۱۴۰۳/۹/۲ ۴:۴۸
| تاريخ: ۱۳۹۸ چهارشنبه ۱۷ مهر ساعت ۲۱:۷ | بازدید: 2421 نظرات: 2 کد مطلب: 12799 |
راهبردهای توسعه شهرستان مهاباد
به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی هاژه، با هدف لحاظ کردن در تدوین سند توسعه شهرستان مهاباد خشایار صنعتی معاون توسعه و برنامه ریزی فرمانداری شهرستان مهاباد با ارائه مطالبی نقطه نظرات، مطالبات و مواردی که در طرح مطالعاتی مهندسین مشاور به آن توجه کافی نشده مورد تحلیل و واکاوی قرار داده و در نهایت پیشنهادهایی برای اصلاح و تدوین سند توسعه شهرستان و آمایش استان آذربایجان غربی ارائه داده است.
نوشتار زیر پتانسیل‌ها و توانمدیهای شهرستان مهاباد را در زمینه‌های مختلف مورد بررسی قرار داده و با توجه جایگاه ویژه شهرستان مطالبات، راهبردها، برنامه‌ریزی‌ها و نیازمندی‌های مهاباد و مدیران دستگاه‌های این شهرستان را برای تدوین یک سند توسعه و یا سند آمایش استان آذربایجان غربی با قابلیت اجرایی و کارشناسی شده ارائه می‌دهد.
خشایار صنعتی در گفتگو با خبرنگار هاژه با اشاره به اهداف سازنده این جستار اظهار کرد: یکی از دلایل مشکلاتی امروزه مهاباد ازجمله زمین‌خواری، عدم تعیین حریم رودخانه‌ها و سدها، مکانیابی های نادرست و ... ناشی از نبود یک سند آمایش و یا راهبرد توسعه برای شهرستان مهاباد است و در صورت لحاظ کردن موارد پیشنهاد شده در این جستار می‌توان بر بخش بزرگی از مشکلات فائق آمد.
متن تنظیم شده به شرح زیر می‌باشد:
ایجاد "شهر ایده آل" با ویژگیهای و کارکردهای منحصر به خود که توان پاسخگویی به همه نیازهای شهروندان در حوزه‌های امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی را داشته باشد نیازمند تخصیص منابع کافی و مدیریت صحیح است که با توجه به محدودیتهای این حوزه باید با تدوین برنامه‌ای جامع در مدتی معین منابع لازم را به صورت تدریجی و در شرایطی مطلوب برای رسیدن به اهداف مدنظر به این امر اختصاص داد.در مدیریت‌های کلان ارائه برنامه‌های کوتاه، میان‌مدت و بلندمدت برای ترسیم افق و چشم‌انداز مدیران شهری ضرورتی انکار ناپذیر است که فقدان آن باعث عدم تحقق اهداف و پایداری توسعه می‌شود.
قطعاً تجمیع آرا وشناسایی ظرفیت‌ها با ایجاد مدیریتی یک‌پارچه بستر را برای تدوین و ارائه برنامه‌های راهبردی و اسناد چشم اندازی جامع مهیا کرده و به مدیریت شهری امکان جلوگیری از هدر رفت هزینه‌ها یا عدم اجرای اقدامات موازی را خواهد داد، فاصله ایده آل نگری و واقعیت را به هم نزدیک و با ایجاد بستر رقابت سالم مسیر سرمایه گزاریهای خرد و کلان را مشخص خواهد کرد، از سوی دیگرمنجر به حذف پدیده های شومی همچون رانت و زمین خواری که از تبعات فرسایش زمانی سرمایه گزاریها هستند خواهد شد؛ در شرایط کنونی و فقدان این یکپارچگی توجیهی برای عدم اجرای یک برنامه راهبردی وجود ندارد و بی شک نیاز به وجود چشم‌اندازی مبتنی بر دیدگاه‌های کارشناسی با آینده روشن شهر درهم تنیده است، "چشم اندازی جامع با مقصد روشن که محرک و برانگیزاننده نیروها باشد"
گرچه رویکرد مدیریت شهری در عموم شهرهای ایران در طول دوران قبل از انقلاب فاقد استراتژی هدفمند و آینده نگرانه بوده است لکن بنا به ضرورتهای ایجابی در روزگار کنونی و رشد لجام گسیخته کالبد شهرها،مهاجرت، تغییرات الگوی زندگی و ماشینی شدن و ... تدوین برنامه با افق بلندمدت با جلب مشارکت گروههای اجتماعی و صاحبنظران این عرصه اجتناب ناپذیر می نماید.
سوالاتی که در اینجا مطرح می شود اینست که فاصله ایده آل نگری و بیان واقعیتها در نگرش به موانع و فرصتها به چه میزان است و آیا مسئولان شهری دورنمایشان از توسعه برای آینده مهاباد چیست؟ علاوه بر آن انتظار و مطالبه مردم به عنوان تضمین کنندگان و اولویت دهندگان اهداف عالیه شهر در چه حد و میزانی است؟چرا که تعهد مردم به دورنمای توسعه شهرشان ضامن منافع بلند مدت آنان و یقیناً محرکی قوی برای تلاش همگانی در راستای آن خواهد بود لذا لازم است قبل از تدوین چشم انداز نهایی میزان پذیرش و حمایت مردمی آن از طریق نظرسنجی اینترنتی و یا شیوه های دیگر به محک گذاشته شود؛در این نوشتار ضمن بازخوانی وضع موجود و مروری بر فرصتها و محدودیتهای شهرستان سعی خواهیم نمود به بیان چشم اندازی مبتنی بر این استعدادها بپردازیم بلکه در تهیه و تدوین سند آمایش منطقه و استان که اکنون در کانون توجه سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قرار گرفته است؛ مورد توجه و اعمال نظر قرار گیرد.
