یەکەمین کۆنفراسی مەریوان‌ناسی کۆتایی پێ هات

بەپێی هەواڵی هاژە، ڕۆژی هەینی، ١٩ی سەرماوەز کۆنفرانسی مەریوان‌ناسی کە لێکۆڵەران و توێژەرانی باشوور و ڕۆژهەڵاتی کوردستان تێیدا بەشدار بوون کۆتایی پێ هات.

٢٢ وتار لە کۆنفرانسی مەریوان‌ناسی پێشکەش کران کە مژارگەلی تایبەت بە مەریوانی تێدا بوو، ئەم مژارانە لەسەر مێژوو، خاک، هەوا، سرووشت، و کۆمەڵناسیی مەریوان و دەور و پشتی بوو.

ڕۆژی یەکەمی ئەم کۆنفرانسە لە سێ پەنێلدا بەڕێوە چوو و ١٣ توێژینەوە لەبارەی ڕێختناسیی مەریوان، چۆنییەتی دروستبوونی ناوی "مەریوان" مێژووی هاوچەرخی مەریوان ومۆسیقای ناوچەی مەریوان و هەوراماندا بوو. بەرپرسی پەنێلی یەکەم لە ژێرناوی ڕەچەڵەکناسیی وشەی مەریوان بە بەڕێوەبەریی دکتور ئومید وەرزەندە، پەنێلی دووهەم لە ژێر ناوی مێژوو و شێوێنەوارناسی بە بەڕێوەبەریی دکتور ئەمیر ساعدمووچشی و پەنێلی سێهەم لە ژێرناوی هونەر بە بەڕێوەبەریی دکتور مەسعوود تاڵەبانی بەڕێوە چوو.

نووسەرانی توێژینەوەکانی ڕۆژی پێنجشەممە، بریتی بوون لە: عادڵ محەممەدپوور (ڕێختناسیی ناو و شوێنی مەریوان و پۆلێک دەلالەتی ئەفسانەیی، مێژوویی و...)، سەیدئیسماعیل حوسێنی(کنکاش در مورد واژه مریوان)، د.‌محەممەدسەدیق زاهدی و ئیرەج ڕەزایی(چند پیشنهاد تازە برای جهه تسمیه مریوان)، د.‌بورهان تەفسیری و محەممەد شێخ‌ئەحمەدی(رویدادنگاری سیاسی مریوان از پیدایی واژە مریوان تا دوران پهلوی)، د.‌کەیوان ئازاد ئەنوەر(مەریوان لە ساڵانی جەنگی جیهانی دووهەمدا، ململانێی هۆزایەتییەکان وەک نموونە)، سەلمان خوسرەوی(جغرافیا سیاسی مریوان در اوایل هزاره اول اول قبل از میلاد)، ئەنوەر ڕەوشەن(ڕاستییەکانی چیرۆکی دوانزدە سوارەی مەریوان)، د.‌محەممەد مەعسوومیان و ئەلەکساندر ترۆنس (گزارش فصل اول کاوش در گورستان زەردوویان مریوان)، د‌.‌برومەند سورەنی(تاملی در اوضاع مریوان در جنگ هشت سالە ایران و عراق)، دکتور زریان حاجی(شاری مەریوان له سەروبەندی فەرمانڕەوایەتیی میرنشینی بابان)، کەژوان زیائەددینی(جلوە ریتم چپلەهای هورامان - مریوان در گورانی‌های علی مردان)، حەمید حاسڵی(مطالعە گونەهای موسیقایی مجلسی در مریوان) و د‌.‌محەممەد میرزایی(سازشناسی موسیقی مریوان، مطالعە موردی ساز شمشال).

لە ڕۆژی یەکەمی ئەم کۆنفرانسە پێشانگایەکی پەیکەرە دارینەکان کە بەرهەمی هونەرمەند عومەر پزیشک بوو کرایەوە. هەروەها لە کۆتایی ڕۆژی یەکەم بەرنامەیەکی فەرهەنگی و هونەری لە هۆڵی سینما کوردستانی شاری مەریوان بە بەشداریی میوانان، توێژەران بەڕێوە چوو.

