هاژه، حس نوع دوستی شهروندان مهاباد و اقدامات جسته و گریخته مسوولان در برخورد با متکدیان منجر به افزایش متکدیان در شهر شده است، روندی که این روزها شهروندان و بازاریان را کلافه و ناراضی کرده است.
حس نوع دوستی شهروندان مهابادی و خطر افزایش متکدیان از دید هاژه مخفی نمانده و در طول چند سال گذشته ده‌ها گزارش خبری در این خصوص تهیه شده اما عملکرد ضعیف مسوولان و افزایش متکدیان گویای این حقیقت است که زنگ خطر افزایش متکدیان شنیده نشده و حال به یکی از مطالبات مردم شهر تبدیل شده است.
در واقع تکدی در زمانه فعلی کسب درآمد هنگفت از طریق تحریک احساسات و حس نوع دوستی شهروندان است، اقدامی که از روی عادت است و نه نیاز شدید و فوری به کمک مالی!
محورهای مواصلاتی شهر چندسالی است که توسط متکدیان کنترل می‌شود، با اشغال خیابان‌های مرکز شهر، دیگر متکدی‌گری در مهاباد به یک شغل سیاه تبدیل شده که عده‌ای از آن میلیونی کسب درآمد می‌کنند.
چند روز از پایان فصل تابستان به عنوان یکی از فصل‌های ورود گردشگران می‌گذرد اما عدم کاهش متکدیان در این شهر گویای این حقیقت است که متکدیان این شهر را به عنوان مکانی دائمی جهت کسب درآمد انتخاب کرده‌اند، مردم و نخبگان هم همواره از این موضوع گلایه‌مند هستند که چرا شهری با فرهنگ و تاریخ غنی باید جولانگاه متکدیانی باشد که هم چهره شهر را نازیبا کنند و هم تصوری غلط از شهر را برای گردشگران به نمایش گذارند.
***تکدی‌گری شغلی از روی عادت و نه نیاز***
برخلاف تصور مردم که تمام متکدیان را بیچاره‌گان درد دیده و نیازمند می‌دانند، تکدی‌گری شغلی سازمان یافته با صدها تکنیک ویژه است که با کمترین هزینه بیشترین درآمد را به متکدی می‌دهد.
تصویری از کودکی که برای ایجاد ترحم لباس مدرسه بر تن او کرده‌اند.
همان گدای خیابانی که دستش را بسوی شهروندان دراز می‌کند ساعت‌ها و روزها بصورت تجربی آموزش دیده تا به بهترین شیوه احساسات شهروندان را تحریک کند و اگر پیشنهاد شغلی جدید به او دهید، یا ناسزا می‌گوید و یا از شما عبور می‌کند تا زمانش را هدر ندهد!
تقریبا تمام متکدیانی که در شهر مهاباد اقدام به تکدی‌گری می‌کنند غیر بومی و سرویس ویژه ایاب و ذهاب با تأمین هزینه‌های راننده را دارند، درآمد متکدیان به گواه افرادی که گاها دستگیر میشوند و یا افرادی که شناختی از آنها دارند، با هیچ یکی از بازاریان شهر و یا مدیر ادارات قابل مقایسه نیست، با پایان روز کاری، به حاشیه شهر می‌روند، لباس‌ها مبدل را از تن درآورده و در میانه راه در رستوران سرراهی غذایی که دوست دارند میل می‌کنند.
تعداد محدودی از این متکدیان که بصورت موقت دستگیر میشوند اعتراف کرده‌اند که روزانه حدود 1 الی 3 میلیون درآمد دارند، درحالیکه بیشتر افراد واجد شرایط و نیازمند شب و روز کار می‌کنند تا ماهیانه 5 الی 10 میلیون درآمد داشته باشند، کسانیکه توان کار هم ندارند ماهیانه با 1 الی 2 میلیون زندگی می‌کنند، چراکه عزت نفسشان اجازه نمی‌دهد دستشان را جلوی کسی دراز کنند.
در این اواخر چندین خانم زیباروی تیپ‌زده غیربومی هم به جمع متکدیان مهاباد پیوسته‌اند و با باز شدن بازار مغازه به مغازه پول جمع می‌کنند و در این بین گپی هم با برخی افراد شوخ طبع ساده لوح می‌زنند تا چند هزار تومان بیشتر از او بگیرند و یا در فرصتی مناسب از او اخاذی کنند.
تعدادی هم همزمان با مشتری‌ها وارد مغازه میشوند و تا پول خود را نگیرند خارج نمی‌شوند و به اصطلاح خودشان اگر پول نگیرند مشتری پرانی می‌کنند که در این بازار کساد بعد از مالیات بزرگترین چالش هر بازاری محسوب می‌شود.
بازاریان مهاباد حداقل روزانه 10 هزار تومان و به عبارتی ماهیانه 300 هزار تومانی پول خرد و نقد باید به متکدیان باج دهند، درحالیکه اگر این مبلغ به شیوه‌ای صحیح ساماندهی شود به جرأت می‌توان گفت که نه مریضی بدون دوا، نه سالمندی بدون سرپناه و نه جوانی بیکار می‌ماند.
