ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه شب گذشته استقلال دونتسک و لوهانسک (مناطق جداییطلب اوکراین) را به رسمیت شناخت.
همچنین پوتین در دو فرمان رسمی به وزارت دفاع این کشور دستور داد تا «وظیفه حفظ صلح» را در مناطق شرقی اوکراین به عهده بگیرد.
پوتین گفت ناتو به طور کامل خواستههای امنیتی روسیه را نادیده گرفته است و غرب را متهم کرد که در صدد است نگرانیهای امنیتی روسیه را نادیده بگیرد.
او مدعی شد من مجبورم تصمیمی را بگیرم که باید مدتها پیش گرفته میشد: «به رسمیت شناختن فوری استقلال و حاکمیت «جمهوری خلق» دونتسک و لوهانسک».
غرب بارها به روسیه هشدار داده است که مناطق جدایی طلب در دونتسک و لوهانسک را به رسمیت نشناسد - اقدامی که عملا روند شکننده صلح را در منطقه مدفون میکند.
پوتین در یک سخنرانی تلویزیونی طولانی، اوکراین را بخشی جدایی ناپذیر از تاریخ روسیه توصیف کرد و گفت که شرق اوکراین سرزمین باستانی روسیه است و او مطمئن است که مردم روسیه از تصمیماش حمایت خواهند کرد. تلویزیون رسمی روسیه، همزمان تصاویری از رهبر جداییطلبان اوکراین را منتشر کرد که در محل سخنرانی ولادیمیر پوتین حضور داشتند.
او گفت که اوکراین هرگز دولتی واقعی نداشته و شکایت کرد که اوکراین پس از فروپاشی شوروی هر آنچه را که میخواست، بدون مابهازا میتوانست از مسکو بگیرد.
آنچه امروزه اوکراین، روسیه و بلاروس خوانده میشود تقریبا هزار و 200 سال پیش در حاشیه رود دنپیر و از «روسِ کیف»، یک ابرقدرت قرون وسطایی که شامل بخش عظیمی از اروپای شرقی بود، به وجود آمدند.
اما روسها و اوکراینیها راه خود را از نظر زبانی، تاریخی و از همه مهمتر از نظر سیاسی از هم جدا کردند.
پوتین بارها مدعی شده است که روسها و اوکراینیها «یک ملت» هستند، بخشی از «تمدن روسیه» که شامل بلاروس نیز میشود. اوکراینیها این موضوع را قبول نمیکنند.
اوکراین در سال های 2005 و 2014 دو انقلاب را پشت سر گذاشت که هر دو بار بالاسری روسیه را رد کرد و به دنبال راهی برای پیوستن به اتحادیه اروپا و ناتو بود.
پس از انقلاب اوکراین در سال 2014، که با اعتراضات چند ماهه در نهایت «ویکتور یانوکوویچ»، رئیس جمهورِ حامی مسکو را سرنگون کرد، پوتین از خلاء قدرت برای الحاق کریمه و حمایت از جداییطلبان در استانهای جنوب شرقی دونتسک و لوهانسک استفاده کرد.
شورشیان اعلام استقلال کردند و در این شهرها، دو «جمهوری مردمی» اقتدارگرا ایجاد کردند، جایی که مجازات اعدام دوباره برقرار شد. آنها دهها اردوگاه کار اجباری را تاسیس کردند که در آن مخالفان شکنجه و اعدام میشدند.
این درگیری به سوزانندهترین جنگ اروپا تبدیل شد. بیش از 13 هزار نفر را کشت و میلیون ها نفر را آواره کرد. توافق صلح مینسک در سال 2015 به نبردها پایان داد، اما آتش زیر خاکستر در هفتههای اخیر دوباره شعلهور شد.
به گفته کرملین، پوتین پیشتر تصمیم خود را در تماس های تلفنی با رهبران آلمان و فرانسه در میان گذاشته بود.
واکنشها
ایالات متحده
کاخ سفید اعلام کرد، جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، تصمیم پوتین برای به رسمیت شناختن به «اصطلاح استقلال» مناطق شرقی اوکراین را به شدت محکوم کرد.
بایدن همچنین به همتای اوکراینی خود، ولودیمیر زلنسکی، گفت: «ایالات متحده به سرعت و قاطعانه، متفقالقول با متحدان و شرکای خود، به تجاوز روسیه به اوکراین پاسخ خواهد داد و افزود که که ایالات متحده خود را «متعهد به حفظ تمامیت ارضی اوکراین» میداند.
جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید گفت که ایالات متحده «پیش بینی چنین اقدامی از سوی روسیه را داشت» و «آماده پاسخ فوری است».
آنتونیو گوترش
دبیرکل سازمان ملل متحد تصمیم فدراسیون روسیه را نقض تمامیت ارضی و حاکمیت اوکراین و مغایر با اصول منشور سازمان ملل دانست و گفت: سازمان ملل متحد، در راستای قطعنامههای مربوط به مجمع عمومی، به طور کامل از حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی اوکراین در داخل مرزهای شناخته شده بینالمللی آن حمایت میکند.
چین
پکن - یکی از نزدیکترین متحدان روسیه – از کسی جانبداری نکرد و از همه طرف ها خواست تا «از هر اقدامی که ممکن است به تنش دامن بزند خودداری کنند». ژانگ جون، سفیر چین در سازمان ملل در شورای امنیت سازمان ملل گفت: «وضعیت کنونی در اوکراین نتیجه بسیاری از عوامل پیچیده است».
ایران
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه ایران از نزدیک تحولات اوکراین را زیر نظر دارد، از همه طرفها خواست تا موضوع را از طریق گفتوگو حل کنند و از هرگونه اقدامی که موجب افزایش تنش میشود، خودداری کنند. وی در بیانیهای افزود: متأسفانه مداخله ناتو و اقدامات تحریکآمیز به رهبری آمریکا شرایط را در منطقه پیچیدهتر کرده است.
امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه
«روسیه با به رسمیت شناختن مناطق جدایی طلب در شرق اوکراین، تعهدات خود را زیر پا گذاشته و حاکمیت اوکراین را تضعیف می کند. من این تصمیم را محکوم می کنم. من خواستار تشکیل جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل و تحریم های اروپا شده ام».
وزارت خارجه ترکیه
با توجه به آخرین تحولات، ما قویاً از شهروندان خود می خواهیم که مناطق شرقی اوکراین را ترک کنند. ما به شهروندان خود توصیه می کنیم در صورت لزوم با سفارت ما در کیاف تماس بگیرند.
ژاپن
فومیو کیشیدا، نخست وزیر ژاپن گفت: اقدامات روسیه نقض حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین است و قابل تحمل نیست. وی افزود: در صورت وقوع حمله، ما با هماهنگی با گروه جی 7 و جامعه بینالملل و نظارت دقیق بر وضعیت، تحریمها را هماهنگ خواهیم کرد.
در آخرین واکنشها ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین پس از اقدام روسیه گفت که هموطنانش نمیترسند و ساعاتی بعد گفت که نیروهای خود را برای «حفظ صلح» در مرزهای این کشور مستقر خواهد کرد.