متحدان ناتو که از تهاجم احتمالی روسیه هراس دارند، با اعزام نیروها و تجهیزات نظامی به اوکراین، حمایت از کیف را افزایش دادهاند.
ناتو میگوید این اقدام در پاسخ به تداوم تجهیز نظامی روسیه در امتداد مرز اوکراین صورت گرفته است.
مسکو مدعی است که اقداماتش برای تامین منافع امنیتی کشورش ضروریست و ناتو را مسئول تضعیف امنیت منطقه میداند.
درگیری بر سر چیست؟
اوکراین که قرنها پیش از تبدیل شدن به یکی از جمهوریهای شوروی، بخشی از امپراتوری روسیه بودT با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 استقلال خود را اعلام کرد. بعدها اوکراین در مسیر کنار گذاشتن میراث امپراتوری روسیه و ایجاد روابط نزدیک با غرب حرکت کرد.
تصمیم ویکتور یانوکوویچ، رئیسجمهور وقت اوکراین و نزدیک به کرملین برای رد توافقنامه ارتباط با اتحادیه اروپا به نفع روابط نزدیکتر با مسکو، منجر به اعتراضات گستردهای گردید که در نهایت باعث شد در سال 2014 از سمت رهبری برکنار شود.
روسیه با الحاق شبه جزیره کریمۀ اوکراین به خاک روسیه و حمایت از شورش جدایی طلبان در شرق اوکراین، به این موضوع پاسخ داد.
اوکراین و غرب، روسیه را به فرستادن نیروها و تسلیحات خود برای حمایت از شورشیان متهم کردند. مسکو این موضوع را رد کرد و گفت روسهایی که به جدایی طلبان پیوستند داوطلب بودند.
بر اساس گزارش کیف، بیش از 14 هزار نفر در این جنگ، کشته شدهاند.
مسکو به نوبه خود به شدت از ایالات متحده و متحدانش در ناتو به دلیل دادن تسلیحات به اوکراین و برگزاری رزمایشهای مشترک انتقاد کرده و گفته چنین اقداماتی جنگگراهای اوکراینی را تشویق میکند تا برای بازپسگیری مناطق تحت کنترل شورشیان تلاش کنند.
علاوه بر این، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه بارها گفته که آرزوهای اوکراین برای پیوستن به ناتو خط قرمز روسیه است و از برنامههای برخی اعضای ناتو برای ایجاد مراکز آموزشی نظامی در اوکراین ابراز نگرانی کرده است. پوتین معتقد است این دسته از اقدامات حتی بدون پیوستن اوکراین به ناتو منجر به حضور نظامی این کشورها در منطقه خواهد شد.
روسیه چه می خواهد؟
روسیه نمیخواهد که اوکراین به ناتو بپیوندد و در فهرست درخواستهای امنیتی خود که در دسامبر گذشته به ایالات متحده فرستاده شده، بر این نکته تاکید کرده است. این خواستهها شامل توقف هرگونه رزمایش ناتو در نزدیکی مرز روسیه نیز بوده است.
مسکو هنوز منتظر پاسخ است، اما بسیاری از اولتیماتومهای غرب مبنی بر این که روسیه طرف آغازکننده جنگ نباشد مورد ابهام قرار گرفته است.
در آن زمان پوتین گفت که روسیه به دنبال تضمینهایی است که مانع «هر گونه حرکت بیشتر ناتو به سمت شرق و استقرار سامانههای تسلیحاتی در نزدیکی خاک روسیه» شود.
پذیرش اوکراین به جمع ناتو مستلزم تایید و اتفاق آرای 30 کشور تشکیل دهنده این اتحادیه است.
آیا اوکراین به ناتو میپیوندد؟
اوکراین عضو ناتو نیست، اما میخواهد باشد. البته این کشور به عنوان متحد این ائتلاف شناخته میشود.
ناتو میگوید برای اینکه این کشور به جمع ائتلاف اضافه شود ابتدا باید معضلهایی همچون فساد را در کشور ریشه کن کند.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در ماه دسامبر درخواست روسیه را برای لغو تعهد سال 2008 به اوکراین، مبنی بر اینکه این کشور روزی به عضویت ناتو در میآید را رد کرد.
استولتنبرگ معتقد است که وقتی زمان بررسی این موضوع فرا برسد، روسیه نمیتواند مانع عضویت اوکراین شود.
با این حال، تحلیلگران می گویند که اعضای ناتو، و در راس آنها ایالات متحده، تمایلی به گسترش ردپای نظامی خود در منطقه ندارند و نمیخواهند با این اقدام روابط خود با مسکو را بیشتر به خطر بندازند.
آیا جنگی همه جانبه رخ میدهد؟
غرب، روسیه را که 100 هزار نیروی نظامی را به مرز اوکراین فرستاده به تدارک حمله به همسایه هوادار غرب خود متهم میکند
جو بایدن مدعیست که درباره نحوه برخود با روسیه «اتفاق آرای کامل» وجود دارد. پنتاگون 8 هزار و پانصد سرباز آمریکایی را برای استقرار در اروپای شرقی در حالت آماده باش قرار داده و ناتو اعلام کرد که کشتیها و جتها را برای تقویت دفاعی منطقه اعزام میکند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی روسیه گفت این اقدامات تنش بیشتر را به فضایی که پیشتر نیز متشنج بود، افزوده است.
او به خبرنگاران گفت: «ایالات متحده در حال تشدید تنش است. ما با نگرانی شدید نظارهگر اقدامات ایالات متحده هستیم»
روسیه هرگونه برنامهای برای حمله به اوکراین را رد و غرب را به تشدید اوضاع متهم میکند.
مشخص نیست که آیا جنگ بین دو کشور رخ خواهد داد یا خیر، اما برخی از تحلیلگران می گویند روسیه می تواند بواسطه اوکراین قدرت چانه زنی خود را در مذاکرات آینده درباره گسترش ناتو و حوزه های نفوذ، افزایش دهد.
اگر روسیه به اوکراین حمله کند چه اتفاقی می افتد؟
کشورهای غربی از اوکراین حمایت کردهاند، اما برخی از واکنشها سختگیرانهتر از سایرین بوده است. ایالات متحده و بریتانیا به اوکراین تسلیحات فرستادهاند، در حالی که آلمان قصد دارد ماه آینده یک مرکز پزشکی صحرایی به اوکراین بفرستد چرا که علاقهای به دخالت مستقیم در جنگ ندارد. آلمان با تعطیل کردن پایگاههای هستهای خود وابستگی زیادی به منابع روسیه دارد.
همچنین اظهارات زیادی در رابطه با تحریمهایی به منظور مجازات مسکو، مطرح شده است. ایالات متحده و متحدان اروپایی به طور علنی وعده دادهاند که اگر پوتین ارتش خود را به اوکراین بفرستد، به روسیه ضربه مالی خواهند زد. با این حال، رهبران جزئیات کمی ارائه کردهاند و معتقدند که بهتر است منتظر ماند تا اقدامات پوتین را دید.
حذف روسیه از سیستم مالی سوئیفت، که پول را از بانکی به بانک دیگر در سراسر جهان منتقل میکند، یکی از سختترین اقدامهای مالی است که میتوانند انجام دهند. این اقدام میتواند روسیه را از اکثر معاملات مالی بینالمللی، از جمله سود بینالمللی حاصل از تولید نفت و گاز که بیش از 40 درصد از درآمد این کشور را تشکیل میدهد، باز دارد.