وضعیت کلی شهرستان مهاباد با موقعیت جنوبی در استان بر اساس آمار و داده های سال 1395 بیانگرمساحت : 2632 کیلومتر مربع ،جمعیت : 236849 نفر با نرخ رشد جمعیتی در حدود 2 درصد،
جمعیت روستایی : 60760 نفر
جمعیت شهری : 176089 نفرو تعداد روستا : 194 روستا
تعداد بخش : 2 بخش مرکزی و خلیفان
دهستانها: آختاچی غربی – کانی بازار – مکریان شرقی – مکریان غربی – منگور
شهر های همسایه : سردشت – پیرانشهر – نقده – ارومیه – بوکان و میاندوآب
فاصله مرکز شهرستان از تهران : 835 کیلومتر و از مرکز استان 120 کیلومتر می باشد.
این شهر بر جلگه ای کوچک و کم عرض در ساحل رودخانه مهاباد و در دامنه ی شمالی رشته کوههای زاگرس واقع شده و کوههای مرتفع خزایی – قولقولاغ – زاوابوک آن را احاطه کرده اند، شهرستان مهاباد دارای آب و هوای کوهستانی با زمستانهای سرد و تابستانهای نسبتا معتدل و طبیعت آن چهار فصل بوده که قاعدتاً دارای جذابیتها و قابلیتهای ویژه مخصوص به خود است،در اطراف مهاباد معادن سنگهای تزئینی شامل انواع مرمر و گرانیت که بهترین معادن در نوع خود می باشد وجود دارد ضمناً تامین سنگ خام مصرفی واحدهای سنگبری داخل کشور گاها بخشی از آن به خارج صادر می گردد. سنگ مرمر سفید و سبز قره قشلاق و گرانیت گاگش سنگهایی کم نظیر می باشند در زمینه خاکهای صنعتی و مواد فلزی نیز پتانسیلهای خوبی از باریت و بتونیت در حال بهره برداری می باشند.
رودخانه مهاباد با سد مخزنی نزدیک به 200 میلیون متر مکعب علاوه بر تأمین آب شرب شهری و روستایی،پتروشیمی و بخش محدود صنعتی، نقش مهمی در توسعه کشاورزی مکانیزه دشت با اهمیت شهرویران ایفا می کند. این رودخانه با گذر از وسط شهر مناظر و چشم اندازهای دیدنی و دلربای دیگری بر زیباییهای شهر افزوده است
بررسیهای بعمل آمده حاکی از آن است که با وضعیت پرنوسان نظام برنامه ریزی در گذشته و عملکرد مدیریت جزیره ای در سطح شهرستان متاسفانه فاقد یک چشم انداز بلند مدت و برنامه ریزی برای هدایت و مدیریت توسعه شهرستان می باشیم و وجود چند مقاله دانشگاهی و طرحهای موردی که به صورت ناهماهنگ و مستقل تدوین شده اند تنها بضاعت برنامه ریزان و مدیران امروز است لذا لازم است در فاز اول مطالعات تمامی این منابع تجمیع و تکثیر یافته تا در فاز دوم در کارگروهی تخصصی در اختیار مدیران و صاحبنظران امر قرار گیرد و پس از بررسیهای همه جانبه با انجام پایشهای لازم و شناسایی نقاط ضعف و قوت روندهای درپیش گرفته شده از گذشته تا کنون به متخصصین مشاور منتقل(فاز سوم) نهایتاً پس از تغییرات و اصلاحات لازم به منظور تدوین چشم انداز، به نحو ممکن در اختیارعموم مردم گذاشته شود. در الگوهای موفق خصوصاً در تجربه کشورهای خارجی بر دو اساس در تدوین برنامه ریزی استراتژیک تأکید شده است: ابتدا پایبندی و مسئولیت پذیری تمامی متولیان مدیریت شهرستان و سپس در دسترس بودن پایگاه داده قابل استناد و متقن در حوزه های گوناگون توسعه؛ که متأسفانه در هر دو قسمت برای ما چالشهایی به صورت علت و معلول وجود دارد و می طلبد که در نحوه انتخاب مدیران،مدت زمان دوره مدیریت و تشخیص حدود و اختیارات سطوح شهرستانی در دخل و تصرف برنامه های اساسی یا استرتژیک) بازنگری اساسی صورت گیرد.