حضور متکدیان علاوه بر اینکه وجهه اجتماعی شهر را هم خراب می‌کند، ده‌ها آسیب اجتماعی دیگر را بدنبال خواهد داشت.
علاوه بر ادارات دولتی بهزیستی و کمیته امداد، چندین موسسه خیریه در شهر مهاباد فعالیت دارند، هر کدام از آنها 500 الی 700 خانوار را تحت پوشش قرار داده‌اند که بخشی از آنها بی‌سرپرست، بدسرپرست، جزو خانواده زندانیان و یا دارای بیماری خاص هستند که به راحتی می‌توان بصورت ماهیانه و روزانه از آنها حمایت کرد.
***گداپروری و جنایت‌هایی که از آن بی‌خبرید***
حس نوع دوستی و رفتار حسنه و دینی مردم اگرچه پسنیده است اما کم نیستند افراد تبه‌کاری که از آن سوءاستفاده می‌کنند و چه بسا این حس نوع دوستی اگر بصورت نادرست همه‌گیر شود به ترویج گداپروری هم بیانجامد.
همه شهروندان روزانه با افرادی برخورد کرده‌اند که نه مشکی دارند و نه از بیماری و یا مشکلی بزرگ رنج می‌برند اما دستشان را به سوی شهروندان دراز می‌کنند و عابران نیز از خود می‌پرسند که این متکدی مشکلی ندارد ولی چرا اقدام به تکدی‌گری می‌کند!
سرقت‌های خرد از منازل و مغازه، باج‌گیری و حتی کودک ربایی در شهرهای کوچک و میانه از جمله مهاباد و شهرهای اطراف بارها رسانه‌ای شده اما باندهای سازمان یافته متکدیان در برخی شهرهای بزرگ جنایت‌هایی را انجام داده‌اند که بیان آنها نیز وحشتناک است.
برخی باندهای تبه‌کاری از دختران خردسال و نوجوان به عنوان برده جنسی استفاده کرده و زمانیکه بچه‌دار میشوند در روزهای اول دست و یا پاهای نوزاد را در به شیوه‌ای بدور از انسانیت بصورت کجدار، گچ می‌گیرند تا بعد از چند ماه معلول شده و در آینده به یکی از متکدیانی تبدیل شود که هر شهروندی آن را سزاوار کمک بداند!
بروز چنین جنایت‌هایی محصول مافیای سازمان یافته متکدیان در کلانشهرهای بزرگ دنیا است که نظیر آن در تهران هم کشف شده است، حال با استقبال شهروندان از کمک به متکدیانی که نمی‌شناسند چه بسا به ایجاد رقابتی جنایت‌بار دامن بزنند.
در شهر مهاباد نمونه‌هایی از سالمند آزاری، کودک آزاری و همسر آزاری با هدف اعمال فشار برای تکدی گری روی داده و حتی فیلم آن در فضای مجاز هم مدتی دست به دست می‌شد که اگر اقدامی برای قطع این زنجیره صورت نگیرد، شاهد بروز اتفاقاتی تلخ‌تر هم خواهیم بود.
***تیغ کند قانون و عدم جدیت مسوولان در برخورد با تکدی‌گیری***
اگرچه در قانون، تکدی‌گرم یک جرم شناخته شده و 2 ماده قانونی به مجازات انجام این جرم تعریف شده است، اما ماده 65 قانون مجازات اسلامی سال 1392 عملا اجرای احکام تکدی‌گری را غیرقابل اجرا کرده است.
در ماده 712 و 713 قانون تعزیرات مصوب سال 1375 که منطبق با شرایط جامعه فعلی هم نیست، عنوان شده که « هرگاه شخص تکدی گری را پیشه خود قرار دهد»، مشمول برخورد به استناد ماده 712 و 713 قانون تعزیرات می‌شود و تا 3 ماه حبس برای فرد مجرم در نظر گرفته شده است، اما در ماده 65 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392، تمام جرایمی که مجازات آنها تا 3 ماه حبس باشد، الزاما باید به مجازات جایگزین تبدیل شود.
بسیاری از متکدیان در هنگام دستگیری هویت اصلی خود را فاش نمی‌کنند و مدارک هویتی خود را هم همراه ندارند تا شناسایی شوند، به ناچار بعد از چند ساعت بازداشت پولی هم به آنها داده می‌شود تا شهر را ترک کنند، جالب تر آنکه فردای همان روز دوباره به شهر بازمی‌گردند چراکه از خلاء قانونی و عدم جدیت مسوولان شهرستان اطلاع دارند.
در چنین شرایطی کاهش متکدیان در مهاباد ابتدا به عزم جدی مسوولان برای برخوردی قاطع و تصمیم شهروندان در عدم کمک به متکدیان وابسته است.