در حالی که همواره عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در بروز جرائم جنسی مورد توجه قرار میگیرند، کارشناسان حوزه جامعهشناسی و محیط زیست، بر یک عامل کمتر دیدهشده اما تأثیرگذار تأکید دارند: محیط زیست سالم.
مطالعات اخیر در حوزه «روانشناسی محیطی» نشان میدهد که کیفیت محیط زندگی انسانها میتواند نقش بسزایی در کاهش یا افزایش تنشهای روانی، پرخاشگری و بروز رفتارهای انحرافی از جمله جرائم جنسی ایفا کند.
آرامش روانی با طبیعت شهری
فضاهای سبز شهری، پارکها، هوای پاک و چشماندازهای طبیعی نه تنها به بهبود سلامت جسمی کمک میکنند، بلکه با ایجاد آرامش روانی و کاهش استرس، احتمال بروز رفتارهای پرخطر را نیز کاهش میدهند. از سوی دیگر، محیطهای آلوده، شلوغ، پر از زباله و فاقد امکانات تفریحی سالم، میتوانند زمینهساز افزایش ناهنجاریهای اجتماعی باشند.
طراحی شهری و پیشگیری از جرم
بر اساس نظریههای نوین پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیط (CPTED)، طراحی مناسب فضاهای عمومی، نورپردازی معابر، حذف نقاط کور و فضاهای رهاشده، میتواند حضور نیروهای نظارتی و حس امنیت اجتماعی را تقویت کند. چنین اقداماتی، میزان بروز جرائم جنسی در فضاهای شهری را بهشدت کاهش میدهد.
عدالت زیستمحیطی، عاملی برای کاهش آسیبهای اجتماعی
عدم توازن در دسترسی به امکانات زیستمحیطی بین مناطق مختلف شهر، بهویژه مناطق کمبرخوردار، میتواند زمینهساز رشد پدیدههایی چون حاشیهنشینی، فقر و آسیبهای اجتماعی شود؛ عواملی که در افزایش نرخ جرائم، از جمله جنایتهای جنسی، تأثیرگذار هستند.
آموزش زیستمحیطی، تقویت فرهنگ مسئولیتپذیری
کارشناسان بر این باورند که آموزشهای مرتبط با محیط زیست در مدارس، رسانهها و جامعه میتواند به تقویت حس مسئولیتپذیری، همدلی و احترام به حقوق دیگران کمک کند؛ ویژگیهایی که با کاهش رفتارهای مجرمانه و غیراخلاقی در جامعه پیوندی مستقیم دارند.
در نهایت، بهنظر میرسد نگاه جامعنگر به محیط زیست، نه تنها در راستای حفظ منابع طبیعی و بهبود کیفیت زندگی اهمیت دارد، بلکه میتواند به عنوان ابزاری هوشمندانه در پیشگیری از جرائم و آسیبهای اجتماعی، بهویژه جرائم جنسی، نقشآفرین باشد.
سرمایهگذاری در توسعه پایدار، حفاظت از محیط زیست و طراحی هوشمند فضاهای شهری، راهی پیشبرنده برای ساختن جامعهای امنتر و سالمتر است.