پرونده سلاخی روباه در دوراهی حبس و مجازات جایگزین

یک هفته از خبر زندانی شدن ۳مرد سنگدل که در ویدئویی جنجالی زنده زنده یک روباه بخت برگشته را سلاخی می‌کنند، می‌گذرد.

انتشار اين ويدئوي تكان‌دهنده در فضاي مجازي با واكنش شديد كاربران روبه‌رو شد و در پي آن رسانه‌ها آتشي برافروختند كه با شناسايي و دستگيري عاملان اين فاجعه خيلي زود سرد و خاموش شد. درحالي‌كه پرونده عاملان سلاخي روباه اكنون در شعبه102 كيفري پيرانشهر هنوز باز است و حكمي در مورد آن صادر نشده، سيل تماس‌هاي تلفني مردم به اين شعبه از اين حكايت دارد كه صدور قرار زندان موقت از سوي قاضي اين پرونده هم نتوانسته بر زخمي كه به احساسات عمومي وارد شده مرهمي باشد. مردم كنجكاوانه دنبال اين هستند كه قانون بعد از دستگيري اين افراد چطور آنها را مجازات مي‌كند تا علاوه بر پايان دادن به قائله كشتار سريالي روباه در كشور، درس عبرتي هم براي خاطيان اين پرونده باشد. امير فراست، قاضي پرونده در گفت‌وگو با همشهري مي‌گويد: «مردم در خواست اشد مجازات را دارند؛ درحالي‌كه به لحاظ قانوني اين امكان فراهم نيست. با توجه به بخشنامه قوه قضاييه مبني بر مجازات جايگزين حبس نمي‌توانم آنها را زنداني كنم؛ به همين‌خاطر چند روزي است كه به تبعيد خاطيان فكر مي‌كنم. 2سال تبعيد مجازات مناسبي به‌نظر مي‌رسد.» گفت‌وگوي تكميلي همشهري را با قاضي فراست درباره سرنوشت سلاخان روباه پيرانشهر در ادامه بخوانيد.

• جزئيات زنده مثله كردن روباه پيرانشهر چيست؟

واقعا تأسف‌بار است. اما عده‌اي سرگرمي و تفريح‌شان حيوان‌آزاري است. اين افراد بويي از انسانيت نبرده‌اند. فيلم سلاخي روباه پيرانشهر مربوط به بهار94 است. بنده نسخه كامل فيلم را ديدم كه در آن عاملان آزار اين روباه با قساوت تمام، پس از قطع گوش و دم، حيوان را از پشت‌بام پايين مي‌اندازند. در اين فيلم، چند نفر از اهالي منطقه گردن يك روباه را با طناب كشيده و يك نفر هم با چاقو گوش‌ها و سپس دم حيوان را قطع مي‌كند! در ادامه تلاش‌هاي بي‌نتيجه اين روباه براي رهايي از طناب و چنگال اين افراد سنگدل، حاضران دوربين به‌دست به‌شدت خوشحالي مي‌كنند و مي‌خندند. اين اواخر با انتشار اين فيلم دلخراش، اعتراضات زيادي شكل گرفت؛ چه به‌صورت حضوري و تلفني و چه در فضاي مجازي.

• چند نفر به‌خاطر اين پرونده در بازداشت به‌سر مي‌برند؟

3نفر. پدر و پسري به همراه يك مرد ميانسال. اين خاطيان بعد از 6روز بازداشت با قرار وثيقه ديروز آزاد شدند تا به پرونده آنها رسيدگي شود.

• حكم اين افراد كي صادر مي‌شود؟

در يكي، دو روز آينده حكم صادر خواهد شد.

• حالا چه مجازاتي براي آنها در نظر گرفته‌ايد؟

اعلام حكم قبل از صدور آن به نوعي تخلف محسوب مي‌شود. اما فارغ از كليت حكم بايد بگويم روباهي كه سلاخي شده چون نه جزو حيوانات حمايت شده، است و نه حفاظت شده قانون براي اين جرم مجازات از 3 تا 6 ماه حبس تعيين كرده است. قرار بازداشت موقت را نيز به اجبار صادر كردم. اين افراد درواقع به‌خاطر جو عمومي در زندان هستند نه تعريفي كه در قانون براي مجازات‌شان آمده است. واقعيت اين است كه قانون براي حيوانات حمايت و حفاظت شده مجازات‌هاي سخت در نظر گرفته اما در رابطه با اين روباه متأسفانه بايد گفت كه با توجه به قانون جديد مجازات اسلامي اين خاطيان مشمول مجازات جايگزين حبس مي‌شوند و دست بنده براي زنداني كردن آنها بسته است.