بررسی مسائل عمده سطح شهرستان و مطالعه اسناد موجود در توسعه مهاباد از مهمترین عوامل موثر بر تدوین سند نهایی چشم انداز شهرستان می باشد،لذا تحلیل و اولویت بندی موارد ذیل و اتخاذ برنامه های لازم در حوزه معاونت برنامه ریزی و توسعه فرمانداری ما را در نیل به پروژه یاری خواهد رساند:
فرصتها:
• ظرفیت بالای تاریخی،اجتماعی و فرهنگی
• موقعیت بسیار مطلوب و حائز اهمیت جغرافیایی
• منابع ارزشمند آب و خاک
• نزدیکی به مرکزاستان
• سرمایه گزاران نخبه
• مردمان هوشمند و سرمایه عظیم اجتماعی
• وجود شرکت عظیم پتروشیمی مهاباد
• صدا و سیما
• مراکز دانشگاهی و آموزش عالی
• سد مهاباد و ظرفیتهای آن
محدودیتها و تنگناها:
• سیمای کالبدی شهر،الگوی متراکم و فشرده بافت قدیمی و مسائل ناشی از آن
• وجود طبقات اجتماعی و ذائقه های فرهنگی متفاوت و متنوع
• آسیبها وچالشهای ناشی از موقعیت دریاچه سد مهاباد
• مسئله پسماند
• اشتغال و شمار فراوان نیروی کار جوان
• فقدان سایت اداری ،سایت نمایشگاهی و مجتمهای با کارکرد مشخص و ناتمام ماندن وضعیت شهرک صنفی
• عدم جانمایی پایگاههای مدیریت بحران
• عدم توازن شمال و جنوب در سطح استان
• ضعف شدید زیرساختهای ارتباطی
برپایه وضع اشاره شده چشم انداز پیشنهادی برای شهرستان مهاباد باید در جهت رفع تنگناها وخلق شرایط مطلوب بر پایه توانمندیها و استعدادها ترسیم گردد و به نظر می رسد باید در برگیرنده موارد زیر باشد:
• ایجاد توسعه پایدار بر مبنای بهبود و توسعه زیرساختها
• شادابی و نشاط جامعه
• برقراری عدالت اجتماعی و دسترسی برابر به فرصتها
• پویایی اقتصاد
• مشارکت اجتماعی
• امنیت و بهداشت
• محیط زیست سالم
در رابطه با توسعه پایدار لازم است که رویکرد در عین اهتمام به مقوله ارتقای شاخصهای رشد به عنوان گام ضروری بهبود کیفیت زندگی اجتماعی، موضوعاتی همچون تخریب محیط زیست،نابرابریهای اجتماعی،تخریب و تغییر کاربری نامتناسب اراضی،و حفاظت از منابع و ثروت نسلهای آینده را در کانون توجه قرار دهد مضافاً یکی از ارزشمند ترین ملزومات چشم انداز شهرستان شادابی و نشاط است، طبق خصوصیاتی که در چشم انداز 20 ساله کشور برای یک فرد ایرانی ترسیم شده شادابی و فعالیت از محورهای مورد تاکید بوده است ؛سرانه عرصه های عمومی،پارکها و تفرجگاهها، اماکن ورزشی و فرهنگی در شهرستان بسیار ناچیز بوده و افزایش آن با توجه به وجود بسترهای مناسب اقلیمی، فضایی و اجتماعی مورد تأکید می باشد.در زمینه برقراری عدالت اجتماعی که از اهداف عمده دولتها می باشد و به عنوان پایه ای اساسی درسند چشم انداز 20 ساله کشورمان نیز دیده شده است می توان راههای گوناگونی در پیش گرفت:
• واگذاری میدان عمل به کارآفرینان به منظور ایجاد فرصتها در بستر کارکردهای اصلی شهرستان با محوریت بخشیدن به مقوله زنجیره تولید
• تقویت زیرساختهای شهرستان و توزیع عادلانه آن به نحوی که خدمات مطلوب به صورت حداکثری برای شهروندان در دسترس باشد
• تقویت مراکز رشد و استعداد یابی در تعامل با سرمایه گزاران و کارآفرینان عمده با هدف هدایت شغلی و بهره وری حداکثری
• اهمیت دادن به زیرساختهای ارتباطی اعم از شبکه حمل و نقل و بسترهای رسانه ای
• ایجاد بستر مناسب و سالم برای تقویت نهادهای اجتماعی با هدف رشد همبستگی اجتماعی و ملی
مطرح بودن شهر مهاباد به عنوان قطب اقتصادی جنوب استان موضوعی جدی و با اهمیت درتدوین سند آمایش استان و حتی در منطقه غرب کشور است، این مهم با توجه به استعداهای شهرستان به عنوان هدف گردشگری در سطح کشوری و جهانی،تعدد مراکز آموزش عالی، قابلیت اتصال شریانهای مهم ارتباطی شمال به جنوب و شرق به غرب را داشته و درصورت برقراری سیستم تولید متکی به کشاورزی و باغی مدرن در کنار زنجیره های صنعتی وابسته به معادن ارزشمند و شرکت پتروشیمی امکان ایجاد اقتصادی پویا و روبه رشد را دارد که اشتغال حداکثری از اولین نتایج آن خواهد بود.
شرط لازم توسعه پايدارهر شهری مشاركت گسترده ساكنين آن است لذا براي رسيدن به چشم انداز مطلوب شهر بايد زمينه حضور و مشاركت ساكنين را در اداره شهر فراهم كنيم.