لە ڕۆژی دووهەمی ئەم کۆنفرانسە ١٠ توێژینەوە لەبارەی مێدیا و ڕۆشەنبیری و ئابووری و گەشتیاریی ناوچەی مەریوان لە دوو پەنێلدا پێشکەش کرا. بەڕێوەبەری پەنێلی یەکەم مامۆستا ڕفیق ساڵح و و بەڕێوبەری پەنێلی دووهەم دکتور فاتح حوسێنی بوون.

نووسەرانی توێژینەوەکانی ڕۆژی هەینی بریتی بوون لە: حەمید محەممەد‌ئەمین عەزیز(فەرەجوڵڵا زەکی مەریوانی، خاوەن چاپخانەی کوردستان لە میسر)، فاتێح مستەفایی(مێژووی ڕادیۆ مەریوان)، تۆفیق ڕەفیعی(مێژووی ڕۆژنامەوانیی مەریوان)، ئیرەج مورادی باقلاوایی(مەریوان، پەناگەیەک بۆ گیرساوەکانی هەڵاتووانی ژێردەستی مەغۆل)، عابید ئەحمەد پشدەری(مەلا ئیبراهیمی شارانی، زانای نوێگەری سەدەی پازدەیەمی کۆچی، ژیان و هەوڵە زانستییەکانی)، د‌.‌حسام مەلەکی(ارزیابی قابلیت‌های ژئوتوریستی ژئومورفوسایت‌های شهرستان مریوان) د.‌خالد عەلی‌پوور(برنامەریزی استراتیژیک توسعە گردشگری شهرستان مریوان با تاکید بر امنیت اجتماعی)، جەلال سەعیدزادە(گرینگی و کاریگەریی پێگەی ئابووری، سیاسی و کۆمەڵایەتیی گونی بایەوە لەسەر مەریوان)، د.‌ئازاد ڕەستگار(تنوع گیاهی شهرستان مریوان) و د‌.‌فەرزاد وەیسی(اثرات احداث سد و کانال دریاچە زریبار بر توسعە اقتصادی روستاهای بخش مرکزی مریوان).

بەگوتەی بەڕێوەبەرانی کۆنفرانسی مەریوان‌ناسی، دوو ئامانج لە پشت بەڕێوەچوونی ئەم کۆنفرانسەدایە، یەکەمیان دووبارە ناسین و دووبارە خوێندنەوەی مەریوان لە هەموو بوارەکان و ئامانجی دووهەمیش ناساندنی ئەم شارە بەدەرەوەیە.

عوبێید ڕۆستەمی، بەڕێوەبەری گشتیی ئیدارەی فەرهەنگ و ئیرشادی ئیسلامیی پارێزگای کوردستان لەبارەی ئەم کۆنفرانسە بە هاژەی گوت: کۆنفرانسی مەریوان‌ناسی بە ئامانجی ناساندی ئەم شارە لە تەواوی بوارەکانی فەرهەنگی، مێژووی، ئابووری،کۆمەڵایەتی و تەواوی بنەماکان بەڕێوە چوو. ئەم جۆرەی شایستەی مەریوانە ناتوانرێ لە یەک کۆنفرانسدا بناسرێ بۆیە پێویستە لە هەر ساڵە کۆنفرانسی مەریوانناسی بەڕێوە بچێت.

ڕۆستەمی هەروەها ڕایگەیاند: شتێکی کە زۆر گرینگە دەرخستنی شوناسی کۆمەڵایەتیی مەریوانە. ئێستا مەریوان وەک شارێکی هونەری ناسراوە وەک دەبیندرێ، نازناوی پێتەختی شانۆی سەرشەقامی پێ بەخشراوە.

بەڕێوەبەری گشتیی ئیدارەی فەرهەنگ و ئیرشادی پارێزگای کوردستان لە درێژەدا گوتی: دەبیرخانەی هەمیشەیی کۆنفرانسی مەریوان‌ناسی دامەزرا و چاوەڕوانی ئەوە هەیە لە داهاتوودا کۆنفراسگەلێکی دیکەی مەریوان‌ناسی بەڕێوە بچێت. هەروەها پێشنیاری بەڕێەوچوونی کۆنفراسی هاوبەشی مەریوان و پێنجوێنیش درا.