به گفته جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، القریشی که نام اصلی او «امیر محمد سعید عبدالرحمن مولا»ست، هنگامی که سربازان آمریکایی به خانه محل اقامت وی در «اطمه«، شهری در شمال غربی ادلب یورش بردند، بمبی را منفجر کرد و خود و اعضایش خانواده را کشت. 

 القریشی یکی از  مهم‌ترین افراد تحت تعقیب جهان بود که دولت ایالات متحده برای اطلاعاتی که به دستگیری او منتهی شود، 10 میلیون دلار جایزه تعیین کرده بود.

داعش در مورد رهبران خود چیزی نمی‌گوید. ابوبکر البغدادی، سرکرده پیشین داعش، در طول 9 سال ریاست خود، تنها سه بار در رسانه‎های داعش ظاهر شده بود.

با این وجود در یک سال و نیمی که القریشی رهبری این گروه را بر عهده داشت، جزئیاتی، هرچند کم، آشکار شد. از عضو ارتش صدام حسین گرفته تا خبرچینی برای آمریکایی‌ها.

 

زندگی مولا

مولا که با نام‌های عبدالله قارداش یا حاج عبدالله نیز شناخته می‌شود، در سال 1976 در «تل‌عفر» یکی از شهرهای ترکمن‌نشین عراق به دنیا آمد. بر اساس تحقیقات بی‌بی‌سی عربی که سال گذشته منتشر شد، پدر او مؤذن بود و دو همسر داشت. مولا پس از تحصيل دروس قرآن و معارف اسلامی در دانشگاه موصل، به مدت 18 ماه به عنوان افسر در ارتش صدام حسين در خارج از بغداد خدمت كرد. در زمان حمله آمریکا به عراق در سال 2003، مولا به عنوان یک جنگجو شروع به فعالیت کرد. سپس به موصل نقل مکان کرد، در آنجا فوق لیسانس علوم اسلامی گرفت و شروع به ارتقاء در صفوف القاعده کرد و قاضی مذهبی این گروه شد.

در سال 2008، سربازان آمریکایی به خانه مولا یورش بردند و او را در «کمپ بوکا»، تشکیلاتی در «ام قصر» (شهری بندری در جنوب غربی عراق)، که ابوبکر البغدادی نیز در آن زندانی بود، زندانی کردند. از این کمپ به عنوان مکانی برای پرورش و شکل‌گیری داعش یاد شده ‌است و بعدها چندین مقام سیاسی به دلیل آموزش‌هایی که در این کمپ داده می‌شد از آن به عنوان «دانشگاه جهادی» نام ‌بردند.

مولا پس از بازجویی‌های مکرر، در سال 2009 از زندان آزاد شد.

 

دست راست بغدادی

به محض آزادی، مولا به ابوبکر البغدادی که آن زمان رئیس داعش در عراق (وابسته به القاعده عراق) بود، پیوست. او به عنوان یک رهبر مذهبی در استان نینوا معرفی شد. مولا نیز مانند بغدادی، در اذعان عمومی ظاهر نمی‌شد و عمداً از هرگونه درگیری دور نگه داشته می‌شد. او پیش از کشته شدن البغدادی در ادارۀ «خلافت» داعش مشارکت داشت. قضات و رهبران مذهبی را آموزش می داد و مناصب مختلفی شبیه به وزیر داشت. بر اساس گزارش‌ها، مولا در زمانی که داعش در سال 2014 شنگال را تصرف کرد، از مدافعان سرسخت به بردگی گرفتن زنان ایزدی بود.

بر اساس گزارش بی‌بی‌سی عربی با بیرون راندن رهبران ارشد داعش توسط نیروهای ائتلاف و از دست دادن قلمرو گروه، مولا به دست راست بغدادی تبدیل شد و به منصب مسئول امور مالی سازمان در زمان سازماندهی مجدد گروه گمارده شد.

داعش آخرین بخش از قلمرو خود را پس از چندین ماه نبرد خونین در شهر باغوزِ سوریه در مارس 2019 از دست داد. پنج ماه بعد، بغدادی در حین فرار از تعقیب سگ‌های نظامی آمریکا در یک تونل و با منفجر کردن یک کمربند انفجاری، خود و سه کودک دیگر را کشت. مولا پنج روز پس از مرگ بغدادی در اکتبر 2019 به عنوان جانشین بغدادی معرفی شد.

با این حال، انتصاب او محبوبیت جهانی نداشت. برخی از حامیان داعش از او انتقاد کردند و او را «خلیفه کاغذی » و «ناشناس» خواندند. برخی دیگر اعتبار مذهبی‌اش و یا اینکه او از خانواده‌ای عرب یا ترکمن است، زیر سوال بردند. نام فریبنده او، القریشی، مولا را به عنوان یکی از نوادگان قریش، قبیله‌ای سرشناس در مکه که حضرت محمد(ص) نیز عضوی از آن بود، معرفی می‌کرد.

داعشی که مولا مسئولیت آن را بر عهده گرفت، در نهایت درماندگی خود در سال 2015 قرار داشت. هزاران نفر از افسران و سربازان آن کشته شده بودند و بقیه هم در زندان‌های شلوغ سوریه و عراق حبس می‌کشیدند.

 

یکی از افرادی که مولا از او نام برده، «ابوجاسم ابوقصوره» بود که در آن زمان گمان می‌رفت فرمانده دوم القاعده در عراق باشد. ابوقصوره هشت ماه پس از شناسایی مولا به عنوان یکی از اعضای گروه داعش، توسط نیروهای آمریکایی کشته شد.

 

ممکن است داعش همچنان بدون قلمرو باشد، اما فرار از زندان هفته گذشته نشانه دیگری بود دال بر اینکه می‌دهد این گروه هنوز سلاح و جنگجویان وفادار دارد. در نزدیکی اردوگاه الهول، جایی که مقامات کورد، زنان مظنون به عضویت در داعش و فرزندان آنها را نگه می‌دارند، داعش بازداشت‌شدگان را ترور کرده و چند نفر را سر بریده است. یازده سرباز عراقی در حمله شبانه جنگجویان داعش به یک پایگاه نظامی در استان دیاله اقلیم کوردستان کشته شده‌اند. فرستاده وزارت امور خارجه در ائتلاف به رهبری ایالات متحده که با این گروه مبارزه می‌کند در ماه ژوئیه هشدار داد که وخامت اوضاع اقتصادی در عراق و سوریه راه را برای حیات دوباره داعش هموار می‌کند.