مشاركت مردم در سرمايه گذاريها و امور مختلف، شركت در سياست گذاري هاي شهري و حضور در NGOها و گرو ه هاي اجتماعي از مواردي است كه زمینه ساز شكل گيري توسعه پايدار مي باشد . بعلاوه وجودسازمان هاي غير دولتي به عنوان رابطي بين مسئولين و مردم و در راس آنها شوراي شهر نقش تسهيل كننده اي در زمينه تصميم گيري هاي كلانِ شهري خواهد داشت . آموزش ساكنين و خصوصا فرزندان در زمينه فرهنگ، وظايف وحقوق شهروندي،آموزش هاي تخصصي مانند فرهنگ ترافيك و رانندگي و يا توريسم، انجام مطالعات و نظرسنجي هاي تخصصي و نظارت بر ادارات دولتي در حوزه هايي مثل محيط زيست، توريسم و حقوق شهروندي و موارد بسيارديگر زمينه هايي است كه مي توان در آنها از كمك و مشاركت گروه هاي اجتماعي مختلف استفاده برد البته برای ایجاد تحرک در امور مشارکتی باید علایق مشترک را به عنوان پس زمینه و مصدر رشد چنین جریانهایی تعریف کرد.مقوله مهم دیگر در دورنمای مهاباد امنیت و ایمنی است. امنیت در معنای فراگیر به عنوان ضامن توسعه پایدار و شرط لازم برای تمامی موارد اشاره شده در چشم انداز شهرستان می باشد، این مؤلفه متضمن و در برگیرنده تمامی حوزه های سلامت عمومی،بهداشت محیط و امنیت غذایی،محیط زیست،سلامت سکونت و تردد، پدافند غیرعامل برای رعایت استانداردهای ضرورمحیط زندگی و آسایش روانی و امنیت شهروندان و بازدیدکنندگان بوده و به عنوان اصلی خدشه ناپذیر درترسیم آینده مطلوب شهرستان برای مسئولان و برنامه ریزان قابل درک می باشد و به نوعی بخش نهایی یا محیط زیست را نیز در بر خواهد گرفت بدین نحو که رفع تهدیدات در بخش محیط زیست و سالم سازی آن گامی در جهت رشد و بهبود وضعیت زیستی، اعتلای گردشگری و ... باشد.مهمترین تهدیداتی که در آینده باید رفع و ساماندهی شوند شامل تبعات ناشی از تغییرات اقلیمی و آتش سوزی جنگلها، مدیریت پسماند و دفع فاضلاب،آلودگی منابع آب و دیگر آلاینده های تهدیدکننده محیط زیست شهرستان می باشند.
اولویت بندی دغدغه ها و راهبردهای لازم برای مرتفع نمودن آنها:
برآیند مطالب فوق و براساس وضعیت فعلی شهرستان مهاباد به منظور رفع تنگناها و فراهم سازی مقدمات توسعه به نظر می رسد که ترسیم چند محور اساسی و راهبردهای هموار کننده این ابعاد بسیار ضرور می باشد،در اینجا به برخی از ابعاد محوری توسعه منطقه در راستای بررسیهای قبلی و راهبردهای نتیجه بخش آن می پردازیم:
• حوزه کشاورزی،باغداری و دامپروری:
این حوزه از دیرباز به عنوان محور اصلی فعالیتهای مردمان منطقه بوده وفعالیتهای اقتصادی اثرگذار در این بخش منجر به شکل گیری بازار سنتی در منطقه شده که به طور اخص بعد از ساخت سد مهاباد رونق بیشتری به خود گرفته و قسمت عمده ای از نیروی کار منطقه را در خود جای داده است که البته با مدرن شدن روشها در روزگار کنونی هم میزان بهره وری ارتقاء یافته و هم نیاز به نیروی کار در آن سطح احساس نمی گردد لذا با برنامه ریزی و سرمایه گزاری صحیح لازم است که نیروی انسانی مازاد پس از ایجاد بخشهای وابسته و پایین دستی مشغول به فعالیت گردند.بدین منظور انجام موارد ذیل ضرور به نظر می رسد:
1. ارتقاء دانش فني كشاورزان با بهره گیری ازتوان و تجارب بومی و واگذاري امور آموزشي به بخش خصوصي؛
2. مطالعه و امکانسنجی محصولات دارای توجیه اقتصادی با نیاز آبی کم و متناسب با وضعیت اقلیمی منطقه
3. توسعه تشكل هاي كشت و صنعت از طریق ساماندهي و سازماندهي بهره برداران
4. ايجاد مزارع الگويي به منظور افزايش مصرف بهينه كود و استفاده از كودهاي بيولوژيك و آلي؛
5. گسترش سايت هاي طرح مديريت جامع در مورد ساير محصولات استراتژيك؛
6. توسعه بكارگيري فارغ التحصيلان بيكار بخش كشاورزي در امر نظارت و حضور مستمر كارشناسان در كنار كشاورزان در مورد ساير محصولات استراتژيك و بومی منطقه
7. تأمين نهال و تسهيلات به منظور ترويج احداث باغ هاي جديد و اصلاح باغ هاي موجود
8. توسعه صنعت بيمه محصولات كشاورزي در منطقه و پشتیبانی از فرصت امهال حداکثری برای جبران خسارات
9. كاهش مصرف سموم شيميايي از طریق گسترش مصرف سموم بيولوژيك و توسعه استفاده از روش هاي نوین زراعي
10. ايجاد شبكه مراقبت از مزارع در قبال آفات و بيمار يها با بكارگيري فارغ التحصيلان بخش كشاورزي
11. تأمين نهاده هاي لازم براي بكارگيري اراضي به آيش گذاشته شده با كشت حبوبات، دان ههاي
روغني و نباتات علوف هاي ديم در تناوب با گندم؛
