شعر قلمرو زیبایی‌هاست

 «شهرام بهرامی» در ۱۳۴۸ در شهرستان پیرانشهر چشم به دنیا گشود و باتوجه‌به شرایط شغلی پدرش که نظامی بود در سال ۱۳۵۵ به شهر سنندج نقل‌مکان کردند و از همان ایام تاکنون در سنندج مشغول فعالیت فرهنگی و ادبی است وی یکی از مؤسسین اولین انجمن ادبی در شهر سنندج به نام آبیدر است که به همراه چند نفر از چهره‌های فرهنگی و ادبی در سال ۱۳۶۷ اقدام به تشکیل و تأسیس این انجمن گرفتند و اعضای آن نیز کامبیز کریمی، آرمان اسدی، محمود محمودی، ابراهیم احمدی‌نیا، زنده‌یاد محمدعلی رستمی، فریدون ارشدی، سراج‌الدین بناگر، زنده‌یاد علیرضا همت‌یار، توفیق ابراهیمی، ناهید عرجونی بود.

وی در مورد فعالیت‌های انجمن نیز عنوان می‌کند که در سال ۱۳۶۹ نیز باتوجه‌به حضور «حکیم ملا صالح» یکی از منتقدان ادبی، شاعر و محقق در حوزه ادبیات کوردی که اصالتاً از کوردهای حلبچه در اقلیم کردستان عراق بودند در شهر سنندج؛ بیشتر اعضای انجمن ادبی آبیدر به سمت ادبیات کوردی گرایش پیدا کردند و در همان ایام نام انجمن آبیدر به انجمن مولوی کورد تغییر نام پیدا کرد. این حرکت در زندگی و سبک شعری بنده نیز تأثیرگذار بود و از همان ایام نیز فعالیت ادبی بنده نیز تغییر پیدا کرد و توانستم آثاری ماندگاری را تولید کنم. به مناسبت منتشر شدن دو اثر  جدید تحت عنوان «مدام بر مدار دل من می‌گردی ای عشق!» و «شبانه‌های آفتابی شعر»، با «شهرام بهرامی» شاعر و نویسنده سنندجی گفت‌گویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

 چطور شد که وارد دنیای شعر و ادبیات شدید در این مورد توضیح دهید؟

دلیل گرایش بنده به شعر به سال‌های ۱۳۶۳ بر می‌گردد زمانی که مرحوم پدرم رباعیات خیام که با خط نستعلیق نگاشته شده بود به منزل آورد و بنده نیز از روی کنجکاوی آن را مطالعه نمودم و این اثر فاخر ادبی تأثیر بسزایی در افکار و سبک زندگی‌ام ایجاد کرد و این امر عاملی شد تا با دنیای ادبیات و شعر آشنا شوم از همان ایام نیز وارد دنیای شعر و ادبیات شدم که امروز به جزئی از زندگی‌ام تبدیل شده است. از سال ۱۳۶۶ به‌صورت جدی فعالیت ادبی خود در حوزه شعر را آغاز کردم و بیشتر اشعار بنده نیز به زبان فارسی است و در کنار زبان فارسی اشعاری هم به زبان کوردی سروده‌ام .

شما به‌عنوان یک شاعر و نویسنده دنیای شعر را چگونه توصیف می‌کنید؟

در پاسخ به این پرسش باید عنوان کنم که من امروز به تفسیر رسیده‌ام که زندگی یعنی شعر و شعر نیز ریتم زندگی است. شاعرانه زیستن دیدگاه فرد را به پیرامون کاملاً دگرگون می‌کند و به قول سهراب سپهری باید چشم‌ها را شست و دنیا را جوری دیگر باید دید «شعر قلمرو زیبایی‌هاست» و شاعران با استفاده از ابزار شعر پیام‌هایی را به جامعه می‌دهند تا دنیا را به سمت زیبایی سوق دهند. هر چند که امروز بسیاری از شاعران و نویسندگان با دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی پیوند خورده‌اند و در تمام عرصه‌ها آثاری را سروده‌اند که در دل مردم جاودانه شده است. 

