پتروشیمی مهاباد زیرمجموعه شرکت مادر تخصصی باختر است که از سال ۹۴ به بهره‌برداری رسیده و به تولید پلی اتیلن خطی سبک مشغول است.
هلدینگ باختر که در زمینه ساخت و راه‌اندازی واحدهای پتروشیمی و به طور خاص واحدهایی با محصولات در زمینه پلی اتیلن فعالیت می‌کند سال ۱۳٨۳ و با تصویب دولت وقت جهت انتقال گاز اتیلن بوسیله خط لوله‌ای به طول ۲۲۰۰ کیلومتر از مبدأ عسلویه تا مهاباد تشکیل شد.
شرکت‌های زیرمجموعه باختر ۱۲ شرکت به نام‌های شرکت پتروشیمی کاویان، شرکت پلیمر کرمانشاه، شرکت پتروشیمی لرستان، شرکت پتروشیمی مهاباد، شرکت پتروشیمی کوردستان، شرکت بازرگان کالای باختر، شرکت مدیریت و توسعه صنعت باختر، شرکت پتروشیمی اندیمشک، شرکت پتروشیمی میاندوآب، شرکت بهره‌برداری خطوط انتقال اتیل غرب، شرکت پارس فنل و شرکت دی پلیمر آرین می‌باشد.
۵۱ درصد شرکت پتروشیمی باختر در چند مقطع زمانی به بخش خصوصی و به یک شرکت واگذار شده است، در پائیز سال ٨٨ بیست و پنج درصد، زمستان همان سال ۱۵ درصد و در سال ۹۰ نیز ۱۱ درصد.
بر سر نحوه واگذاری این شرکت و قیمت آن بحث‌های فراوانی بوجود آمد که سرانجام با پیشنهاد جلال محمودزادە و امضای بیش از ۱۵۰ نماینده مجلس منجر به شروع تحقیق و تفحص در این زمینه شد، اما بعد از گذشت چند ماه هنوز نتایج گروه تحقیق و تفحص مجلس اعلام نشده است.
در یک ماه اخیر اخباری مبنی بر تعطیلی پتروشیمی مهاباد بر اثر آسیب دیدن قسمتی از لوله‌های انتقال اتیلن به هنگام سیل در استان‌های جنوبی در برخی محافل منتشر شد، بدین بهانه خبرنگار هاژه مصاحبه‌ای با رحیم‌زاده مسئول روابط عمومی این شرکت صورت داد.
مسئول روابط عمومی پتروشیمی مهاباد ضمن همراهی ما جهت بازدید از محوطه بیرونی شرکت به سوالات گوناگون پیرامون پتروشیمی مهاباد به شرح زیر پاسخ داد:
• چه نوع محصولاتی و به چه میزان در پتروشیمی مهاباد تولید می‌شود؟
در پتروشیمی مهاباد پلی اتیلن خطی سبک و بوتن یک تولید می‌شوند که البته پلی اتیلن در گریدهای مختلفی تولید شده و بوتن یک ازمحصولات میانی بوده که قسمتی در داخل شرکت مصرف و بخش عمده‌ای از آن به واحدهای دیگر ارسال می‌گردد. میزان پلی اتیلن تولیدی هم در صورتی که فشار گاز مناسب باشد چیزی حدود یک هزار تن در شبانه روز می‌باشد. فروش محصول توسط شرکت بازرگان کالای باختر از زیرمجموعه‌های باختر و از طریق بورس صورت می‌گیرد که ٨۰ درصد محصول به شکل صادرات و ۲۰ درصد مصرف داخلی دارد، بازار اصلی فروش محصول هم کشور چین می‌باشد.
• چند نفر نیرو در این شرکت به صورت ستادی و پیمان کاری مشغول به کار هستند و از این تعداد نیرو نسبت تعداد نیروهای بومی و غیربومی به چه شکل است؟
در پتروشیمی مهاباد ۳۴۷ نفر نیروهای قراردادی مستقیم مشغول به کار هستند که حدود 57 درصد آنها بومی شهرستان و 30 درصد بومی استان و13 درصد غیربومی می‌باشند، حدود ۳۰۰ نفر هم به عنوان نیروهای شرکت‌های پیمانکار طرف قرارداد با پتروشیمی مهاباد حضور دارند که 73 درصد بومی شهرستان و ۲۰ درصد بومی استان و7 درصد غیربومی هستند.
