صف‌های طولانی نان در مهاباد از کجا آب می‌خورد؟

صف‌های طولانی و ازدحام جمعیت را از همان اوایل صبح در مقابل نانوایی‌های مهاباد می‌توان دید. برخی از نانوایان ساعت 11 صبح مغازه‌هایشان را می‌بندند و برخی دیگر تنها چند قرص نان به مشتری‌هایشان می‌فروشند. تهیه کردن نان به معضلی برای شهروندان تبدیل شده است که گاها زمان انتظار در صف‌های نان به بیش از 1 ساعت می‌رسد. به چندتا از نانوایی‌های سطح شهر سر زدیم تا دلایل آن را جویا شویم.

کاهش توان اقتصادی مردم

در یکی از نانوایی‌های میدان استقلال حدود 40 نفر در صف نان هستند. با توجه به وضعیت کرونایی این روزهای مهاباد هیچ پروتکل بهداشتی هم رعایت نمی‌شود. از کاک عبدالله صاحب نانوایی می‌پرسم دلیل این صف چیست؟ او می‌گوید با توجه به وضعیت اقتصادی کنونی، حضور بسیاری از خوراکی‌ها از سفره‌های مردم کمرنگ‌تر شده و برای جایگزین کردن، نان بیشتری مصرف می‌کنند از این رو تقاضا برای نان بیشتر شده است.

کاک عبدالله از سهمیه آردی که به او تخصیص داده‌اند ناراضی است و می‌گوید: نانوایی‌های اطرافش یا نانشان کیفیت ندارد و یا اینکه آردها را نان نمی‌کنند. مردم مناطق دیگر نیز برای خرید نان به اینجا می‌آیند و این صف‌ها درست می‌شود.

روستائیان از شهر نان می‌خرند

به نانوایی دیگری در مرکز شهر می‌روم. مثل نانوایی قبلی شلوغ. از نانوا می‌پرسم چرا این اذدحام درست شده است؟ در جواب می‌گوید : دلایلی زیادی دارد اما مهم‌ترینشان این است که اهالی روستا علی‌رغم اینکه برایشان سهمیه آرد در نظر گرفته می‌شود خودشان نان نمی‌پزند و برای خرید نان به شهر می‌آیند. اهالی روستا هم معمولا خانواده‌های پر جمعیتی هستند و همیشه نان به تعداد زیاد می‌خواهند. طبیعتا با این وضع صف‌های این چنینی درست می‌شود.

تقاضای کاذبی برای درخواست نان برای تغذیه دام به‌وجود آمده است

این بار به نانوایی دیگری در محمودکان می‌روم. از شهروندی که در صف است می‌پرسم که می‌داند چرا صف این نانوایی به این طولانی است. می‌گوید: معلوم است؛ از وقتی که قیمت خوراک‌های دامی طی چند ماه گذشته گران شده، بسیاری از دامداران برای سیر کردن شکم دام‎های خود به خرید نان از شهر روی آورده‌اند. برخی از این دامداران که ساکن روستا هستند آرد سهمیه‌ایی خودشان را نمی‌پزند و از شهر نان می‌گیرند.

 

کارگران فصلی

کاک حسن صاحب یک نانوایی دیگر در محله تپه‌قاضی مهاباد است. او از تجربه‌اش در سال‌هایی که نانوایی داشته می‌گوید. کاک حسن معتقد است که هر سال همین موقع با توجه به شروع امور باغداری در شهر، تقاضا برای نان بیشتر می‌شود. کارگران فصلی که تعدادشان زیاد است و  عمدتا در باغ‌های سیب کار می‌کنند تقاضای نان بیشتری می‌کنند؛ چون هر روز نمی‌توانند برای دریافت نان به نانوایی بیایند.

کاک حسن پیشنهاد می‌کند که اگر نهادهای مربوطه در هر محله به چند نانوایی سهمیه بیشتری بدهند که درشیفت ظهر بپزند این مشکل حل می‌شود.

فروش آرد سهمیه‌ایی در بازار آزاد

یکی از نانوایان اصلی‌ترین دلیل ایجاد صف‌های طویل در نانوایی‌ها را فروش آرد سهمیه‌ای توسط برخی از نانواها در بازار آزاد می‌داند. او می‌گوید: آرد سهمیه‌ای را به قیمت 37 هزار تومان به ما می‌فروشند در حالی که همین آرد را برخی از نانواها در بازار آزاد با قیمت 140 هزار تومان می‌فروشند.

او ادامه می‌دهد: کسی که این کار را می‌کند استدلالش این است که اگر همین آرد را به نان تبدیل کند همین 140 هزار عایدش می‌شود پس چرا این همه زحمت بکشد؟ چرا پول شاطر و کارگر و برق و ... بدهد.

ناکارآمدی اتحادیه نانوایان مهاباد

برای مطرح کردن تمام این مشکلات به اتحادیه نانوایان مهاباد رفتیم. مسئول اتحادیه طی رفتاری مسبوق به سابقه از انجام مصاحبه و گفتگو با ما امتناع کرد. خواستیم از او بپرسیم که با توجه به این که مشکل نان مدت‌هاست که وجود دارد و عملکرد نانوایی‌ها در صدر جدول نارضایتی‌ها و شکایات مردمی قرار دارند، چرا  هیچ کاری نکردید و عملکردتان تنها به ارائه عدد و رقم خلاصه می‌شود؟

خواستیم از او بپرسیم که شما به عنوان متصدی حاکمیتی نظارت بر واحدهای نانوایی که ملزم به پاسخگویی درباره واحدهای تحت پوشش خود هستید، چرا سازوکارهای نظارتی‌یتان تا این حد ضعیف است که هرگز نتوانسته در کاهش تخلفات این صنف بهبودی ایجاد کند؟

خواستیم از او بپرسیم که برای این وضعیت ایجاد شده چرا هیچ کاری انجام نداده‌اید؟ چرا با ایجاد این صف‌ها طولانی  در این روزهای کرونایی که هر روز ده‌ها همشهری جانش را از دست می‌دهد فکری به حال این وضعیت نمی‌کنید؟

با ما گفتگو نکردند و به ناچار به سراغ فرماندار رفتیم.

نهادهای ذیربط نظارت بهتری داشته باشند

عارف خدرلو می‌گوید که هر جا یارانه وجود داشته باشد فساد نیز هست. او ادامه می‌دهد: هدف از اجرای یارانه این است که برخی کالاها همچون نان ارزان‌تر به دست مردم برسد در این بین برخی مانع این کار می‌شوند. او مسئولان نهادهای مربوط همچون ادارۀ صنعت، معدن و تجارت و اتحادیه‌ها را به نظارت بیشتر دعوت می‌کند و از آنان می‌خواهد با جدیت مشکلات شهروندان را پیگیری کنند.