زنگ خطری برای تکرار دوباره‌ی ماجرای دریاس

مدت‌هاست که خروج فاضلاب شهرک صنعتی مهاباد موجبات ناراحتی روستاییان و حتی رهگذران را فراهم کرده است. بوی نامطبوع فاضلاب تا فاصله چند کیلومتری هم ادامه دارد و تاکنون صدای اهالی این منطقه به گوش کسی نرسیده است.

در چند هفته‌ی اخیر، هاژه گزارش‌هایی مبنی بر تغییر رنگ و بویِ بدِ آب روستای ترشکان مهاباد دریافت کرده است. گویا این بار، فاضلاب شهرک صنعتی مهاباد به آب‌های زیر زمینی نفوذ پیدا کرده و وارد منبع آب شُرب این روستا شده است. اهالی این روستا هم مدتی است که آب شُرب خود را از طریق روستاهای همجوار تامین می‌کنند.

حسن میهنی دهیار روستای ترشکان به هاژه می‌گوید مدت 20 روز است که فاضلاب صنعتی شهرک مهاباد، با ورود به کانال‌های آبیاری امور آب مهاباد و سرریز از آن، وارد زمین‌های کشاورزی و مراتع منطقه شده است. صاحبان زمین‌های کشاورزی نیز با احداث خاکریز و سیل بند مانع از ورود فاضلاب به زمین‌های خود شده‌اند اما این امر موجب تغییر مسیر شده و فاضلاب شهرک صنعتی مهاباد را به سوی منبع آب شرب روستای ترشکان هدایت کرده است.

میهنی ادامه می‌دهد: اداره‌ی بهداشت با توجه به آزمایش‌هایی که بر روی  آب شرب روستا انجام داده آن را غیر قابل شرب دانسته و درنتیجه آن را قطع کرده است. فعلا آب روستا از قوپی‌باباعلی تامین می‌شود. این آب موقت نیز، که به میزان یک اینچ وارد روستا می‌شود پاسخگوی 200 خانوار این روستا نیست.

 

محمد معروفی مدیر امور آب و فاضلاب مهاباد با اشاره به حذف چاه منبع آب شرب ترشکان می‌گوید که اقداماتی در راستای تامین آب شرب جدید این روستا از طریق شهر گوک‌تپه در دست انجام است. او با انتقاد از نحوه‌ی دفع فاضلاب شهرک صنعتی مهاباد می‌گوید که به آب شرب ترشکان شُک بهداشتی وارد شده است و ما برای سلامت ساکنان، آب این روستا را قطع کرده‌ایم.

معروفی می‌گوید که پیش‌تر طی نامه‌ای محرمانه به شهرک صنعتی هشدار داده بوده‌ایم که عدمِ دفع مناسب فاضلاب، مشکلاتی را به وجود خواهد آورد ولی متاسفانه هیچ اقدامی انجام نداده‌اند. حداقل کاری که انتظار می‌رود انجام دهند لایه‌روبی کانال‌ها است.

سلیمان پاکزاد بخشدار بخش مرکزی مهاباد نیز ضمن گله‌مند بودن از نحوه‌ی دفع فاضلاب شهرک صنعتی مهاباد به هاژه می‌گوید علی‌رغم مکاتبات ما با مسئولان شهرک صنعتی با وعده‌های آن‌ها مواجه شده‌ایم و این وعده‌ها نیز در حد کاغذ باقی مانده‌اند.

کوروش قادر، مدیر شهرک صنعتی مهاباد می‌گوید افزایش بارندگی در مدت اخیر باعث شده مسیر فاضلاب که به سمت جهادآباد می‌رود مسدود شود و به سمت دیگری هدایت شود. قادر از اقدامات صورت پذیرفته خبر می‌دهد و می‌گوید: به محض اینکه مطلع شدیم، مسیر را لایه‌روبی و از سرایت آلودگی ممانعت کردیم. منتها چون فاضلاب به لایه‌های زیرزمینی نفوذ کرده بود احتیاج به زمان داشت و این اقدام 3 روز طول کشید. اکنون مشکلات برطرف شده و فاضلاب به هیچ عنوان از مسیر خود خارج نمی‌شود.

 قادر در ادامه می‌گوید: لایه‌روبی کامل این مسیر در برنامه است. مقرر شده هفته‌ی آینده در معیت امور آب از این مسیر بازدید انجام و تدابیر لازم اندیشیده شود. هرچند این اقدامات در حد مُسکن بوده و هدف اصلی ما راه‌اندازی مدول دوم تصویه‌خانه است. برای راه‌اندازی این مرکز یک میلیارد و هشتصد میلیون تومان در فرمانداری مهاباد مصوب شده است.

کوروش قادر یکی از عامل‌های اصلی این اتفاقات را، یکی از واحدهای این شهرک می‌داند و می‌گوید: مشکل اصلی این است که یکی از واحدها به نام شرکت شهد، 200 برابر بیشتر از اندازه‌ای که در جواز واحد تعیین شده است آب مصرف می‌کند، در نتیجه باعث می‌شود که میزان آبی که دفع می‌شود خارج از استاندارد باشد. همچنین پیش‌تصفیه توسط این واحد انجام نمی‌شود و فاضلاب این واحد دارای استاندارهای لازم برای ورود به تصویه خانه نیست.

واحد مورد اشاره‌ی آقای قادر، شرکت شهد مهاباد است که در زمینه‌ی تولید کنستانتره‌ی آب میوه‌ها فعالیت می‌کند. احمد جریانی مدیر عامل این شرکت به هاژه می‌گوید که مقدار  آب مصرفی این شرکت مطابق با استاندارها و طبق جواز بوده است. او می‌گوید که واحد آن‌ها، تنها واحدی است که در شهرک صنعتی دارای دستگاه پیش‌تصویه است. همچنین مقدار آب مصرفی آن‌ها به صورت ماهیانه و از طریق سازمان محیط زیست رصد می‌شود. جریانی، مشکل اصلی شهرک صنعتی را ظرفیت کم تصفیه‌خانه این شهرک می‌داند.

 

شهرک صنعتی مهاباد دارای یک تصفیه‌خانه‌ با ظرفیتِ تصفیه‌ی ۳۰۰ متر مکعب فاضلاب در شبانه‌روز است. این در حالی است که میزان فاضلاب تولید شده در آن چند برابر بیشتر از این حجم است و فاضلابی که به صورت ناقص تصفیه شده به سمت زهکش‌های پایینِ شهرک و روستاها جاری می‌شود.

فاروق سخنور رئیس اداره‌ی حفاظت محیط زیست مهاباد می‌گوید سال گذشته در مجموع ۲۲ اخطار زیست‌محیطی برای واحدهای تولیدی آلاینده شهرستان مهاباد صادر شده است. او می‌گوید مشکل فاضلاب شهرک صنعتی مهاباد چند بار در شورای اسلامی نیز مطرح و به مسئولان انتقال داده شده اما تاکنون تمام تلاش‌ها در این زمینه بی‌نتیجه مانده و فاضلاب این شهرک همچنان این مسیر را طی می‌کند.

٣٠ مهرماه ٩٧، نشت فاضلاب به داخل منبع آب شرب روستای دریاس ٣٩٤ نفر از اهالی این روستا را مسموم و راهی بیمارستان کرد. ورود فاضلاب شهرک صنعتی به منبع آب شرب روستای ترشکان می‌تواند زنگ خطر را برای مسئولان شهری که سابقه‌ی مدیریت بحران آن‌ها تعریف آن‌چنانی ندارد به صدا درآورد.