• طی سال‌های اخیر اعتراضات فراوانی از سوی مردم و مسئولان مهاباد خصوصا نماینده این شهر به نحوه برگزاری آزمون توسط یک موسسه غیرانتفاعی برای جذب نیروهای پتروشیمی مهاباد و همچنین عدم بکارگیری کافی نیروهای بومی خصوصا در پست‌های مهم و فنی صورت گرفت، در این زمینه چه توضیحاتی دارید؟
آزمون استخدامی شرکت پتروشیمی مهاباد توسط دانشگاه امیرکبیر برگزار شده و مدیریت این شرکت هیچگونه دخل و تصرفی درآن نداشته است و اما اینکه نیروهای متخصص بیشتر غیربومی بوده و نیروهای بومی را بیشتر کارگران تشکیل می‌دهند را دور از واقعیت می‌دانم، مسئولیت تعدادی از بخش‌های فنی و مهم در اختیار نیروهای بومی و مهابادی است و از 30 نفر روسای واحدهای مختلف 20 نفر بومی شهرستان می‌باشند و به کارگیری نیرو در بخش‌های مختلف براساس دانش و تخصص صورت می گیرد، همچنین در زمینه تخصصی ممکن است نتوان همه نیروها را از بین بومی‌ها جذب کرد.
• آیا شرکت برنامه‌ای برای جایگزین کردن نیروهای بومی دارد؟
این یک واقعیت است که نیروهای غیربومی برای شرکت هزینه بردار است، مشکلات تامین مسکن و دوری از خانواده برای نیروهای غیربومی سبب شده بیشتر آنها با گذشت زمان درخواست بازگشت به شهرهای خود را داشته باشند و اولویت شرکت برای جایگزینی آنها نیروهای بومی می‌باشد.
• چه اقداماتی از طرف شرکت پتروشیمی مهاباد جهت رفع نگرانی مردم منطقه در مورد بحث آلایندگی صورت گرفته است؟
شرکت پتروشیمی مهاباد موفق به کسب تندیس صنعت سبز شده و این بدان معناست که خطری از بابت آلایندگی متوجه مردم منطقه نیست، در این شرکت رعایت استانداردهای زیست محیطی بسیار اهمیت دارد، میزان مصرف آب این شرکت در طول یک سال حدود یک میلیون متر مکعب بوده که با انجام یک سری تمهیدات این میزان به ٨۰۰ هزار متر مکعب در سال کاهش یافته است که نسبت به حجم بالای ۲۰۰ میلیون متر مکعبی سد مهاباد رقم ناچیزی است، البته جهت کاهش بیشتر میزان مصرف آب حتی پساب‌های تولید شده در کارخانه و آب‌های سطحی ناشی از بارندگی جمع آوری، تصفیه و دوباره مصرف می‌گردد و هیچ گونه پسابی از شرکت خارج نمی‌شود. از طرفی مشعل‌های واحد بخار که از گاز طبیعی استفاده می‌کنند و هم سیستم تصفیه پساب مجتمع به سیستم‌های پایش آنلاین سازمان حفاظت از محیط زیست استان آذربایجان غربی متصل هستند و در صورت تخطی از استانداردها بلافاصله هشدارهای لازم داده می‌شود، علاوه بر این بازدید کارشناسان آزمایشگاه‌های معتمد سازمان حفاظت از محیط زیست به صورت دوره‌ای و سرزده همواره در جریان است و تاکنون گزارشی مبنی بر بروز آلایندگی در این شرکت منتشر نشده است.
در شرکت پتروشیمی مهاباد مساحتی حدود ۵۶ هکتار جنگل کاری و فضای سبز وجود دارد که دو برابر استاندارد در نظر گرفته شده برای واحدهای صنعتی است، در این فضای سبز ۳۰ هزار اصله درخت یک ساله تا ۱۲ ساله کاشت شده است و 50 نفر کار آبیاری و نگه داری از آنها را بر عهده دارند.