• يعني به‌نظر شما مجازات جايگزين در اين خصوص بازدارنده نيست؟

خير. مجازات جايگزين حبس براي اين افراد بازدارنده نيست و بايد از يك مجازات كارسازتر استفاده كرد.

• آيا شما از وضعيت زندان‌هاي كشور باخبر هستيد؟

بله. آمار‌ها بسيار تكان‌دهنده هستند، زندان‌ها 2 تا 3برابر ظرفيت زنداني دارند! مثل همين زندان شهرستان نقده كه زندانيان شهرستان پيرانشهر نيز به آنجا منتقل مي‌شوند، وضعيت بسيار اسفناكي دارد.

• با وجود اين ترجيح مي‌دهيد اگر امكان حبس بود، متهمان را به زندان بفرستيد؟

نه اينطور نيست. تا به حال مجازات‌هاي جايگزين بسياري درنظر گرفته‌ام و اولويتم در مجازات به هيچ عنوان زندان نيست. اما در مورد اين پرونده خاص همانطور كه گفتم تحت فشار هستم و مردم جامعه تصور مي‌كنند مجازات زندان براي سلاخان روباه اشد مجازات است.

• خب، امكان دستور حبس هم وجود ندارد. پس از نظر شما چه مجازاتي براي سلاخان روباه كارساز است؟

تبعيد! گزينه بعدي تبعيد است. به 2سال تبعيد آنها فكر مي‌كردم اما متأسفانه وقتي به قانون نگاه كردم متوجه شدم براي تبعيد هم قانون دستم را بسته است. در قانون تعزيري درجه6 به بالاتر را مي‌توان تبعيد كرد كه شامل اين 3متهم نمي‌شود.

• بهتر نيست در مورد اين پرونده حكم مجازات جايگزين سنگين صادر كنيد؟ مثلا ساعت‌ها خدمت عام‌المنفعه خاطيان در عرصه محيط‌زيست به حيات وحش كه شامل ساختن آبشخور، حفاظت از آنها و... باشد. اينطور هم كسي به زندان نمي‌رود هم مردم معترض آرام‌تر مي‌شوند.

بله. همينطور هست. چنين مجازات جايگزيني كه به آن اشاره كرديد اگر واقعا عملياتي و به‌خوبي اجرا شود، اثربخشي دارد. در مورد اين نوع مجازات بيشتر تامل مي‌كنم و احتمالا براي خاطيان اين پرونده مجازات جايگزين حبس سنگين (در رابطه با خدمت به محيط‌زيست و حيات وحش) در شهرستاني ديگر صادر خواهم كرد.

• اگر اين ويدئو در فضاي مجازي منتشر نمي‌شد، آيا قانون با اين حساسيت موضوع را پيگيري مي‌كرد؟

متأسفانه خير! واقعيت اين است كه اتفاقات بدتر از اين هم در عرصه محيط‌زيست و حيات‌وحش رخ مي‌دهد اما در مورد ماجراي روباه پيرانشهر با انتشار اين فيلم احساسات جامعه جريحه‌دار شده است. اين موضوع ديگر از بحث شهر و شهرستان خارج شده و فيلم سلاخي روباه پيرانشهر در دنيا انتشار يافته و رسانه‌هاي معاند مي‌خواهند از آن سوءاستفاده كنند. اكنون جامعه از ما مي‌خواهد كه از كنار اين مسئله ساده نگذريم.

• مجازات امري شخصي است

قاضي كرامت بلاغي، دكتري حقوقي عمومي:در قانون اصلي وجود دارد كه به ما مي‌گويد مجازات شخصي و فردي است. شخصي بودن مجازات به اين معناست كه فرد خاطي بايد خودش پاسخگو باشد.در فقه هم آمده كه هيچ‌كس بار گناه ديگري را به دوش نمي‌كشد.در مورد خاطيان پرونده روباه اگر اين افراد را با تبعيد و زندان مجازات كنيم، اصل شخصي بودن مجازات را زير پا گذاشته‌ايم، چون خانواده اين افراد نيزاز اين نوع مجازات متضرر شده و در مجازات ناخواسته شريك خواهند شد. هدف از مجازات متنبه كردن و آگاه ساختن است. همين اندازه كه عمل ناپسند سلاخان روباه منتشر شد با مجازات جايگزين حبس مثل كار در يك باغ وحش و خدمت به حيوانات و انتشار اين نوع مجازات در رسانه‌ها مي‌توانداين آزردگي اذهان عمومي را جبران كند. ضمن اينكه بازدارنده هم هست.