تاریخ: ۱۳۹۷/۱۲/۲۲
چهارشنبه سوری و عواقب قانونی آن
ابراهیم امینی “ڕێبوار"( وکیل پایه یک دادگستری کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی)
 
سال 97 با همه خوبی ها و خوشی هایش ، خاطرات تلخ و شیرینش ، آخرین روزهای خود را سپری و ضمن آمادگی خداحافظی ، نوید سالی تازه را می دهد . در این میان مردم به رسم همیشگی جدا از خاطرات تلخ و شیرینی که از این سال دارند در حال تدارک برای جشن های پایان سال و اوایل سال آینده می باشند که یکی از آنها مراسم چهارشنبه سوری است . مردم این دیار این جشن را از دیرباز برگزار کرده اند و با نگاهی به تاریخ برگزاری جشن چهارشنبه سوری ، متوجه خواهیم شد که در طول تاریخ این مراسم به شیوه های مختلفی برگزار شده که هرکدام زیبایی خود را دارند ولی متاسفانه در چند سال اخیر این زیبایی جای خود را به روش های غیر متعارفی چون استفاده بی رویه از مواد محترقه که باعث آلودگی صوتی و بروز مشکلات و مخاطرات جدی خواهد شد و همچنین استفاده از ابزارهایی مانند لاستیک برای روشن کردن آتش داده اند که آن نیز باعث آلودگی محیط زیست و تهدید سلامت شهروندان خواهد شد ، لیکن نباید فراموش کنیم که این طبیعت اهدایی از جانب خداوند متعال ، میراثی است امانت در دست ما که باید آن را با جان و دل حفظ نموده به نسل های بعد منتقل کنیم . 
اما متاسفانه در نقاط مختلف شهر شاهد این هستیم که مواد محترقه آزادانه عرضه شده و با توجه به وجود تعداد کثیر فروشندگان در بعضی نقاط ، علاوه بر سد معبر و ایجاد مزاحمت برای کاسبان و عابرین و منظره ای متشنج ، مخاطرات و مشکلات زیادی را برای شهروندان خلق کرده اند که جا دارد هم مامورین اجرائیات شهرداری و هم نیروهای محترم انتظامی با توانی مضاعف و بدون مسامحه با این افراد برخورد نمایند . لذا از منظر حقوق کیفری ، هم عرضه کنندگان و هم مصرف کنندگان به استناد مواد ذیل قابل مجازات میباشند و لازم است شهروندان گرانقدر از این نکات آگاهی داشته و از بروز حوادث ناگواری که هر ساله ، طعم شیرین نوروز باستانی را به کاممان تلخ می کنند ، جلوگیری نمایند :
۱- به موجب قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز : حمل، نگهداری، خـــرید و فروش و توزیع و ساخت و مونتاژ مواد محترقه جرم محسوب شده و ۳ ماه و یک روز تا ۲ سال حبس برای مرتکبین اینگونه جرایم در نظر گرفته شده است. لذا عناوین مجرمانه مذکور در قانون مزبور ، بیانگر مجازات برای تمامی عوامل انسانی است که مبادرت به امور مزبور می نمایند. این مجازات ، علاوه بر عاملین تولید، توزیع و فروش متوجه خریدار آن کالاها که حتی از آن  استفاده نکرده و صرفا آن را حمل و نگهداری کرده اند ، نیز می باشد .
۲- به موجب ماده ۶۱۸ قانون مجازات اسلامی ، هر کس با هیاهو و جنجال یا حرکات غیر متعارف یا تعرض به افراد موجب اخلال نظم و آسایش و آرامش عمومی گردد یا مردم را از‌کسب و کار باز دارد به حبس از سه ماه تا یک سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد ،که مطابق این ماده سد معبر یا ایجاد سر و صدا با شرایطی از منظر حقوق جزا می‌توانند مشمول ماده ۶۱۸ قانون مجازات اسلامی شوند و از مصادیق اخلال در نظم و آسایش عمومی به شمار آیند و از سوی دیگر مصرف کنندگان این مواد بدون توجه به عواقب قانونی آن اقدام به مصرف آن مواد می‌کنند که جا دارد نظر عزیزان را به این نکته معطوف داریم که استفاده و ایجاد صداهای ناهنجار علاوه بر اخلال در امنیت و آسایش عمومی در مواردی می تواند باعث قتل عمد نیز شود ، مثلاً در جایی که شخص از روی شیطنت یا مسامحه در نقاط شلوغ صدای مهیبی را تولید می کند و فردی در اثر این حادثه فوت می نماید یا دچار هر عارضه ای می شود مطابق مواد ۲۹۰ و ۵۰۶ قانون مجازات اسلامی فرد ایجاد کننده صدا مسئول و مسبب حادثه شناخته شده و مجازات سنگینی را در انتظار وی است .
۳- طبق ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی: هر کس عمداً عمارت یا بنا یا کشتی یا هواپیما یا کارخانه یا انبار و بطور کلی، هر محل مسکونی یا معد برای سکنی یا جنگل یا خرمن یا هر نوع محصول زراعی یا اشجار یا مزارع یا باغ های متعلق به دیگری را آتش بزند به حبس از دو تا پنج سال محکوم می شود و برابر ماده ۶۷۶ همان قانون: هر کس اشیاء منقول متعلق به دیگری را به آتش بزند به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد و نیز ماده ۶۷۷ این قانون مقرر می دارد: هر کس عمداً، اشیاء منقول یا غیر منقول متعلق به دیگری را تخریب نماید یا به هر نحو، کلاً یا بعضاً تلف نماید و از کار اندازد، به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد و از طرف دیگر ماده ۶۷۸ قانون مزبور در مقام تشدید مجازات های مزبور مقرر میدارد : هرگاه جرائم مذکور در مواد ۶۷۶ و ۶۷۸ به وسیله مواد منفجره واقع شده باشد، مجازات مرتکب دو تا پنج سال حبس است . مشاهده می کنیم وضعیت موصوف در این مواد ، متاسفانه یکی از پیامدهای خسارت بار و مجرمانه حاصل از چهارشنبه سوری نیز محسوب گشته و قابل پیش بینی و تحقق می باشد. زیرا در بسیاری از موارد ، اموال منقول و غیر منقول طعمه حریق و آتش شده و یا به شدت، مورد تخریب و انفجار واقع شده اند .
حال با توجه به نکات ذکر شده مشاهده میکنیم که استفاده یا حتی حمل و نگهداری مواد محترقه می تواند فرد را علاوه بر خطرات جانی با شدیدترین مجازات نیز روبرو سازد ، لذا نظر به عدم امکان حذف چهارشنبه سوری در فرهنگ عمومی و عرفی جامعه ، آیا بهتر نیست این پدیده بومی به زیبایی و درستی فرهنگ سازی شده و سازمان خاصی متولی ساماندهی برگزاری این جشن و هدایت سودمند و بدون خطر آن باشد ؟ در این راستا مسئولان محترم می توانند با همفکری و استفاده از نظرات متخصصین فرهنگ و رسوم این دیار ، مکان مناسبی را با تعیین برنامه های ویژه ای که متناسب با تاریخ این جشن میباشد ، جهت هدفمند کردن و سودمند کردن آن و جلوگیری از بروز هر حادثه ناگوار تدارک ببینند . والدین گرامی نیز به جای خرید و تشویق فرزندان به استفاده از مواد محترقه می توانند با کمک به نیازمندان ، جشن و شادی خود را با نیازمندان شریک شده و فرزندان را نیز به این امر تشویق نمایند که مثل همیشه نمادی از فرهنگ برای سراسر دنیا باشیم .
ایام به کام