زاگرس عبدالهی
ترکیه در سه سال گذشته دستخوش تحولات و چرخشهای سیاسی بزرگ و تعیینکنندهای بوده است: از کودتای نافرجام تا تغییر قانون اساسی، از دستگیری رهبران حزب دموکراتیک خلقها تا تهاجم به عفرین، از سقوط جنگنده روسیه و تنش دیپلماتیک مسکو و آنکارا تا چرخش اردوغان از غرب به سمت پوتین؛ و اینک، برگزاری زودهنگام انتخابات. برگزاری زودهنگام انتخابات در آوریل، پس از فتح عفرین، اعلام شد، یعنی زمانی که نیروهای ترکیه دیگر قادر به پیگیری اهداف جاهطالبانهترشان نبودند و این فرصتی را برای حزب حاکم عدالت و توسعه به وجود آورد که پیوندهایش را با ملیگرایان افراطی حزب حرکت ملی و البته با ارتش محکم کند.
انتخابات ترکیه امروز یکشنبه ۲۴ ژوئن / سوم تیر از ساعت ۸ صبح به وقت محلی) آغاز شده است و تا ساعت ۱۷ عصر به طول خواهد انجامید. این نخستینبار است که انتخابات ریاستجمهوری و پارلمانی همزمان در ترکیه برگزار میشوند. این همزمانی در راستای تغییرات رخداده در قانون اساسی است که ۵۱ درصد مردم در آوریل گذشته به آن رأی مثبت دادند و قرار است نظام پارلمانی ترکیه را به یک نظام ریاستی بدل کند.احتمال می رود با توجه به بحران اقتصادی در ترکیه و کاهش ارزش قابل توجه لیر در ماههای اخیر، انتخابات برای حزب رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری فعلی پس از نزدیک به ۱۶ سال در دست داشتن قدرت آسان نباشد و این انتخابات به دور دوم کشیده شود.
محرم اینجه نامزد حزب کمالیست جمهوریخواه خلق (ج ه پ) و نامزد اصلی اپوزیسیون برای برندهشدن در برابر اردوغان است. (ج ه پ) به رهبری کمال قلیچ داراوغلو همراه با حزب اسلامگرای «سعادت» به رهبری تمل کاراملااوغلو و حزب ملیگرای «خوب» به رهبری مارال آکشنار ائتلافی به نام «ائتلاف ملت» را شکل دادهاند.چهارمین حزب مهم نیز حزب دموکراتیک خلقها (ه د پ)، حزب حامی کردها در ترکیه است که بدون ائتلاف به انتخابات وارد شده و برای ورود به پارلمان باید از حد نصاب ۱۰ درصد عبور کند. صلاحالدین دمیرتاش، از رهبران مشترک (ه د پ) از زندان، نامزد انتخابات است. کاندیدای زندانی حزب دموکراتیک خلقها در یک سخنرانی انتخاباتی تلویزیونی که از زندان پخش میشد به مردم گفته که نگران او نباشند، او را اگر ۲۰ سال هم در زندان نگه دارند مسئلهای نیست اما نگرانی او وضعیت مردم و ناعدالتیها است. (ه د پ) احتمالاً بتواند از حد نصاب ۱۰ درصدی برای حضور در مجلس عبور کند، علیرغم اینکه احتمال تقلب انتخاباتی در مناطق کوردی بیشتر از هر جای دیگری است. (ه د پ) همچنین میتواند نقش تعیینکنندهای در این بین داشته باشد، چرا که هیچ یک از دو بلوک انتخاباتی رقیب قادر به کسب اکثریت نیستند، و بنا به نظرسنجیها، هر کدام چیزی حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد آرا را از آن خود خواهد کرد.در صورت دستنیافتن هیچ نامزدی به بیش از ۵۰ درصد آراء دور دوم انتخابات هفتم ژوئیه برگزار میشود. اگر انتخابات ریاستجمهوری به دور دوم کشیده شود، نامزدهای ائتلاف ملت و دمیرتاش وعده دادهاند که از نامزد رویاروی اردوغان حمایت کنند.
با وجود نیم میلیون ناظر احزاب اپوزیسیون و ان جی او های ترکیه و حدود ۴۰۰ نماینده سازمان امنیت و همکاری اروپا برای نظارت بر روند انتخابات ترکیه نگرانی ها پیش از برگزاری انتخابات آغاز شده بود. محرم اینجه در آخرین گردهمآیی انتخاباتیاش در استانبول نسبت به احتمال تقلب هشدار داده بود. دمیرتاش نیز اذعان کرده بود که انتخابات ترکیه هرگز نمیتواند منصفانه و آزاد برگزار شود. آیا دولت اردوغان از نفوذ سیاسی در رای گیری و شمارش آرا دور خواهد ماند؟