 به حوزه نشر و چاپ نیز اشاره‌ای داشته باشیم بسیاری از مخاطبان و حتی نویسندگان از نشر و توزیع آثار باکیفیت و محتوای پایین گلایه‌مند هستند شما در این مورد چه دیدگاهی دارید آیا آثار تولیدی در حوزه کتاب توانسته نیازهای مخاطبان را برآورده کنند؟

 با وجودی که بسیاری از صاحب‌نظران و اهل کتاب و نویسندگی از عرضه برخی کتاب‌ها با محتوای ضعیف باکیفیت پایین گلایه‌مند هستند؛ اما آنچه که بنده مطالعه کرده‌ام شاهد آن هستیم آثاری که در حوزه شعر از نسل‌های دهه 50، 60 و 70 منتشر شده که دارای کیفیت و محتوای کم‌نظیر و ارزشمند است و این نسل در کنار اساتید ارجمندی همچون سید علی صالحی، شمس لنگرودی، اکبر اکسیر، دکتر شفیعی کدکنی و علی‌بابا چاهی توانسته‌اند آثار فاخری را تولید و منتشر کنند و ادامه این روند نیازمند حمایت بیش‌ازپیش جامعه مخاطب و متولیان فرهنگی است. تولید آثار فاخر و باکیفیت مناسب که دارای پیام برای جامعه باشد می‌تواند به روند افزایشی سرانه مطالعه در جامعه کمک کند؛ زیرا امروز در برخی حوزه‌ها شاهد تولید آثاری هستیم که مردم از آن استقبال نمی‌کنند و این می‌تواند به فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی در جامعه آسیب برساند؛ بنابراین باید برای رشد و پیشرفت در این حوزه نیازسنجی کنیم و نیازهای جامعه مخاطب را مورد بررسی و این نیازها را برآورده کنیم تا جامعه‌ای پویا داشته باشیم. البته باید عنوان کنم که در حوزه شعر ما موفق بوده‌ایم و با حضور چهره‌های شاخصی که در این حوزه فعالیت می‌کنند توانسته است پشتوانه مردمی و جامعه را به دنبال داشته باشد؛ زیرا تبدیل شعر به ترانه و آواز و بهره‌گیری از این آثار در زبان عامه مردم و موسیقی نشان از قدرت و توانایی شعر دارد که خوشبختانه ما در این حوزه موفق عمل کردیم.

در ادامه سؤالات می‌خواهم به آثار شما نیز بپردازیم تاکنون چند اثر از شما چاپ و منتشر شده است لطفاً در این مورد توضیحات بیشتری برای مخاطبان ارائه دهید؟

بنده تاکنون ۷ مجموعه اشعار تحت عناوین «کاش شعر مرا می‌سرود»، «آسمانی‌تر از پروانه»، «ساعت به‌وقت عشق چند است؟»، «سرفصل کتاب عاشقی چشمانت!»، «به‌جای اخم لبخندی دوباره»، «شبانه‌های آفتابی شعر»، «مدام بر مدار دل من می‌گردی ای عشق»،  را چاپ و منتشر کرده‌ام و یک مجموعه سه‌جلدی که تدوین و گردآوری‌شده است تحت عنوان «مشاهیر جوان‌مرگ ادبیات» در دست اقدام برای چاپ است، یک مجموعه رباعی تحت عنوان «چهارراه رباعی» نیز آماده چاپ است و امیدوارم که موردپسند مخاطبان قرار گیرد و بنده بتوانم به رسالت فرهنگی و هنری خود در حوزه ادبیات نسبت به جامعه عمل کنم.

 در مورد دو اثر جدیدم «مدام بر مدار دل من می‌گردی ای عشق»، به یاد عنوان کنم که این مجموعه اشعار حاصل فعالیت شعری بنده از سال 1397 تا 1402 است و سعی کردم مضامین و تعابیر تازه‌ای را به کار بگیرم و بیشتر اشعار به مسائل اجتماعی، عاشقانه و فرهنگی پرداخته‌ام.

به نظر شما وضعیت و جایگاه ادبیات ما در حوزه بین‌المللی چگونه است؟

در این باره باید عنوان کنم که پیش‌تر آثار نویسندگان و شاعران جهانی بر ادبیات ما سلطه داشته؛ اما در دنیای کنونی و با ورود اینترنت و گسترش فنّاوری‌های نوین؛ فضا برای ابراز وجود شاعران و نویسندگان ما نیز ایجاد شده است و اشعار شاعران ما نیز به زبان‌های دیگر ترجمه و مورد استقبال قرار گرفته است و امروز می‌توانیم در دهکده جهانی با ملت‌ها و جوامع مختلف ارتباط برقرار گرفته و پیام خود را که همان صلح و دوستی و امنیت است به آنها برسانیم و از این فرصت‌ها برای رشد و نمو ادبیات و به‌ویژه حوزه شعر استفاده کنیم.

شما به ترجمه اشاره کردید دیدگاه شما نسبت به ترجمه چیست؟ آیا برای ترجمه آثار خود اقدامی انجام شده است؟

به نظر بنده ترجمه ابزاری است تا بتوانیم فرهنگ و هویت کشور و مردمان سرزمینمان را به جوامع دیگر معرفی و انتقال دهیم و در مقابل نیز از ظرفیت‌ها و توانایی‌های جوامع مختلف برای پویایی فرهنگ و ادبیات خود بهره ببریم.

