خواب‌ها و معتادین تبدیل شده است.

حاشیه محلات سیدآباد، خانگی و بلوار خبرنگار، خیابان علی پنجه، قاضی و... از دیگر مکان‌هایی است که به مرکز معتادین شهر تبدیل شده و کارتن خوابی فردی حالا جای خود را به کارتن‌خوابی گروهی داده است.

کلام آخر

روند رو به افزایش شمار معتادین و افراد کارتن‌خواب را می‌توان به آتش زیر خاکستری تشبیه کرد که هر لحظه امکان تبدیل به یک بحران را دارد.

عدم ورود قاطعانه سازمان‌های حمایتی شهرستان برای اجرای طرحی فراگیر با هدف ساماندهی و توانمندسازی افراد کارتن‌خواب، ضمن اینکه آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن را بشدت افزایش می‌دهد، چهره مسوولان در افکار عمومی را به مدیران بی‌تدبیر، بی برنامه و کم‌کار تبدیل می‌کند.

شروع فصل زمستان و دیدن تصاویری ناخوشایند از افراد بی‌خانمان و یا کارتن‌خواب در شهر، انتقاد شهروندان به عدم ساماندهی این افراد را افزایش می‌دهد و دیوار بی‌اعتمادی را در بین شهروندان و مسوولان بیش از پیش لرزان‌تر می‌کند.