12. تأمين امكانات و ترويج كاشت محصولات زودرس و كشت دومحصول در يك سال زراعي؛
13. افزايش واحدها و كارگاه هاي صنايع تبديلي و نگهداري محصولات كشاورزي؛
14. مطالعه و مكان يابي براي پروژه هاي مهار آب هاي سطحي؛
15. احياء و مرمت کانالهای آبرسانی دشت شهر ویران همراه با مدرن سازی و گسترش شیوه های نوین آبیاری
16. توسعه بخش آبیاری بارانی و قطره ای به منظورمصرف بهینه و ارتقاء راندمان انتقال آب؛
17. تدوين شناسنامه هاي دام و تلقيح مصنوعي و راهنمايي هاي مديريت در توليد و پرورش دام؛
18. ترويج و تأمين تسهيلات لازم براي بهداشتي نمودن جايگاه هاي نگهداري دام
19. ترويج و توسعه كشتهاي گلخانه اي با محوریت ارتقای تولید محصولات صادراتی
20. گردآوري آمار و اطلاعات كشاورزي به تفكيك بهره برداران
21. مطالعه و مكان يابي جلب مشاركت مردمي براي احداث جاده هاي بين مزارع
22. ایجاد بستر از طریق ترويج و تأمين تسهيلات لازم براي توسعه پرورش زنبورداري
23. ترويج و تأمين تسهيلات لازم براي توسعه واحدها و كارگاه هاي صنايع لبني، گوشتي و کنسرو سازی تحت عنوان زیر مجموعه ها یا خوشه های صنعتی بخش کشاورزی و دامی شهرستان
• صنایع ، معادن و بازرگانی
گسترش صنايع مناسب از قبيل صنايع معدني و صنايع تبديلي كشاورزي و توجه خاص به ايجاد واحدهاي پايين دستی در جوار واحدهای عمده بخش صنعت و معدن فعال شهرستان با تاکید برحمایت و توسعه صنایع نوین و دانش بنیان می تواند به عنوان اساس برنامه ریزیهای ما در تقویت این بخش و ترسیم دورنمای موفق آن مؤثر باشد.دراین راستا توجه به رابردهای زیر بسیار ضرور و مورد تاکید می باشد:
1. تخصیص و گسترش امكانات زيربنايي در مناطق معدني؛
2. اجراي طرح هاي اكتشافي بررسي ذخاير معدني شهرستان
3. تقويت تشكل هاي صنفي مرتبط با صنايع موجود شهرستان؛
4. مطالعه در خصوص توسعه شهرک صنعتي با تاکید بر تکمیل طرحهای نیمه تمام و تمرکز بر نواحی صنعتي،مراکز خصوصي، و خوشه هاي صنعتي؛
5. ساماندهي و پیگیری طرحهای واگذار شده در سالهای قبل به منظور فعال سازی و در صورت عدم تحقق فعالیت انجام مراحل بازپسگیری
6. ايجاد مراكز خصوصي در جهت بازاريابي محصولات توليدي و نيز جذب سرمايه گذاران با توجه به شناساندن قابليت هاي شهرستان؛
7. تأكيد برمکانیابی و راه اندازی سایت نمایشگاهی مناسب و استفاده بهينه واحدهاي توليدي و نيز سرمايه گذاران از امكانات نمايشگاه دائمی و بین المللی جهت ارتقاء سطح فني و كيفي محصولات توليدي منطقه جنوب استان و همچنين آگاهي از توانمند يهاي ساير توليد كنندگان خارجي و داخلي؛
8. ايجاد و راه اندازی مراکز رشد و پارک علم و فناوری به منظور شناسایی نخبگان و استعدادیابی جوانان به منظور فعالیت در واحدهاي خدمات فني و مهندسي و نهایتاً تقويت توان تكنولوژيكي و دانش فني در شهرستان؛
9. اشاعه فرهنگ توسعه پايدار در بين واحدهاي صنعتي و معدني و تأكيد بر حفظ و احياء محيط زيست و منابع طبيعي؛
10. تكميل زيرساخت هاي موردنياز در بخش صنعت و معدن به جهت جلوگیری از خام فروشی و فراهم نمودن تولید کالای نهایی در شهرستان
11. پیگیری مستمر و فراهم نمودن تسهيلات لازم براي حمايت از مجريان طرح ها
12. تقويت واحد اطلا ع رساني و راهنماي سرمايه گذاري صنعتي و معدني شهرستان در جهت جذب سرمايه گذاران داخلي و خارجي با بهره گیری از توان کمیته راهبری سرمایه گزاری و کارگروههای رفع موانع تولید در شهرستان
13. هماهنگ سازي دستگاه هاي اجرايي ذيربط جهت ارائه خدمات موردنياز به سرمايه گذاران به منظور حذف بوروكراسي زايد در دستگاه ها
14. ايجاد تعاوني ها و تشکلهاي اقتصادي فراگير به منظور استفاده از سرمايه هاي جزئي و جمع آوري آنها و بكارگيري در سرمايه گذاري هاي مولد؛
15. تقويت بنيه مالي معدنكاران از طريق ارائه تسهيلات كم بهره با بازپرداخت طولاني مدت و با
16. مشاركت سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني ايران در امر راه اندازي و افزايش ظرفيت استخراجي معادن و ايجاد صنايع معدني مناسب؛تکمیل بخشهای نیمه تمام و محوریت بخشی به ایجاد بخشهای تبدیلی و تولیدی وابسته
17. هماهنگ ساختن فعاليت صنايع بزرگ در پيوند با صنايع كوچك و متوسط جهت تكميل زنجيره توليد؛
18. رفع نواقص حوزه های خدمات رسانی من جمله توزيع نيروي برق شامل قطع و وصل و نوسانات؛ زیرساختهای ارتباطی،انرژی و ...