بااین‌حال در حوزه شعر کمی کار سخت‌تر است؛ زیرا زبان شعری متفاوت است و گاهی مترجم نمی‌توانند شعر را به‌خوبی از زبان‌اصلی به زبان دیگر ترجمه کند؛ زیرا در ترجمه شعر باید چهار نکته اصلی ویژگی را رعایت کرد ۱- تکنیک شعری ۲- مضمون ۳- شگردهای زبانی ۴- صنایع لفظی. (استعاره، تشبیه، مجاز، کنایه، ایهام و...) به همین دلایل کار در این حوزه سخت‌تر می‌شود بااین‌حال ترجمه پنجره‌ای روبه دنیای دیگر است که باید از این ظرفیت استفاده کرد. خوشبختانه در این حوزه نیز اقدامات بسیار خوبی انجام شده و شعر شاعران ایرانی به زبان‌های دیگر ترجمه شده است هر چند که در مقابل ترجمه کشورهای دیگر همچون روسیه، ترکیه، آذربایجان، کره، چین و..... قابل‌قیاس نیست؛ اما باید نگاه ویژه‌تری به این حوزه داشته باشیم و در موضوع ترجمه اشعار بنده نیز تاکنون اقدامی انجام نشده است و امیدوارم در آینده در این حوزه اتفاقات خوبی بیفتد.

نویسندگان و شاعران در حوزه کاری خود چه مشکلات و موانعی روبرو هستند؟ و پیشنهاد شما به‌عنوان یک شاعر و برای رفع این مشکلات چیست و چه انتظاری از جامعه دارید؟

امروز جامعه با بحران‌های بسیاری مواجه است روزبه‌روز بر مشکلات مردم افزوده می‌شود و قشر نویسنده و شاعران نیز از جامعه و مردم جدا نیستند و این بار بر دوش ما تیز سنگینی می‌کند برای چاپ یک اثر بیشتر از ۶۰ میلیون تومان هزینه لازم است و تأمین چنین هزینه‌ای از عهده یک نویسنده خارج است و در بسیاری موارد شاهد آن هستیم که نویسندگان در اوج فقر و تنگدستی زندگی را سپری می‌کنند و از توان تأمین مخارج زندگی مانده‌اند چه برسد به چاپ آثارشان، بنابراین برای رفع مشکلات ضروری است که تغییر ساختاری در حوزه فرهنگ و ارشاد ایجاد شود و از نویسندگان که از اقشار روشنفکر و پیشرو جامعه هستند حمایت شود.

آنچه که امروز بسیاری از ناشران و نویسندگان نسبت به آن معترض و گلایه‌مند هستند کاهش آمار سرانه مطالعه در کشور است شما در این مورد چه نظری دارید؟

در این موردنیاز به فرصت و مجال بیشتری است تا بتوانیم نظری کارشناسی را ارائه دهیم؛ اما در مجموع باید عنوان کنم که مخاطب و مردم به دنبال نیازهای درونی و فکری خود هستند و امروز سواد رسانه‌ای مردم افزایش‌یافته است؛ بنابراین با تولی آثار با محتوای مناسب و کیفیت بالا می‌توانیم با مخاطبان آشتی کنیم، زیرا در دنیای کنونی که هم شعار می‌دهند فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی عاملی برای عدم تمایل مردم به کتاب‌خوانی است شاهد آن هستیم برخی کتاب‌ها با تیراژ بسیار خوبی منتشر و مورد استقبال مردم قرار می‌گیرند .

سخن پایانی؟

کردستان دارای فرهنگ و ادبیات غنی است که هنوز جای کار برای فعالین این حوزه‌ها بسیار است تا بتوانیم این سرمایه و ثروت را حفظ و نگهداری کنیم و پاسداری و حفاظت از فرهنگ مستلزم عزم همگانی است و شاعران و نویسندگان پیشرو هستند که باید آثار فاخری را تولید و عرضه‌کننده در پایان نیز به‌عنوان یک شاعر، کسی که از دل جامعه برآمده‌ام باید عنوان کنم که امروز جامعه ما نیازمند خدمات بیشتر است و ما از رنج‌ها و مشکلات مردم رنج می‌بریم و با شادی‌های مردم شاد می‌شویم و تمنا و آرزوی ما رفع مشکلات جامعه است که امید است که امید در دل‌ها زنده باشد و در پایان از جناب آقای ئاری عبدی که در تولید کتاب‌هایم نقش، بسزایی داشته‌اند و همچنین جناب آقای «فردین کمانگر» از روزنامه‌نگاران شاخص در عرصه رسانه و مدیر سابق خانه مطبوعات ورسانه‌های ایران نیز، قدردانی و تشکر کنم.