چرا اردوغان، بایدن را دوست ندارد؟

از ویدیوی جنجالیِ گفتگوی جو بایدن و هیات تحریریه‌ی نیویورک‌تایمز 9 ماه می‌گذرد. در این ویدیو بایدن، رجب طیب اردوغان را «خودکامه» توصیف می‌کند و می‌گوید آمریکا باید مخالفان اردوغان را حمایت کند تا از طریق یک «روند انتخاباتی» او را از قدرت برکنار نماید.

آنکارا روز جمعه گفته بود که فارغ از اینکه چه کسی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز خواهد شد، به همکاری با ایالات متحده ادامه خواهد داد.

در سال‌های اخیر، دولت ترامپ در جلوگیری از اعمال تحریم‌ها علیه ترکیه (به دلیل خرید سیستم دفاع هوایی از روسیه) نقش بسیار مهمی داشته است. در حالی که به گفته برخی در ترکیه، بایدن بیشتر از سایر رئیس‌جمهوران آمریکا نسبت به گروه‌های کوردِ درگیر با ترکیه «مهربان‌تر» است.

 انتظار می‌رود نقش آنکارا در تلاش برای حضور در منطقه‌ی مدیترانه شرقی، با توجه به درگیری‌های اخیر با فرانسه و اتحادیه‌ی اروپا (که جزو اولین کسانی بودند که  پیروزی‌ را به بایدن تبریک گفتند)کاهش یابد.

 بدون سپر ترامپ، اکنون کنگره‌ی آمریکا محدودیت‌های قبلی را نخواهد داشت و به آسانی قادر خواهد بود علیه آنکارا وارد عمل شود.

آنکارا امیدوار است که از موقعیتی قدرتمند، وارد مذاکره شود و از روابط ترکیه با روسیه به عنوان اهرم فشار استفاده کند چه بسا به احتمال زیاد اوضاع به جای بهتر شدن، بدتر شود.

 از سویی دیگر، بایدن پیشنهادها و نقشه‌های جنجالی زیادی برای خاورمیانه داشته ولی هیچ کدام به اندازه‌ی، طرحی که در سال 2006 برای تقسیم عراق بر اساس مرزهای فرقه‌ای و قومی داده بود بحث‌برانگیز نبوده است (هرچند بعدها از آن صرف‌نظر کرد). در واقع این پیشنهاد می‌توانست منجر به ایجاد کشوری کوردنشین در مرزهای جنوب شرقی ترکیه شود؛ کابوسی برای آنکارا که روابط جالبی با مردم کورد خود ندارد.

در سوریه نیز، بایدن اقدامِ ترامپ را به دلیل «خیانت» به شبه‌نظامیان کورد که به آمریکا در شکست داعش کمک کرده بودند محکوم کرده بود. اردوغان این شبه‌نظامیان را متحدانِ تروریست‌ها و جدایی‌طلب در ترکیه می‌داند و مصصم است که آن‌ها را از بین ببرد. در این بین ترامپ هم تمایلی نداشت که سدَ راه او شود.

 ارزش لیر ترکیه در برابر دلار به کمترین میزان خود رسیده است. هرچند بعید است، ولی اگر قرار باشد شاهد سناریوهای مثبتِ بایدن برای ترکیه باشیم، دیدن آثار مثبت سیاسی و اقتصادی آن، زمان‌بر خواهد بود و اقتصاد ترکیه، با ابهام بیشتری مواجه خواهد بود.

در نهایت ممکن است، بایدن سیاست‌‌های متفاوتی در قبال ترکیه در پیش بگیرد ولی مسلما حاضر نخواهد بود هم‌چون ترامپ به خاطر گفتگوی تلفنی با اردوغان، بازی گلفِ خود را نیمه‌کاره رها کند. به قولِ عصمت اینونو رئیس‌جمهور پیشین ترکیه، دوستی با ابرقدرت‌ها، همانند این است که با یک خرس بخوابی، ممکن است زیر خرس له شوی، ممکن است بلعیده یا گاز گرفته شوی، کوتاه سخن آنکه هیچگاه با او کاملا احساس راحتی نخواهی کرد.