چرا مریخ تا این حد برای ما مهم است؟

جدیدترین کاوش‌گر ناسا به نام «استقامت» بر روی مریخ فرود آمد. این کاوش‌گر برای اینکه به مریخ برسد 484 میلیون کیلومتر را در فضا طی کرده است. پروژه استقامت که حدود 830 میلیون دلار خرج دست ناسا داده، برای تحقیق به مریخ رفته است.

این خبری بود که هفته‌ی گذشته، فضای رسانه‌ای جهان را تحت تاثیر خود قرار داد. مریخ این سیاره‌ی سرخ رنگ، همیشه برای ما اسرارآمیز بوده است و از دیرباز به آن مشکوک بوده‌ایم که روی این سیاره خبرهایی است.

اما چرا مریخ برای ما مهم است؟  نخست آنکه بشر در جست وجوی یافتن نشانه‌ای از موجودات فرازمینی یا حیات است و دیگر آن که می‌تواند مکان امنی برای اسکان بشر در آینده باشد؛‌ و جدا از همه این‌ها، نمایشی است برای کشورهایی که به ابرفناوریشان می‌نازند.

تصور اینکه در مریخ حیات وجود دارد به تحقیقات و پژوهش‌های اخترشناسان اواخر قرن نوزدهم بر می‌گردد. ستاره‌شناسان با تلسکو‌پ‌های آن زمان خود شبکه‌ای از خطوط تاریک و روشن را در این سیاره مشاهده کردند و  گمان ‌کردند نشانه‌ای از کانال‌های آب باشد، هر چند بعدها مشخص شد این خطوط تنها خطای دید بوده‌اند.

 بعدها با تجزیه و تحلیل‌هایی که توسط کاوشگرهای اسپیریت و فونیکس صورت گرفت، مشخص شد که بر روی سطح مریخ یخ وجود داد و احتمالا در گذشته مریخ دارای دریا بوده است. امسال هم ناسا از وجود آب‌نمک در سطح مریخ خبر داد.

به هر حال تصور اینکه در مریخ حیات وجود دارد در بین عوام گسترش یافت و افسانه‌ها و داستان‌های علمی‌تخیلی در زندگی‌ روزمره مردم جای خودشان را باز کردند.

 

روس‌ها اولین افرادی بودند که اواسط سال 1960 برای کنجکاوی و اکتشاف به مریخ رفتند اما ماموریت‌شان در لحظه‌ی پرتاب دچار مشکل فنی شد. پس از 5 بار تلاش بی‌نتیجه‌ی روس‌ها برای سفر به مریخ، این‌بار آمریکایی‌ها به میدان آمدند و بعد از یک‌بار شکست توانستند اولین کاوشگر را از کنار سیاره‌ی سرخ عبور دهند.

پس از آن هر چه بیشتر به حال نزدیک می‌شویم، تجهیزات و امکانات کاوشگرها پیچیده‌تر شده است. مریخ‌نورد «کنجکاو» که در سال 2012 به مریخ رسید توانست با بازوی روباتیک خود سنگ‌ها را سوراخ کند و ترکیبات شیمیایی آن‌ها را بررسی کند. ماموریت اصلی این کاوشگر جست‌وجو برای یافتن نشانه‌هایی از حیات بود که در نهایت هم موفق به شناسایی متان و همچنین ترکیبات عالی (پیش‌نیازهای شکل‌گیری حیات) روی سطح سیاره سرخ شد.

 اینبار «استقامت»، جدیدترین کاوشگر مریخ مسیر تازه‌ای پیش رو دارد. مریخ، یک آزمایشگاه طبیعی در نزدیکی زمین است. استقامت وظیفه دارد که اطلاعاتی را درباره‌ی نحوه شکل‌گیری سیارات و گونه‌های حیات در آن به زمین مخابره کند. جدای از این اهداف، بررسی زلزله‌های احتمالی سطح مریخ و ‌اندازه‌گیری دمای داخلی لایه‌های زیرین آن با کمک حفاری برای این کاوشگر تعریف شده است. این کاوشگر برای اولین بار لایه‌های درونی مریخ را بررسی خواهد کرد و قرار است سطح این سیاره را مانند یک موش کور سوراخ کند.

 

ناسا با این که نتایج مخابره شده از مریخ را با دقت رصد می‌کند، از هم اکنون مشغول آماده‌‌سازی مأموریت آینده روی مریخ است. مأموریت آینده فرستادن مریخ‌نوردی با شعار «مریخ ۲۰۲۰» است و قرار است یک روبات مریخ‌نورد به منظور جست‌وجوی حیات به این سیاره فرستاده شود. فارغ از این، دانشمندان آژانس فضایی آمریکا از پروژه‌ای ۶۵۰ میلیون یورویی خبر دادند که به‌زودی انسان‌ها را برای پژوهش به مریخ می‌فرستد.