19. تشكيل و فعال نمودن دفاتر ارتباط صنعت و دانشگاه در مراكز آموزش عالي شهرستان؛
20. سرمایه گذاری در جهت تربيت نيروهاي بومي ماهر براي فعاليت در واحدهاي صنعتي و معدني،خصوصاً در روستاهای مجاور نواحی صنعتی
21. ايجاد و توسعه امكانات و خدمات نوين بازرگانی،نگهداری و تبدیلی به منظور بهره گيري از مزيت هاي توليدي شهرستان
22. ايجاد خوشه هاي صنعتي در زمينه توليدات صادرات گرا؛
23. ايجاد زمينه مناسب جهت افزايش سرمايه گذاري بخش خصوصي اعم از داخلي و خارجي در
24. توسعه شهرستان با تدوین خط مشی ها و چارچوب کلان برنامه های سرمایه گزاری
25. تنظيم برنامه راهبردي توسعه تجارت خارجي در راستای سند آمایش استانی و هدفمندسازي فعاليتها در این بخش با توجه به موقعیت جغرافیایی و ارتباطی مطلوب منطقه
26. انجام مطالعات جامع شناسايي ظرفيت ها و توانمندي هاي توليدي شهرستان و معرفي پتانسيل هاي بخش هاي مختلف اقتصادي از طريق صدا و سیما و شبكه هاي اطلاع رساني
27. تسهيل و روانسازي جريان تجارت خارجي شهرستان از طریق رایزنی و تعامل با مرکز استان به منظور اتخاذ رویکرد منطقه ای در تدوین برنامه آمایش و نهایتاً ايجاد وحد ت مديريتي در بخش هاي اقتصاد و بازرگاني
28. توسعه سيستم هاي نوين اطلاع رساني و تعميم فرهنگ تجارت الكترونيك
29. ارتقاء سطح دانش، كارايي و اثربخشي منابع انساني؛
30. تقویت زيرساخت هاي مرتبط با توسعه اقتصادي از طريق تشکل سازي و تحرک بخشی به پتانسیلهای بومی؛
میراث فرهنگی و گردشگری
علی رغم وجود آثار تاریخی ارزشمند در سطح منطقه ، گاهاً با عدم شناخت و درک ارزش‌های نهفته در میراث فرهنگی و ابنیه تاریخی و مداخلات مخرب در این زمینه مواجه هستیم، همچنین ضعف تمایل و مشارکت بخش خصوصی به منظور سرمایه‌گذاری در حفاظت از میراث فرهنگی و ضعف حمایت قانونی و مالی مؤثر از مالکین ابنیه تاریخی ارزشمند باعث عدم توسعه بخشهای وابسته و بی توجهی به این مقوله مهم در صنعت گردشگری شهرستان شده است،هر ساله گردشگران زیادی از اقصی نقاط کشور و حتی خارج از کشورمان از این شهر زیبا دیدن می کنند و تحرک بخشی به بخشهای مختلف گردشگری,مرمت و معرفی آثار تاریخی و حمایت از تولیدات بومی و صنایع دستی می تواند علاوه بر جذب بیشتر گردشگر زمان بیتوته این مسافران در مهاباد را به تأخیر انداخته،منجر به درآمدزایی،اشتغال و رونق اقتصادی منطقه خواهد شد،علاوه بر آن ویژگی منحصر به فرد مهاباد به عنوان هدف گردشگری برای بسیاری از علاقمندان به سفر توجه و تمرکز بر موضوعاتی چون توریسم درمانی و توسعه زیرساختهای آن را دوچندان می کند، بر این اساس راهبردهای پیشنهادی ذیل می تواند مسئولین امر را در پیشبرد اهداف اشاره شده یاریگر باشد:
1. توجه به زير ساخت هاي گردشگري و توسعه مناسب مطابق با استانداردهاي توسعه ي گردشگري؛
2. حمايت و تشويق توليدات و مراكز عرضه هنرهاي سنتي و صنايع دستي جهت جذب گردشگر به شهرستان؛
3. تقويت مشاركت مردمي در تصميم گيري و تصميم سازي براي حفاظت، مرمت و احياء آثار فرهنگي، تاريخي و طبيعي؛
4. آموزش نيروي انساني متخصص در بخش گردشگري؛
5. ايجاد انگيزه و فرهنگ سازي موثر به منظور ترغيب و تشويق مسافرت و گردشگري
6. ايجاد و توسعه جريان گردشگري پايدار در چندين مرحله ارزان سازي سفر و همگاني و همه زماني نمودن آن برای تمامی نقاط شهرستان
7. هماهنگ نمودن طرحهاي عمراني، صنعتي، توليدي، خدماتي و گردشگري با اصول توسعه پايدار؛
8. ايجاد و بهسازي جاذبه هاي شهر از جمله افزایش فضاي سبز مناسب و جذاب سازی وروديهاي شهر،رها سازی حریم رودخانه و سد مهاباد و استاندارد سازی به منظور زیبا سازی و افزایش جاذبه های مطرح
9. سرمايه گذاري دربخش تبليغات وبازاريابي گردشگری خصوصاً در بخشهای نیازمند معرفی
10.سرمايه گذاري درارائه ي تخفيف به گردشگران دایمی حتي رايگان نمودن جاذبه ها بصورت مقطعي و تعريف مسيرهاي گردشگري وايجاد امكانات رفاهي در اين مسيرها؛
11.استفاده از توان طبيعي شهرستان همچون مناطق بکر و کوهستانی و تالابها در جهت توسعه صنعت گردشگري متناسب با ظرفيت هاي زيست محيطي منطقه؛
12.(حمايت و جذب سرمايه گذار (در اين خصوص پيشنهاد مي شود درصورت امكان زمين و تسهیلات لازم در اختيارمتقاضي قرار گرفته و ازحاشيه كاري اكثر ارگان هاي ذيربط كاسته شود تا سرمايه گذار براحتي و با آسودگي خاطرسرمايه گذاري نمايد.
13.تعیین روستاها و نقاط هدف به عنوان جاذبه های شاخص شهرستان، ضمناً ترتیب راه اندازی اقامتگاههای بوم گردی و امکانات رفاهی در این نقاط اندیشیده شده و امکان عرضه محصولات بومی با بسته بندیهای استاندارد در این مسیرها فراهم گردد.
