چند توصیه بە قبول‌نشدگان کنکور سراسری و خانوادەهایشان

امروز نتایج اولیه کنکور سراسری اعلام شد. بسیاری از جوانان سخت کوش و پرتلاش شهرمان این مرحله از آزمون زندگی خود را با موفقیت پشت سر گذاشتەاند و کم‌کم آماده حضور در دانشگاه می‌شوند.

اما در این میان برخی از داوطلبان عزیز به دلایل مختلف نتوانسته‌اند امتیاز لازم را کسب کنند و قبول نشده‌اند. ناامیدی و احساس دلزدگی از درس خواندن عموما اولین واکنش آن‌ها به این مسئله است. خانواده نقش مهمی در عدم شکل‌گیری این احساس‌ها و انگیزه دادن به فرزندشان می‌تواند داشته باشد.

بر آن شدیم راهکارها و توصیه‌هایی به والدینی که فرزندشان امسال نتوانسته، نتیجه‌ی لازم در کنکور را کسب کند داشته باشیم. به همین خاطر مصاحبه‌ای با آقای یعقوب خضری، ترتیب دادیم.

یعقوب خضری، کارشناس ارشد روانشناسی و عضو انجمن روانشناسی ایران است. او صاحب چندین مقاله و کتاب در همین زمینه است.

در ادامه مصاحبه‌ی هاژه را با آقای یعقوب خضری می‌خوانید.

آقای خضری توصیه‌‌ی شما به والدینی که فرزندشان امسال نتوانسته نتیجه‌ی لازم در کنکور را کسب کند چیست؟

خود مسئله‌ی کنکور، یک فضای روانی ویژه است. خانواده‌ها باید این فضا را درک کنند و با توجه به همین فضا و موقعیت با فرزندانشان رفتار کنند. تمام کنش‌ها، واکنش‌ها و برخوردهایی که در این وضعیت صورت می‌گیرد، باید توام با توجه و دقت‌نظر باشد. شماتت و سرزنش تحت هیچ‌گونه شرایطی جایز نیست. آنچه اهمیت دارد، تلاش و انگیزه‌دادن مجدد برای شروع دوباره‌ است. شرایط نباید به‌گونه‌ای باشد که در آن دانش‌آموز سرکوب شود بسا که خود سرکوب به بحرانی مضاغف بر بحران فعلی اضافه گردد. به نظر من والدین برای رهایی از این بحران، باید بستری سرشار از انگیزه‌ در چارچوب یک برنامه‌ریزی مدون برای فرزندانشان فراهم کنند.

در واقع این وضعیت را سرخوردگی اطلاق نمی‌کنیم تا کلیدواژه‌هایی از این قبیل در گفتمان مردم جای پیدا نکند. در اساس، وضعیتی است که در آن دانش‌آموزان نتوانسته‌اند آنچه را که مدنظرشان بوده بدست بیاورند. پیامدهای این وضعیت، بحران‌ و تنش‌های موقتی است و آن‌چنان که عرض کردم خانواده با تامل و ایجاد فضایی مطلوب می‌تواند آسیب‌ها را به حداقل برساند. آنچه مهم است مدیریت خانواده‌ها است بدان معنا که بحران ایجاد شده به کمترین اندازه خود از لحاظ زمانی برسد.

راهکارهای شما برای کسانی که قصد دارند مجددا در کنکور سال آینده شرکت کنند چیست؟

برنامه‌ریزی داوطلبان برای سال آینده باید اولویت داشته باشد. اولین اقدامی که باید انجام دهند، آسیب‌شناسی سال قبل است. نکات منفی و مثبت را شناسایی کنند. خلاء نکات منفی را پر کنند و نکات مثبت را قوی‌تر نمایند. برای برطرف کردن نقطه‌ضعف‌ها برنامه‌ریزی انجام دهند. همین اقدام باعث خواهد شد تا برنامه‌ای منسجم‌تر و قوی‌تری داشته باشند. درنتیجه می‌توانند بازده و عملکرد بهتری نسبت به سال گذشته داشته باشند.

در مرحله دوم پس از آسیب‌شناسی و آگاهی از نقاط مثبت و منفی، زمان برنامه‌ریزی با مشورتِ افراد متخصص و کاربلد است. پرواضح است برنامه‌ریزی باید براساس خواست، میزان توانایی و استعداد دانش‌آموز صورت بگیرد. مشورت کردن صرفا برای افزایش دانش و آگاهی دانش‌آموز برای برنامه‌ریزی باشد. خود دانش‌آموز با خوانش وضعیت زمانی و زمانبندی خودش، به برنامه‌ریزی مبادرت ورزد.

آقای خضری نقش نهادهای آموزشی در این بین چیست؟

مدرسه و مدیریت آموزشی نیز در این قضیه درگیر هستند و می‌توانند ایفای نقش داشته باشند. معلمانِ داوطلب باید همکاری لازم را با او داشته باشند و خود داوطلب نیر باید با معلمان و مسئولان مدرسه خود در تعامل باشد. این امر باعث می‌شود دانش‌آموز از فضای آموزشی دور نشود و برنامه‌ریزی بهتری صورت بگیرد.

نکته‌ی بسیار حائز اهمیت دیگر آنکه، تقاضا دارم از تمام کارشناسان آموزشی، خانواده، دوستان و بستگان داوطلب که به نوعی با او در ارتباط هستند، که این وضعیت را به عنوان «شکست» تعبیر نکنند. زیرا این وضعیت، وضعیتی نیست که واژه‌ی شکست را به آن نسبت دهیم. اساسا قبول نشدن در کنکور به هیچ‌عنوان شکست در زندگی و یا شکست در مرحله‌ای از زندگی نیست بلکه «عدم‌موفقیت» به دلیل لحاظ نکردن یک‌سری از نکات است که چه بسا با برطرف شدن این نکات در دوره‌ای دیگر، موفقیت حاصل شود.

نکته‌ای دیگر و در تکمیل صحبت‌هایم مایلم بدان اشاره کنم، آنکه فضای کنکور آن‌چنان که بیان کردم فضایی بسیار ویژه است. بدون شک، شرایطی گریبان‌گیر داوطلب و خانواده‌اش خواهد شد. هر دو طرف درگیر خواهند شد. خانواده نگران وضعیت فرزندش است که آیا نتیجه‌ی کنکور چه خواهد شد. داوطلب هم به نوعی از لحاظ ذهنی و روحی درگیر است. پس در واقع ما با دو بحران و تنش در دو کانال متفاوت مواجه هستیم. لذا هر برنامه‌ریزی‌ای که قرار است اتخاذ شود باید این دو کانال و بستر را مدنظر قرار دهد. ایجاد چنین فضایی در شکل‌گیری دیالوگ و بحث میان والدین و فرزندان مقدور است. هنگامی که این محیط فراهم شد، داوطلب با نگرانی کمتری خود را برای کنکور آماده می‌کند.

 در پایان برای تمام کسانی که در کنکور شرکت می‌کنند آرزوی موفقیت دارم. امیدوارم دانش‌آموزان این شهر در تمام مراحل زندگی‌شان موفق شوند.