مهاباد را آب بُرد و مسئولین شهر را خواب

یکی از ضروری‌ترین اقدامات و مسائل در زمان قبل و بعد بحران، به کارگیری اصول مدیریتی بحران به منظور کاهش مخاطرات و آمادگی، مقابله و بازسازی است. امری که ما در حادثه اخیر سیل و دیگر حوادث طبیعی گذشته در مهاباد شاهد آن نبوده‌ایم.

تا جایی که حافظه تاریخی شهر به یاد دارد متاسفانه به دلیل ضعف مدیریتی در زمان بحران، همیشه در شرایط بحرانی بوده‌ایم؛ هیچ‌گونه اقدامات و برنامه‌ای از قبل وجود نداشته است و در انجام امور هرج و مرج را شاهد بوده‌ایم.

حادثه سیل اخیر موکریان نمونه خوبی برای صحت این ادعاست. بارش تنها 20 میلیمتر باران، 52 میلیارد تومان به شهر آسیب زد. ۷ هزار هکتار زمین‌کشاورزی نابود شد و 75 ساختمان مسکونی و 35 خودروی سواری هم متضرر شدند.

ما در حال تکرار تجربه‌های تلخ گذشته هستیم. از این دست اتفاقات در مهاباد زیاد افتاده است و گویا هنوز مسئولان از آن درس نگرفته‌اند. این امر چنان می‌نماید که گویا متولیان در مدیریت ضعیف هستند و یا اینکه توان آن‌ها متناسب با وضعیت شرایط اضطراری نیست.

 در طول سالیان آنچه شاهدش بوده‌ایم این است که عملکرد سازمان‌ها در زمان حادثه شفاف و مشخص نیست. به نظر می‌رسد هیچ برنامه‌ی از پیش تعیین شده‌ای وجود ندارد. در بحبوبه بحران همه دستگاه‌ها و سازمان‌ها همه کار انجام می‌دهند و در این بین هرچه انجام می‌شود صرفا در محل صورت می‌گیرد.

کم‌کاری در حدی است که در موضوعات خردی همچون سیل اخیر کار به دستور رئیس جمهور و مقامات بالا می‌رسد. بوق و کرنا کردن این موضوع جدای از اینکه مایه مباهات نیست، نشانه دیگری دال بر ضعف شما در حل مسائلی از این قبیل است.

در زمان بحران و حادثه ما تنها با مسئولان و مدیرانی مواجهه هستیم که در واقع می‌توان به آن‌ها «توریستِ حوادث» گفت به گونه‌ای که همچون یک گردشگر، عملکرد آن‌ها به بازدید روزانه به منطقه حادثه خلاصه می‌شود. در شیوه‌ و سبکی دیگر مسئولان با کت و شلوارشان به محل حادثه و گل و لای می‌روند و شخصا اقدام به انجام عملیات می‌کنند. البته هرچند این کار اقدام خداپسندانه‌ای‌ست اما آگاه باشید که انتخاب شما به منظور تفکرپردازی و رصد بوده و نه امور یدی. باید کارگروه‌های تخصصی و کارشناسان ارزیاب این کارها را انجام بدهند و مسئولان و مدیران، اقدامات هماهنگی و برنامه‌ریزی را مدیریت کنند.

سال گذشته با بارش برف به دلیل اینکه درختان در زمان مناسب خود هرس نشده بودند، برق بسیاری از مناطق در اوج سرما قطع شد. از دلِ بحران، بحرانی دیگر زاییده شد و تا چند روز وضعیت شهر مختل شد. حال شما، خدای ناخواسته زلزله‌ای با  مقیاس 6 یا 7 ریشتر را در مهاباد در نظر بگیرد. دستگاه‌های مسئول تا چه حد آمادگی لازم برای مقابله را دارند؟ چه برنامه‌ایی برای جست‌وجو و نجات، تخلیه مجروحان، اسکان و تغذیه و آواربرداری اندیشیده شده است؟ عدم مدیریت در سطح مسائلی خردی همچون سیل اخیر و قطع برق در سال گذشته این فکر را با ذهن متبادر می‌کند که در صورت زلزله‌ای در این مقیاس شاهد فاجعه انسانی در شهر خواهیم بود.

کلید گریز از این وضعیت شناخت وضع موجود و امکانات، تجزیه و تحلیل و تدوین یک برنامه اساسی است. چاره‌ای بیاندیشید قبل از این که دیرتر شود.