14. توسعه سفرهاي ارزان قيمت ، روانسازي و تشويق مسافران جهت انجام اين گونه سفرها
منابع طبیعی و محیط زیست
این حوزه بستر اصلی برنامه ریزیها و مکانیابی نواحی بوده و به عنوان پیش شرط تصمیم گیری در رابطه با سرمایه گذاریها حائز اهمیت و حساسیت می باشد، لذا توجه به محدودیتها و اهتمام در مسیر قابلیتهای این منابع می تواند ضامن توسعه پایدار و ترسیم دورنمای صحیحی از پیشرفت منطقه باشد، براساس شاخصه های طبیعی(آب و خاک،مورفولوژی) و اقلیمی منطقه راهبردهای زیر در مسیر توسعه شهرستان منصور است:
1. مدیریت صحیح منابع آب و برنامه ریزی در راستای مصرف بهینه در بخشهای مختلف کشاورزی و صنعت از طریق اجرای الگوهای متناسب با وضعیت منطقه و سرمایه گذاری در طرحهای تحول ساز
2. لزوم ذخیره سازی و كاربري منابع آب با در نظر گرفتن معيارهاي زيست محيطي و حفظ قابلیتهای طبیعی با حداقل سازی استحصال آبهای زیرزمینی
3. مطالعه و اجرای طرحهای آبخیزداری علی الخصوص در مسیلها و مناطق پرشیب
4. انجام مطالعه و احیای پوشش گیاهی و مراتع بر اساس استعداد خاص نواحی و اهتمام به جذب منابع حداکثری به منظور حفاظت در مقابل بلایای طبیعی (با توجه به حساسیتهای خاص و فصلی پوشش طبیعی منطقه)
5. بهره گیری از مشارکت تام بخش خصوصی برای اجرای موارد فوق
6. ایجاد تعادل بین دام و مرتع و همچنین متعادل سازی فعالیتهای کشاورزی متناسب با استعدادهای طبیعی
7. توسعه آموزش حوزه نشينان در استفاده بهينه از منابع طبيعي و جلوگيري از تخريب
8. برنامه ریزی و طراحی اجرای ایجاد شبکه مناسب دفع فاضلاب شهری و روستایی علی الخصوص در روستاهای حوزه بالادست سد مهاباد
9. توسعه فعاليتهاي حفاظت در منابع طبيعي و محيط زيست با توجه به گونه هاي نادر گياهي و
تنوع اقليمي
• زیربناهای شهری و روستایی و ارتباطی
راه به عنوان عاملی که به طور کامل و با استفاده از آن، حرکت امکان پذیر است شناخته می شود. از این رو راه ممکن است خیابان، جاده، فرودگاه و یا خطوط راه آهن باشد. این عوامل در کنار مراکز جمعیتی(شهر و روستا) به عنوان کانون حرکت و تحول اهمیت ویژه ای دارند بسیاری از مردم هنگامی که از نقطه ای به نقطه دیگر حرکت می کنند، آن را می بینند و در امتداد راه است که عوامل محیطی گوناگون قرار می گیرند و با یکدیگر بستگی و ارتباط می یابند.لازمه رشد و پویایی در جوامع امروزی برخورداری از بسترهای ارتباطی بهتر و سهل الوصول تر بوده و همچنین مناسب سازی و بهبود تأسیسات و زیربناهای شهر و روستا علی الخصوص در مناطق کوهستانی و صعب العبور می تواند زمینه ساز استفاده بهینه از فضاهای محدود و موجود مسکونی در این مناطق باشد که شهرمهاباد هم به دلیل ویژگیهای خاص توپوگرافیک خود از این قاعده مستثنی نیست، از جمله تنگناهای این بخش علاوه بر شیب زیاد قسمتی از اراضی می توان به مشکلات کمی و کیفی دسترسی به منابع آب در بخشهای مختلف شهرستان ، درگیری و تنشهای حاصل از مسائل آزاد سازی حریم با مردم وصاحبین اراضی و شرکتهای حفار و تأسیسات زیربنایی(گاز،برق مخابرات و آب)، طغياني بودن رودخانه ها و افزايش هزينه تأسيسات آبي جهت مهار آبهاي سطحي، كمبود تأسيسات وتجهيزات راهداري ، كمبود فضاهاي خدماتي درحاشيه راههاي اصلي وآزادراهها، آشيانه ماشين آلات و نهایتاً سردسير بودن منطقه و زمان كم اجراي پروژه ها اشاره کرد اما با این وصف منابع ارزشمند آبی و خاکی و در مسیر بودن کریدورهای ارتباطی شمال -جنوب وقابلیت اتصال شرق- غرب از ویژگیهای منحصر به فرد مهاباد است که به عنوان مسیر اصلی اتصال به کانال ارتباطی اروپا و کشورهای حوزه شوروی سابق قابلیت تبدیل به گلوگاه و شریان ارتباطی کشور در این مسیرها گردد، بر این اساس راهبردهای ذیل مورد طرح و انتظار می باشد:
1. بروزرسانی روشها و استفاده از شیوه های نوین عملیات راهسازی و راهداری با تکیه بر دانش کشورهای پیشرفته
2. جایگزینی مصالح جدید و بهسازی تجهیزات راهسازی و راهداری پیشرفته به منظور تقویت و نگهداری
3. اهتمام در جلب توجه مدیران ارشد کشوری و منطقه ای برای لحاظ نمودن شرایط و استعدادهای شهرستان به عنوان پل ارتباطی شمال- جنوب و شرق-غرب در فرآیند تدوین اسناد آمایش سرزمینی
4. الزام مجموعه های متولی در بکارگیری و استفاده گسترده از نیرهای متخصص و کارشناسان حوزه راه و شهرسازی بویژه در شهرستان مهاباد به لحاظ کمبود نیرو
5. اصرار بر تخصیص به موقع اعتبارات انجام پروژه ها به دلیل سردسیر بودن منطقه و پرهیز از تداخل زمان کار با فصول سرد سال
6. اهتمام مدیران و مسئولین در انجام اقدامات اجرایی اولویت دار به دلیل وضعیت نامناسب راههای ارتباطی،کوهستانی بودن منطقه و عدم امکان رسیدگی علی الخصوص طی دوران جنگ تحمیلی(تکمیل بزرگراه ارومیه -مهاباد ، بهسازی و اصلاح مسیرهای مهاباد - بوکان،مهاباد -سردشت،مهاباد پیرانشهر-تکمیل فرآیند تحویل ایستگاه راه آهن مهاباد و نهایی سازی تأسیس پلیس راه مهاباد در سه راهی دارلک)
7. بازنگری در نحوه استقرار کانونهای جمعیتی شهرستان و مکانیابی تأسیسات عمده از جمله دفع پسماند و فاضلاب،بیمارستان و اماکن آموزشی و ورزشی،ترافیک،معابر و مسیرهای دسترسی،صنایع و کارخانجات،شبکه های خدمت رسان شهری(آب،برق،گاز،مخابرات)
8. تقویت و ایمن سازی بسترهای ارتباطی مخابرات من جمله اتصال فیبر نوری و آنتن دهی علی الخصوص در مناطق روستایی و صعب العبور با رویکرد یکپارچگی فضای ارتباطی و روان سازی جریان تبادل اطلاعات
9.