جهت اطمینان از عدم آلودگی پساب‌های تصفیه شده دو استخر بزرگ در محوطه شرکت احداث شده و با استفاده از همین آب‌های تصفیه شده پرورش ماهی راه‌اندازی شده است، همچنین در باغ پرندگان پرورش حیواناتی چون مرغ، غاز و خرگوش صورت می‌گیرد و در صورتی که مشکلی زیست محیطی در محوطه وجود داشته باشد ابتدا تاثیرش روی ماهی‌ها و این حیوانات آشکار خواهد شد.
در مورد آلودگی هوا هم بر خلاف ادعاهای مطرح شده هیچگونه آلاینده‌ای چون بنزن و ترکیبات آروماتیک سرطان‌زا ازخروجی فلر و سایر تاسیسات پتروشیمی خارج نمی‌شود. واحدهای پلیمری که از گاز اتیلن استفاده می‌کنند از تمیزترین واحدهای پتروشیمی‌ها می‌باشند، در ضمن در تولید پلی اتیلن نیز هیچ گونه ترکیب آروماتیکی تولید نمی‌شود.
• تاکنون چه مبلغی بابت عوارض آلایندگی و مالیات بر ارزش افزوده به نهادهایی مانند شهرداری مهاباد پرداخت شده است؟
شرکت پترو شیمی مهاباد از ابتدای بهره برداری نسبت به رعایت استانداردهای زیست محیطی اقدام نموده و از شروع بهره‌برداری 20/10/1394 درخواست خویش را به سازمان محیط زیست استان ارسال نموده و سازمان محیط زیست استان نسبت به فرستادن گروه‌های ارزیاب و اندازه‌گیری آلاینده‌ها به مجموعه اقدام نمود، پس از یک سال به سازمان امور مالیاتی اعلام نمود که بعلت رعایت استانداردهای زیست محیطی توسط پتروشیمی مهاباد این شرکت از پرداخت عوارض آیندگی معاف می باشد و در حال حاضر شرکت پتروشیمی مهاباد موفق به کسب تندیس صنعت سبز شده و طبق قانون نیازی به پرداخت عوارض آلایندگی نیست.
مبلغی هم که به حساب شهرداری مهاباد توسط امور مالیاتی پرداخت شده ارتباطی به عوارض آلایندگی ندارد می‌بایست جزئیات واریزی را از سازمان امور مالیاتی پیگیری نمایید.
راجع به پرداخت عوارض مالیات بر ارزش افزوده از فروش داخلی، فروش محصولات این شرکت از طریق بورس بفروش رسیده و از طریق سیستم امور مالیاتی عوارض مذکور اخذ شده و به حساب‌های دولتی واریز می‌شود.
• شرکت پتروشیمی مهاباد تاکنون چه کمک‌هایی را به ورزش شهرستان و یا برنامه‌های فرهنگی داشته است؟
پتروشیمی مهاباد کمک‌هایی به مدارس روستاهای اطراف شرکت مانند دریاس و دارلک و تعدادی از مدارس شهرستان انجام داده است، به صورت موردی به ورزشکارانی که جهت شرکت در مسابقات درخواست کمک داشته‌اند کمک مالی شده است، کمک هایی به برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی هم صورت گرفته است از جمله جشنواره هەلپەرکی زاگروس که در فروردین 98 برگزار شد. در ابعاد کلان همچون تیم داری در سطح کشوری از سیاست‌های شرکت نیست و اینگونه امور بایستی با مجوز هیئت مدیره باختر انجام پذیرد.
• با توجه به اینکه طرح خط انتقال اتیلن غرب کشور از عسلویه تا مهاباد بیشتر با هدف محرومیت زدایی از این مناطق تصویب شد با بهره برداری این طرح در مهاباد چقدر به محرومیت زدایی در این شهرستان کمک شده است؟
تعاریف و شاخص‌های تعیین محرومیت ومحرومیت زدایی در تخصص مقامات مسئول دولتی بوده و این سوال مربوط به سیاست‌های کلی دولت است و با توجه به اشراف همه جانبه دولت در این رابطه پاسخ سوال را از مقامات مربوطه جویا شوید.