«قتل‌های ناموسی»

قتل‌های ناموسی ممکن است در اثر سوء ظن‌هایی همچون خودداری از ازدواج اجباری، رابطه با جنس مخالف و یا ارتکاب زنا روی بدهند. در بیشتر اوقات این سوءظن‌ها معمولاً بر احساسات و ادراک مردان استوار هستند تا بر حقیقت عینی.

بر اساس گزارش‌هایی که به دست هاژه رسیده است، شمار قتل‌های ناموسی در یک سال گذشته به میزان قابل توجهی در شهرهای کوردنشین ایران افزایش یافته است.

نهم آذر ساعت 3 بامداد، سرگل حبیبی، 31 ساله توسط برادران خود در بیابان‌های اطراف سنندج با ضربات چاقو به قتل می‌رسد. سرگل ساکن یکی از مناطق حاشیه‌ای سنندج بود. او 11 شب و قبل از اینکه به قتل برسد به همراه مردی به نام «خ» بازداشت و به دادسرا منتقل می‌شود. در این بین برادران او توسط همسرش از ماجرا باخبر می‌شوند. قاضی کشیک حدود ساعت 3 سرگل را آزاد می‌کند. برادران سرگل فرصت را مغتنم می‌شمارند و در بیابان او را به قتل می‌رسانند. درحال حاضر برادران سرگل، آقای «خ» و همسر سرگل در بازداشت به سر می‌برند. دو فرزند سرگل نیز بی‌مادر می‌مانند.

یک هفته بعد و این بار در سردشت، نسرین عبدالله‌زاده، 17 آذر، ساعت 8 شب با شلیک 3 گلوله در دم جان خود را از دست می‌دهد. بنابر گزارش‌ها برادر و برادرزاده نسرین به خانه‌ی او می‌روند و او را به قتل می‌رسانند. نسرین مدتی پیش از همسر خود طلاق گرفته بود و دو فرزند نوجوان دارد.

در تازه‌ترین مورد و دوباره در سردشت.24 آذر، سونیا دهقان، 24 ساله، در حالی که در یک آرایشگاه مشغول به کار بود توسط برادر و پسرعمویش با ضربات چاقو به قتل می‌رسد. بنابر گزارش‌ها ضاربان او را به بهانه‌ایی به منزلش منتقل می‌کنند و در آن‌جا جانش را می‌گیرند. سونیا مدتی پیش از همسر خود طلاق گرفته بود و فرزندی 6 شش ساله دارد.

عثمان مزیّن، وکیل دادگستری و حقوقدان سردشتی درباره‌ی نحوه‌ی برخورد قانون با کسانی که تحت عنوان قتل ناموسی دست به قتل زنان خویشاوند و بستگان خود می‌زنند به هاژه می‌گوید: برای توضیح این مساله قانون‌گذار ماده ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی را پیش‌بینی کرده است. در این ماده به شوهر این اجازه داده شده که اگر چناچه همسرش را با مرد اجنبی ببیند و علم داشته باشد که بین آن دو نفر رابطه جنسی رخ داده، می‌تواند هر دو نفر را بکشد. قانون‌گذار این قتل را از موارد دفاع مشروع و حفظ ناموس دانسته است. به همین دلیل هم این قاتل مجازات کیفری ندارد. اما اینکه برادر، پدر، فرزند و غیره با ادعای وجود چنین رابطه‌ای مرتکب قتل زن شوند هیچ مجوز قانونی نداشته و این قتل هم قتل عمد است.

 از آقای مُزیّن می‌پرسیم که دلیل افزایش این گونه قتل‌ها چیست؟ او به تصورات اشتباه عموم در این رابطه اشاره می‌کند و می‌گوید: تصور عامه مردم بر این است که اگر فردی به ادعای دفاع از ناموس مرتکب جرمی شود مجازات نخواهد شد. دیگر آنکه در چنین مواردی اصولاً جرم اعلام نمی‌شود و در نتیجه دستگاه قضایی و نیروی انتظامی به مساله ورود نمی‌کنند مجموعه این عوامل باعث شده که شاهد افزایش این نوع قتل‌ها باشیم که در بسیاری موارد قاتل مجازات نمی‌شود.

مُزیّن اضافه می‌کند: سوال این است که در قضیه سونیا و یا سایر قضایایی از این دست، چند نفر از نزدیکان و دلسوزان به دستگاه قضایی مراجعه کرده و عنوان می‌کنند که این قتل عمد است و به آن رسیدگی کنید؟ وقتی جامعه خواستار مجازات چنین قاتلانی نیست این خون‌ها در خفا ریخته شده و هیچ کس هم آگاه نمی‌شود. خانواده‌ای که حاضر نیست برای مقتول مراسم تدفین و سوگواری برگزار کند آیا توقع دارید که نسبت به قاتل اعلام جرم کرده و تقاضای قصاص کند؟

گلاله وطن‌دوست، فعال حقوق زنان و وکیل دادگستری معتقد است که ماموستاها، افراد معتمد و فعالین مدنی نسبت به خشونت علیه زنان و به‌ویژه قتل آنان (تحت هر عنوانی) موضع گیری کنند.

وطن دوست در ادامه می‌گوید: در برخی از دادگاه‌ها دفتری به نام دفتر حمایت از زنان و کودکان وجود دارد. اگر قوه قضائیه این واحد‌ها را فعال کرده و وکلا موظف باشند ساعاتی در هفته را در این دفاتر مشاوره حقوق بدهند، زنانی که با مشکل مواجه هستند می‌توانند با مراجعه به این دفاتر از خدمات وکلا استفاده کنند. اگر خلاء قوانین رفع شود مشکلات زیادی حل و فصل می‌شود. اما برای این مساله مطالبه عمومی و نگاه جامعه مهم است.