امور اجتماعی،آموزش و فرهنگ
مهاباد از نظر شاخصه های این حوزه دارای جایگاه خاصی در میان شهرهای غرب و شمال غرب کشور می باشد چنانکه رهبر معظم انقلاب از این شهر با نام شهر انسانهای هوشمند و جوانان با استعداد یاد می کنند.پس از انتقال محل حاکمیت بداق سلطان مکری در زمان شاه عباس صفوی به مهاباد روند توسعه و شکوفایی این منطقه در ابعاد متلف فرهنگی و اجتماعی سرعت بیشتری به خود گرفته و از 400 سال پیش تاکنون این شهر شاهد تحولات مختلفی بوده است؛ تعدد مساجد و مراکز فرهنگی، طبیعت بکر و زیبای مکربان،تنوع اجتماعی منطقه و موقعیت خاص جغرافیایی مهاباد به لحاظ نزدیکی به مرکز استان و شهرهای مهمی همچون تبریز،مراغه شهرهای شمالی استان کردستان و کردستان عراق و تبادلات فرهنگی ناشی از این روابط باعث تجلی نبوغ و آثار ارزشمند در طول این سالیان شده که بعد از انقلاب اسلامی هم با ظهور و توسعه مراکز دانشگاهی، صدا و سیمای مرکز مهاباد و مراکز فرهنگی و هنری متعدد این روند سرعت بیشتری به خود گرفته است، با این وصف ارتقای سطح علمی،نرخ باسوادی و جایگاه فرهنگی مهاباد رشد تعاملات و مطالبات اجتماعی شهروندان و همچنین انتظارات از این منطقه رو به رشد را به دنبال داشته است که می طلبد با اهتمام ویژه مسئولین امر سعی در هموار کردن موارد ذیل به عنوان راهبردهای حداقلی در این مسیر داشته باشند:
1. گسترش هنرستانهاي فني و حرفه اي در كنار مراكز صنعتي و واحدهاي خدماتي و توليدي
2. دستيابي همگان به تحصيل(توسعه عدالت آموزشي) با رویکرد پژوهش محوری در مراکز آموزشی
3. اجرای سیاستهای توسعه مشارکت اجتماعی در بخش آموزش و فرهنگ با تقویت سازمانهای مردم نهاد و دیگر ساختارهای اجتماعی فعال در حوزه های مختلف
4. تعادل و تناسب در توزيع منابع) انساني ومالي( و امكانات با تاكيد بر مناطق محروم با رویکرد خدمت رسانی در حوزه های مختلف فرهنگی و هنری از جمله افزایش تعداد سینماها، سالنهای نمایش،کتابخانه ها
5. برنامه ريزي و نظارت بر حسن اجراي كار آموزيها و كارورزيها با همكاري واحدهاي توليدي وخدماتي.
6. تلاش در ارتقای شاخصهای بهداشتی و درمانی با توسعه مراکز بیمارستانی، تجهیزات پزشکی و کلینیکهای تخصصی (تسریع دراتمام و تجهیزبیمارستانهای 350 تختخوابی، تأمین اجتماعی و تجهیز و بروزرسانی امکانات بیمارستان امام خمینی) به منظور افزایش توان پاسخگویی به مراجعین علی الخصوص موارد خارج ازکشور و شهرستان
7. ایجاد زمینه های لازم براي گسترش فعاليت هاي فرهنگي- تربيتي بومی با احترام به نهادهاي اسلامی و ایرانی و رویکرد افزایش نشاط اجتماعی
8. تقویت سرفصلهای اعتباری بخش مراقبتهای اجتماعی علی الخصوص در بخش مددکاری و خدمات رسانی به آسیب دیدگان، معلولین و سالمندان
9. گسترش گامهای عملیاتی در راستای کاهش آسیبهای اجتماعی از طریق پشتیبانی مالی بخش مشارکتهای مردمی به منظور آگاهی بخشی، ایجاد مراکز نگهداری و توانبخشی به صورت هیأت امنایی
10. افزایش سرانه فضاهای ورزشی ، مراکز پژوهشی و تحقیقاتی،استعداد یابی،کارآفرینی به منظور تحرک بخشی به فعالیتهای جوانان و گسترش استارت آپ ها و دیگر فعالیتهای کسب و کار
